Bên trong các ‘nhà hàng quốc doanh’ của Trung Quốc

Qua khỏi một trạm kiểm soát an ninh ở quận Tây Thành, thành phố Bắc Kinh là khách sạn Tân Cương với sức chứa 425 phòng. Trong khuôn viên khách sạn có một nhà hàng luôn đông khách mang tên nhà hàng Hồi giáo Tân Cương Lan Phạn Trang. Nhà hàng này phục vụ đồ ăn của người Duy Ngô Nhĩ, đài CNN cho biết.

Người Duy Ngô Nhĩ là tộc người đông nhất ở khu tự trị Tân Cương, phía tây Trung Quốc. Họ có thói quen ăn thịt bò và thịt cừu nướng với các loại bánh làm từ bột mì và rau luộc. Tại Lan Phạn Trang, thực khách đều có thể ăn được những món này với trà hoặc nước ép việt quất.

Tuy nhiên, thứ khiến nhà hàng này khác biệt không phải là thức ăn, mà là chủ sở hữu của nó. Lan Phạn Trang được điều hành bởi chính quyền khu tự trị Tân Cương. Đây là một trong nhiều nhà hàng được mở với mục đích ban đầu là phục vụ món quê nhà cho những quan chức phải đi công tác xa.

Một quản lý họ Phùng của nhà hàng cho hay: “Hiện tại ai cũng có thể đến đây dùng bữa, người địa phương, người Duy Ngô Nhĩ và các yếu nhân”. Cũng theo quản lý này, Tổng thống Pakistan đã từng đến đây ăn khi đến Bắc Kinh dự một hội nghị thượng đỉnh về kinh tế gần đây.

CNN cho biết xu hướng chính quyền các địa phương mở nhà hàng được bắt đầu từ nhà hàng Xuyên Biện, một nhà hàng theo phong cách sân vườn truyền thống nằm trong khu Kiến Quốc Môn, phía đông Tử Cấm Thành. Xuyên Biện chuyên phục vụ món Tứ Xuyên vốn nổi tiếng rất cay.

Ông Cao Khải, một quản lý của Xuyên Biện, khẳng định nhà hàng này là người tiên phong trong việc mở các “nhà hàng quốc doanh”. Nhà hàng này vốn được dùng như nhà công vụ cho các quan chức tỉnh Tứ Xuyên ở khi đến Bắc Kinh công tác, nhưng sau này đã trở thành một công ty độc lập đã đăng ký kinh doanh, theo quản lý Cao.

Hiện danh tiếng của Xuyên Biện rất tốt, nên những người Tứ Xuyên đến đây tìm hương vị quê nhà phải cạnh tranh với khách du lịch để giành được chỗ ngồi dùng bữa, CNN cho biết.

Ông Cao cho biết thêm: “Khu Kiến Quốc Môn đầy những đại sứ quán, người nước ngoài thường đến nhà hàng này ăn. Họ có nhiều quy tắc rất thú vị, ví dụ như không bao giờ ăn nội tạng động vật. Họ luôn kêu món gà xào cay Cung Bảo nổi tiếng của Tứ Xuyên”.

Nói về món Tứ Xuyên, ông Cao khẳng định cay không phải hương vị duy nhất của món ăn địa phương này, và món Tứ Xuyên chính cống sẽ có độ cay vừa phải. Cá hấp tiêu ớt Tứ Xuyên chính là minh chứng rõ ràng nhất.

Theo CNN, nguồn gốc của các “nhà hàng quốc doanh” đều là những đơn vị của các doanh nghiệp nhà nước, chuyên chịu trách nhiệm cung cấp nơi ở, giáo dục, y tế và lo ăn uống cho nhân viên các doanh nghiệp này.

Garth Wilson, một người viết về ẩm thực sống tại Bắc Kinh, cho biết: “Các nhà hàng lúc đầu chỉ phục vụ cho cán bộ hay khách của chính quyền các tỉnh. Một số vẫn giữ nguyên như vậy, còn một số khác mở rộng, cung cấp dịch vụ khách sạn và nhà hàng”.

Còn theo Margaux Schreurs, một người Hà Lan đã đi ăn tại hầu hết các nhà hàng kiểu này tại Bắc Kinh, “nhà hàng quốc doanh” có vai trò như “đại sứ” quảng bá món ăn các nơi, nhưng với áp lực cạnh tranh thì chúng đã phải chuẩn hóa thực đơn để đáp ứng nhu cầu của thực khách thuộc nhiều tầng lớp.

Cô Schreurs cho biết: “Họ hầu hết đều phục vụ thức ăn Trung Quốc hơn là thức ăn đặc sắc của tỉnh họ. Những món được toàn quốc yêu thích như gà xào cay Cung Bảo, Hồi Oa Nhục (thịt nấu hai lần). Bạn có thể mong đợi các nhà hàng này phục vụ món riêng của từng địa phương, nhưng thật thất vọng vì không phải vậy”.

Tuy vậy, thực khách vẫn có thể tìm thấy một nhà hàng bán đồ ăn Cam Túc chính gốc, như thịt cừu, thịt bò ướp muối và đặc biệt là mì kéo Lan Châu, tại tầng ba của khách sạn Phi Thiên do chính quyền tỉnh này mở.

Cẩm Bình (theo CNN)