TP.HCM sáng xếp thứ 2 thế giới về ô nhiễm không khí, chiều đứng 63: Vì sao?

AirVisual là tên ứng dụng và website của Tổ chức IQAir AirVisual, được thành lập vào năm 2015 với trụ sở tại Mỹ, Trung Quốc và Thụy Sĩ. Đây là tổ chức sở hữu lượng dữ liệu tổng hợp rất lớn về chất lượng không khí. Dữ liệu của IQAir AirVisual được thu thập từ các trạm quan trắc không khí của nhiều chính phủ và tổ chức phi chính phủ trên toàn cầu.

Thông tin quan trọng nhất trong dữ liệu của IQAir AirVisual là chỉ số bụi mịn PM2.5 trong không khí. Các chỉ số theo dõi chất lượng không khí được IQAir AirVisual cập nhật liên tục tại website AirVisual.com và ứng dụng AirVisual trên Android lẫn iOS.

Theo phát ngôn viên của IQAir AirVisual, tại Hà Nội, AirVisual thu thập dữ liệu từ 14 trạm kiểm soát không khí, gồm có 10 trạm thuộc chính phủ. Đó là mạng lưới quản lý chất lượng không khí Hà Nội, Trung tâm quan trắc môi trường miền Bắc , Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội và các tổ chức phi chính phủ.

Tại TP.HCM, AirVisual có dữ liệu từ 7 trạm gồm Lãnh sự quán Mỹ và các tổ chức phi chính phủ gồm các đối tác của AirVisual.

Ở mỗi trạm, các chỉ số được thu thập theo thời gian thực, chất ô nhiễm được đo và dựa theo Chỉ số chất lượng không khí của Mỹ.

Từ sáng 26.6, nhiều nơi ở TP.HCM chìm trong mù dày đặc, nhiều tòa nhà biến mất hoàn toàn khi nhìn từ xa. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở các điểm trong TP.HCM liên tục ở mức xấu và kém.

Theo chuyên gia Lê Thị Xuân Lan, những ngày này, TP.HCM có độ ẩm thấp cùng với trời ít gió vào buổi sáng sẽ khiến những chất ô nhiễm từ phương tiện giao thông, công trình xây dựng... không thể luân chuyển. Chất ô nhiễm ngưng tụ khiến không khí ở ngưỡng kém. Dù vậy, chất lượng không khí sẽ cải thiện khi trời mưa.

Như vậy, có khả năng nhiều nơi ở TP.HCM có nhiều gió hay mưa vào buổi chiều nên AQI còn 34 đơn vị.

Ngoài gió và mưa, tác nhân nào có thể làm luân chuyển chất ô nhiễm?

Anh Nguyễn Thái Thạch, kiến trúc sư kiêm chuyên gia tự do về ô nhiễm không khí, sẽ giải thích rõ hơn về vấn đề này và cho biết các tác nhân làm sạch không khí.

Mưa

Những cơn mưa rào lớn trên diện rộng có thể giúp gột bớt lượng bụi trong khí quyển và rửa trôi những bụi bặm bám lại trên đường và cây cối, nhờ đó không khí sẽ trong lành hơn, đường sá cũng sạch sẽ hơn. Mưa lớn cũng thường đi cùng với gió - một yếu tố quan trọng nữa giúp làm sạch không khí. Mưa lớn cũng làm đối lưu diễn ra mạnh và góp phần khuếch tán ô nhiễm trong tầng không khí sát đất.

Mưa nhỏ, đặc biệt là mưa phùn, thì không luân chuyển chất ô nhiễm nhiều nếu không đi cùng với gió.

Gió

Gió chính là yếu tố tự nhiên giúp làm sạch ô nhiễm không khí hiệu quả nhất. Gió như cây chổi quét nhà, đẩy không khí ô nhiễm đi nơi khác và khuếch tán nó.

