Bất động sản Việt Nam: Kỳ vọng gì từ hàng chục tỉ USD kiều hối mỗi năm?

Mở rộng quyền sử dụng đất với Việt kiều

Luật Đất đai năm 2024, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.7.2024, có nhiều điểm mới, trong đó đáng chú ý là mở rộng quyền sử dụng đất đối với Việt kiều.

Cụ thể, khoản 3 và khoản 6, điều 4 về “Người sử dụng đất” quy định người sử dụng đất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; đang sử dụng đất ổn định, đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất mà chưa được Nhà nước cấp giấy chứng nhận, bao gồm: Cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Như vậy, theo quy định mới của Luật Đất đai, Việt kiều - "người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam" và "người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài" sẽ được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đủ điều kiện.

Trước đó, theo Luật Đất đai hiện hành, người Việt Nam ở nước ngoài muốn đầu tư trở lại trong nước phải nhờ người thân hoặc họ hàng đứng tên hộ. Hệ lụy là các tranh chấp không đáng có, cùng nhiều rủi ro trong quá trình đầu tư. Đây cũng là nguyên nhân gây nên tâm lý e ngại, chưa sẵn sàng "xuống tiền" của Việt kiều.

Theo Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, hiện có khoảng 6 triệu người Việt Nam sinh sống, làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Cũng có khoảng 650.000 người lao động Việt Nam đang làm việc tại 40 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, theo thống kê từ Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội.

Lượng kiều hối về Việt Nam trong 10 năm trở lại đây duy trì vị trí trong Top 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới và trong Top 3 khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Lũy kế từ năm 1993 đến hết 2022 đạt trên 190 tỉ USD, gần bằng lượng vốn FDI giải ngân trong cùng kỳ.

Riêng năm 2023, lượng kiều hối chảy về cả nước ước đạt khoảng 16 tỉ USD, tăng 32% so với năm trước, theo thống kê của Ủy ban Nhà nước. Trong đó, ước tính mỗi năm có tới 25% lượng kiều hối được gửi gắm vào thị trường địa ốc.

Kênh dẫn vốn tốt cho thị trường BĐS

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, ông Nguyễn Anh Quê, Chủ tịch Tập đoàn G6 cho rằng với sự cởi mở pháp lý trên, Việt kiều sở hữu nhà sẽ dễ dàng hơn trước đây - khi phải nhờ người nhà đứng tên trên sổ. Đây cũng là kênh dẫn vốn rất tốt cho thị trường bất động sản (BĐS).

“Theo quan sát của tôi, nhiều người quan tâm và cho biết sẽ xuống tiền để sở hữu nhà ở Việt Nam”, ông Quê nói.

Theo chuyên gia pháp lý BĐS Nguyễn Văn Đỉnh, Luật Đất đai 2024 xác định địa vị pháp lý của người sử dụng đất thông qua tiêu chí là quốc tịch, không còn xác định theo nơi cư trú.

Theo đó, người Việt Nam định cư ở nước ngoài còn giữ quốc tịch Việt Nam sẽ có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai như công dân trong nước. Điều này giúp củng cố thêm niềm tin, sự lạc quan về việc gia tăng thu hút kiều hối và đầu tư từ kiều bào về nước.

Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS) cho rằng sự đổi mới của Luật Đất đai khiến lượng kiều hối, ước tính hàng tỉ USD mỗi năm đã và đang được chuyển về Việt Nam ngày càng nhiều, sẽ là trợ lực cho thị trường BĐS thời gian tới; đặc biệt trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp địa ốc đang “khát vốn”.

“Quy định rõ ràng và cởi mở hơn sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho Việt kiều đầu tư, sở hữu nhà tại Việt Nam. Dòng kiều hối theo đó sẽ đổ vào thị trường địa ốc”, VARS nêu.

Hình thành quỹ kiều hối BĐS

Theo VARS, hiện tại thị trường BĐS Việt Nam đã bắt đầu ghi nhận một lượng lớn khách hàng mới là Việt kiều - tiềm năng tài chính mạnh và “gu" đầu tư khác lạ, bắt đầu tìm hiểu, âm thầm “đổ" vào thị trường.

Trong dài hạn, dòng kiều hối sẽ hướng tới sản phẩm căn hộ ở khu vực trung tâm và lân cận, có thể khai thác vận hành cho thuê, chủ yếu phục vụ mục đích đầu tư trước sức hút tiềm năng đầu tư BĐS tại Việt Nam. Thêm nữa, việc giá nhà ở một số quốc gia đã quá cao hay việc siết các quy định nhập cư ở một số nước… cũng sẽ khiến nhu cầu sở hữu nhà nảy sinh tại Việt Nam.

Ngoài ra, các biệt thự cao cấp tại các thành phố lớn cho nhu cầu để ở và các sản phẩm BĐS du lịch, nghỉ dưỡng với các tiện ích đa dạng để nghỉ dưỡng, cho thuê hoặc cả hai khi số lượng kiều bào có nhu cầu quay trở về Việt Nam dưỡng già khi nghỉ hưu là rất lớn. Các sản phẩm được đánh giá là thanh khoản khó, kén khách này là phân khúc ưa thích, phù hợp với khả năng chi trả của Việt kiều.

Do đó, để kéo lực cầu này về, các chuyên gia cho rằng các cơ quan quản lý nhà nước, ngoài việc thúc đẩy Luật Đất đai mới sớm có hiệu lực, cần tiếp tục đầu tư cải thiện hạ tầng giao thông, viễn thông và các dịch vụ công cộng khác để tăng tính cạnh tranh của thị trường BĐS và thu hút Việt kiều.

Theo Chủ tịch VARS Nguyễn Văn Đính, cần thiết lập các chính sách thuế ưu đãi như giảm thuế hoặc miễn thuế đối với Việt kiều đầu tư vào BĐS, đặc biệt là đối với những dự án có quy mô lớn hoặc mang lại lợi ích cho cộng đồng; hệ thống thông tin, pháp luật liên quan đến BĐS minh bạch, dễ hiểu và bảo vệ quyền lợi của người đầu tư, bao gồm cả Việt kiều.

“Trong thời gian tới, các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về khuyến khích kiều hối để hình thành quỹ kiều hối BĐS”, VARS nêu.

Đối với các doanh nghiệp BĐS, ông Đính cho rằng cần tiếp tục nỗ lực, nghiên cứu, xây dựng các dự án BĐS đạt tiêu chuẩn cao về thiết kế, chất lượng xây dựng và tiện ích phục vụ cả nhu cầu sống lẫn đầu tư của Việt kiều; hợp tác với các đại lý bất động sản và môi giới có uy tín trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài để tìm kiếm và giới thiệu khách hàng tiềm năng…