Bách khoa toàn thư Việt Nam sẽ được công khai trên mạng internet

Mục tiêu xây dựng cuốn Bách khoa toàn thư vào lĩnh vực cụ thể về kinh tế, quốc tế nhằm góp phần nâng cao trình độ dân trí, phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước; hy vọng trở thành công cụ học tập, tra cứu chính thức, chuẩn mực, thiết yếu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

"Thay vì cách làm truyền thống là làm xong bản giấy mới cập nhật lên bản điện tử, thì nay chúng ta làm ngược lại là đăng tải các mục từ được biên soạn lên cổng Bách khoa Toàn thư Việt Nam. Điều này để ghi nhận, tiếp thu ý kiến đóng góp, thẩm định từ các nhà khoa học, nhà quản lý và tất cả những người quan tâm đến việc biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam. Sau khi hoàn chỉnh, Bách khoa toàn thư sẽ được in theo định kỳ 5-10 năm một lần, còn bản điện tử liên tục cập nhật trên mạng internet" - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo GS.TS Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, việc biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam trở thành công cụ học tập, tra cứu chuẩn mực, thiết yếu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, cần được chú trọng và đẩy mạnh.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết việc biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam thành công cụ tra cứu chuẩn mực là trách nhiệm của các nhà nghiên cứu

Đến nay, Đề án Biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam đã cơ bản hoàn thành việc xây dựng đề cương các quyển chuyên ngành, xác định số lượng mục từ cần biên soạn khoảng 60.000 từ. Tuy nhiên, với cách biên soạn như truyền thống, thời gian thực hiện Đề án sẽ mất rất nhiều thời gian mới có thể hoàn thành.

Còn Đề án phát triển Hệ tri thức Việt số hoá đang tiếp tục triển khai nhiều phân hệ trong lĩnh vực giáo dục, y tế, du lịch, nhân đạo, văn hoá… Đây là đề án không sử dụng ngân sách nhà nước, tận dụng thế mạnh công nghệ thông tin với sự chung tay từ các cá nhân, tổ chức, DN và cả cộng đồng. Đến nay một số dự án của Hệ tri thức Việt số hoá đã ra mắt và đang tiếp tục hoàn thiện. Từ đó, từng bước xây dựng nền tảng hạ tầng dữ liệu và tri thức phục vụ nhu cầu học tập, nâng cao trình độ dân trí, kiến thức của người dân; tạo ra các ứng dụng phổ cập tri thức phục vụ cho cộng đồng và xã hội.

Tại cuộc họp, cơ quan thường trực 2 đề án xem xét, thảo luận phương án phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau trong triển khai các nhiệm vụ với mục tiêu sáng tạo và phổ biến tri thức đến người dân. Trong đó, các ý kiến đã trao đổi kỹ về đề xuất phương thức, cách làm mới trong tổ chức biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam với sự hỗ trợ của Hệ tri thức Việt số hoá.

Cụ thể, với khoảng 60.000 mục từ cần biên soạn của Bách khoa toàn thư Việt Nam, Đề án phát triển Hệ tri thức Việt số hoá sẽ xây dựng nền tảng phần mềm (tạm gọi là Bách khoa toàn thư mở) để kêu gọi các nhà khoa học, người dân, cộng đồng cùng tham gia biên soạn nội dung các mục từ.

Từ nguồn dữ liệu thô, các nhà khoa học có thêm thời gian xem xét, xử lý, gia tăng hàm lượng tri thức trong từng mục từ. Những cá nhân, tổ chức tham gia xây dựng Bách khoa toàn thư mở sẽ được cộng đồng ghi nhận, tôn vinh theo đúng tôn chỉ của Hệ tri thức Việt số hoá: Chia sẻ tri thức - Kết nối cộng đồng - Cổ vũ sáng tạo.

Các thành viên cơ quan thường trực Đề án biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam bày tỏ sự đồng tình với phương thức biên soạn mới được nêu lên trong cuộc họp.

Trên thế giới, ngay cả những nước có truyền thống làm bách khoa toàn thư khi làm theo cách cũ thường mất trên 10 năm, thậm chí hàng chục năm để hoàn thành. Nhưng với sự phát triển của công nghệ thông tin, ngoài bản in giấy, nội dung nhiều bộ bách khoa toàn thư lớn đã được công khai trên mạng và cập nhật liên tục theo thời gian. Vì vậy, nếu áp dụng phương thức biên soạn mới, tận dụng lợi thế công nghệ, với tinh thần cầu thị sẽ huy động được sự đóng góp của cả cộng đồng, trong đó có rất nhiều nhà khoa học, trí thức mong muốn cống hiến chứ không chỉ dừng lại ở khoảng 6.000 nhà khoa học được mời tham gia Đề án. Đặc biệt, cách làm này có thể rút ngắn thời gian thực hiện Đề án.

Việc biên soạn Bách khoa Toàn thư Việt Nam là việc hết sức có ý nghĩa nhằm giới thiệu một cách toàn diện, có hệ thống, chuẩn xác những tri thức cơ bản nhất về đất nước, con người, lịch sử xã hội, văn hóa, khoa học - công nghệ của Việt Nam và thế giới từ xưa đến nay… Đây vừa là vinh dự vừa là trách nhiệm của cộng đồng khoa học Việt Nam.

Dạ Thảo (t/h)- Ảnh: VGP