Những ngày gió mạnh là không khí sẽ sạch. Nếu gió thổi từ vùng ít ô nhiễm tới thì không khí sẽ cực kì sạch. AQI có thể tới mức 15 – 30, tức là sạch như ngoài đảo xa. Nếu gió được thổi từ vùng ô nhiễm thì không khí đương nhiên bị bẩn, nhưng thổi mạnh thì vẫn sạch hơn thổi nhẹ. Lý do vì gió thổi mạnh tức làm tăng cường khuếch tán, đối lưu.

Với miền bắc Việt Nam, nguồn ô nhiễm nội sinh lớn nhất là phía đông, ở vùng Quảng Ninh - Hưng Yên - Hải Dương. Ô nhiễm ngoại xâm là từ phía bắc, tức Trung Quốc. Trung Quốc có quy mô đô thị đông đúc hơn Việt Nam, hoạt động công nghiệp mạnh hơn và cũng chịu ảnh hưởng của các yếu tố khí hậu tương đồng nên nhìn chung sẽ bị nhiễm hơn so với nước ta.

Vào những ngày Trung Quốc ô nhiễm mà có gió thổi từ nước này về thì Việt Nam sẽ bị vạ lây, dù có thể trên đường đi, ít nhiều ô nhiễm được khuếch tán bớt hoặc được giữ lại bởi một số diện tích rừng. Do bụi mịn rất ít lắng nên rừng giữ lại cũng không nhiều.

Những ngày đầu, gió bắc - đông bắc thổi mạnh thì trời trong trẻo, đục dần lên ở những ngày tiếp theo và khí gió thổi yếu đi không khí sẽ cực kì bẩn và kéo dài cho đến đợt gió mùa tiếp theo.

Vào mùa hè, không khí sẽ cực sạch vào những ngày gió phơn, tức gió tây, tây nam. AQI những ngày này có thể dưới 10, thậm chí trong nhà từng có nơi đo được chỉ 3 - 4 đơn vị nồng độ PM2.5.

Những ngày trời gió đông thì không khí sẽ lại ô nhiễm. Những ngày gió đông nam hoặc gió nam, không khí sẽ sạch hơn nhưng không thể sạch như những ngày gió tây.

Đối lưu

Rõ ràng đối lưu đóng vai trò rất quan trọng trong việc khuếch tán ô nhiễm. Đối lưu tạo ra các dòng khí dịch chuyển theo chiều dọc, khuấy động tạo gió và khuếch tán ô nhiễm. Đó là lý do mùa hè, những ngày trời nắng nóng thường không khí sạch sẽ hơn do nhiệt độ cao thúc đẩy đối lưu và những cơn gió.

Nghịch nhiệt

Trái với đối lưu, nghịch nhiệt là hiện tượng khí tượng thường xảy ra vào mùa đông, những ngày trời âm u, nền nhiệt sát đất thấp trong khi mặt trời làm nóng phần không khí phía trên gây ra tình trạng dưới lạnh trên nóng, nên không thể xảy ra đối lưu. Chất ô nhiễm cũng vì vậy mà bị giữ lại, thậm chí bị nén lại xuống sát đất. Đó là lý do những ngày mùa đông trời âm u, tĩnh gió, không khí lại rất bẩn.

Google cuối cùng đã đồng ý trả tiền cho tin tức

47 game nên gỡ ngay vì chứa trojan nguy hiểm quấy rối người dùng

Từ Quang Hải đến Bphone: Kỳ vọng càng nhiều, thất vọng càng lớn

Google hé lộ bất ngờ về số người sử dụng một mật khẩu cho nhiều tài khoản

Trung Quốc ép Apple xóa hàng ngàn game khỏi App Store

Quang Hải lộ tin nhắn là kẻ chăn rau, Huỳnh Anh nói không thể thông cảm

Hàng ngàn người dùng TikTok và fan K-Pop chơi khăm Tổng thống Donald Trump

Facebook và Twitter xóa video do Tổng thống Mỹ đăng, Nhà Trắng buông lời đe dọa

Tưởng ngừng hoạt động, website xem phim lậu phổ biến nhất Việt Nam vừa hồi sinh

Nhân Hoàng (tổng hợp)