Vì sao Anh thoát khỏi làn sóng cánh hữu tại châu Âu?

Tháng trước, bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) chứng kiến hàng loạt ứng viên cực hữu giành chiến thắng. Kết quả đem lại xáo trộn lớn đến mức Tổng thống Pháp Emmanuel Macron quyết định lập tức giải tán quốc hội để tổ chức bầu cử chớp nhoáng ở nước mình, nhưng nhiều khả năng đảng Mặt trận Quốc gia (RN) cực hữu sẽ thành công thiết lập thế đa số tại Hạ viện Pháp.

Hà Lan tuần qua cũng vừa có chính phủ mới tập hợp nhiều nhân vật cực hữu. Ý được lãnh đạo bởi Thủ tướng Giorgia Meloni theo cánh hữu. Chiến thắng bầu cử cùng triển vọng phe cánh hữu dân túy lên nắm quyền chẳng phải điều bất ngờ ở lục địa già nữa.

Có nhiều lý do giải thích cho sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy cánh hữu: nền kinh tế trì tuệ, số lượng người nhập cư quá cao, giá năng lượng tăng vọt một phần vì nỗ lực chuyển đổi xanh. Liên minh châu Âu (EU) thường bị giới chính trị gia cánh hữu đổ lỗi đem lại tai ương cho quốc gia họ, làm dấy lên tâm lý hoài nghi.

Vậy vì sao quốc gia vì mang tâm lý hoài nghi mà rời khỏi EU lại thoát khỏi làn sóng hiện tại? Vì hiện tại cánh hữu tại Anh chưa đủ lớn mạnh. Đảng Bảo thủ cầm quyền dù thua đậm nhưng có thể sẽ đạt thành tích tốt hơn mong đợi (dự kiến nắm giữ hơn 130 ghế quốc hội). Đảng Lao động theo đường lối trung tả giành chiến thắng vang dội khi dự kiến giành được hơn 400 ghế.

Đảng Cải cách cánh hữu dự kiến chiếm 13 ghế, chẳng thấm vào đâu so với hai đảng lớn nêu trên. Thành tích lớn nhất của chính trị gia lãnh đạo đảng Nigel Farage chỉ là nắm giữ 1 ghế. Nhưng CNN cảnh báo nhân vật này chắc chắn ảnh hưởng đến cuộc tranh luận về đường lối tương lai mà đảng Bảo thủ theo đuổi, không loại trừ khả năng họ chọn đường lối nghiêng về cánh hữu nhiều hơn nhằm giành lại quyền lực.

Một điều kỳ lạ trong nền chính trị Anh là tỷ lệ phiếu bầu mà một đảng nhận được không nhất thiết chuyển thành số ghế. Nhiều ghế mà đảng Lao động giành được lại chứng kiến ứng viên đảng Cải cách đạt thành tích bầu cử tốt. Tình hình cho thấy phe cực hữu có thể dễ dàng gia tăng ảnh hưởng tại quốc hội.

Ngoài ra Anh đang phải gặp các vấn đề như nhiều nước châu Âu khác. Nếu đảng Lao động thể hiện kém cỏi khi nắm quyền, rất có thể phe cánh hữu sẽ nắm cơ hội thu hút thêm nhiều cử tri.