Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Nền tảng số của báo chí chính là công nghệ

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ: Báo chí cách mạng Việt Nam đã 99 năm (21.6.1925 - 21.6.2024), sang năm sẽ kỷ niệm 100 năm. Người sáng lập báo chí cách mạng Việt Nam là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Báo chí cách mạng phản ánh trung thực dòng chảy chính của xã hội Việt Nam, tạo đồng thuận và niềm tin xã hội, lan tỏa năng lượng tích cực, lấy cái đẹp dẹp cái xấu, thổi lên khát vọng Việt Nam hùng cường thịnh vượng, tạo thành sức mạnh tinh thần để góp phần hiện thực hóa mục tiêu Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 khi nước Việt Nam mới tròn 100 năm. Những năm qua, chúng ta đã làm tốt nhiệm vụ đó. Khảo sát về uy tín nghề nghiệp trong xã hội thì nghề báo được xếp thứ 9/10 năm 2018, đến năm 2022 đã lên hạng xếp thứ 3/10, chỉ sau nghề nhà giáo và nghề y.

Theo Bộ trưởng Hùng, nhân lực làm báo chí nước nhà là 41.000 người, trong đó có 23.000 người được cấp thẻ nhà báo. Hiện có 797 cơ quan báo chí, trong đó có 127 cơ quan báo, số lượng đã giảm 40% so với trước Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Ngân sách nhà nước chi cho báo chí năm 2023, bao gồm cả thường xuyên và đầu tư là 7.800 tỉ đồng, chiếm 0,47% tổng ngân sách nhà nước. Hiện đang là mức thấp.

Một năm, các cơ quan báo chí tạo ra khoảng 40 triệu tin bài và khi đi vào không gian mạng, lan tỏa ra thành 400 triệu tin bài, tạo thành dòng chủ lưu trên không gian mạng. Mỗi năm báo chí sản xuất 20.000 giờ phát thanh, 50.000 giờ truyền hình. Tỷ lệ về truyền thông chính sách chiếm 20%.

Nêu một số nội dung trọng tâm để phát triển báo chí thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Trước hết về đầu tư cho chuyển đổi số báo chí. Một trong 5 phương thức lãnh đạo của Đảng là tuyên truyền; trong đó báo chí là lực lượng tuyên truyền xung kích và chủ lực. Đảng, Nhà nước phải quan tâm đầu tư cho lực lượng báo chí. Trước đây, vũ khí là trang giấy, cây bút, nay còn thêm công nghệ, mà chủ yếu là công nghệ số. Trước đây, cơ quan báo chí viết báo, nay cơ quan báo chí tạo ra nền tảng số để nhiều người tham gia viết báo; nền tảng số chính là công nghệ. Trước đây, chỉ có báo chí viết bài, nay nhiều người viết trên mạng, báo chí phải có công cụ công nghệ để đánh giá được xu thế thông tin, tâm trạng người dân trên không gian mạng để viết bài định hướng dư luận; đó cũng là công nghệ.

Một cơ quan báo chí được gọi là đã chuyển đổi số thì có tới 30% chi phí, cả chi đầu tư và chi thường xuyên là dành cho công nghệ. Về nhân lực cũng tới 30% là dân công nghệ. Để chuyển đổi số các cơ quan báo chí cần phải đầu tư. Đất nước đang hiện đại hóa, báo chí cũng phải hiện đại hóa. Đầu tư cho công nghệ số không lớn, không tốn nhiều chi phí nhưng hiệu quả mang lại rất lớn và nhanh.

Vừa qua, ngân sách dành cho đầu tư báo chí là rất khiêm tốn (0,22% tổng chi đầu tư của Nhà nước), sau khi có Chiến lược chuyển đổi số báo chí thì vẫn chưa tăng thêm. Bộ Thông tin - Truyền thông đã kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo các cơ quan chủ quản báo chí đầu tư công nghệ số để hiện đại hóa cơ quan báo chí của mình.

Một thuận lợi lớn để chuyển đổi số báo chí, hiện đại hóa công nghệ số cho báo chí là chúng ta có nhiều công ty công nghệ số mạnh, xuất sắc, khi có ngân sách đầu tư là có thể giao nhiệm vụ cho họ thực hiện chuyển đổi số báo chí.

Bộ Thông tin - Truyền thông đã tham mưu để Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược chuyển đổi số báo chí. Bộ đã thành lập Trung tâm Hỗ trợ chuyển đổi số báo chí và cũng là đầu mối quản lý nhà nước về công nghệ số. Bộ Thông tin - Truyền thông cam kết sẽ đồng hành và hỗ trợ các cơ quan báo chí chuyển đổi số, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Liên quan đến cơ chế "lưỡng tính" của báo chí, Bộ trưởng Hùng cho rằng cơ quan báo chí vừa là đơn vị sự nghiệp, vừa là doanh nghiệp. Là đơn vị sự nghiệp vì thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền của Đảng, Nhà nước, cung cấp dịch vụ thông tin như là dịch vụ công, bởi vậy báo chí cần được Đảng, Nhà nước đầu tư, giao nhiệm vụ, đặt hàng. Nhưng cơ quan báo chí bây giờ phải cạnh tranh với các nền tảng số, phải thu hút được lực lượng làm báo, làm truyền thông có chất lượng, phải chấp nhận các cơ chế của thị trường. Vì vậy, cơ quan báo chí cũng phải hoạt động như doanh nghiệp. Cải cách có tính đột phá về cơ chế cho báo chí là chấp nhận cho các cơ quan báo chí có 2 cơ chế hoạt động song song. Nhưng báo chí kinh doanh là để làm báo, không vì mục tiêu lợi nhuận.

Đối với việc thay đổi nhận thức của chính quyền các cấp về truyền thông nói chung, truyền thông chính sách nói riêng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng thông tin: Ngày 21.3.2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị rất quan trọng về công tác truyền thông chính sách (Chỉ thị số 7/CT-TTg về tăng cường công tác truyền thông chính sách). Trước đây, truyền thông chính sách được coi là việc của riêng các cơ quan báo chí. Nay Thủ tướng chỉ thị, truyền thông chính sách phải được coi là một chức năng, một nhiệm vụ, một việc của chính quyền các cấp. Do vậy, chính quyền các cấp phải có bộ máy chuyên biệt làm công tác truyền thông và có ngân sách thường xuyên hằng năm để thực hiện nhiệm vụ này thông qua đặt hàng báo chí. Ngân sách này chính là nguồn để đặt hàng các cơ quan báo chí. Bộ Thông tin - Truyền thông trên cơ sở này đã ban hành kế hoạch hành động về kiện toàn bộ máy làm công tác truyền thông các cấp, hướng dẫn bố trí ngân sách và sửa thông tư liên quan về định mức kinh tế - kỹ thuật để chính quyền các cấp đặt hàng báo chí...

Nhân dịp Ngày báo chí cách mạng Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông thay mặt bộ chúc các cơ quan báo chí, phóng viên, nhà báo nhiều sức khỏe, làm việc với tinh thần phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân; chúc báo chí cách mạng luôn cách mạng, tức là luôn tiên phong, đi đầu, liên tục đổi mới.

Báo chí Việt Nam đã, đang và sẽ luôn luôn trung thành với sự nghiệp của Đảng vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và hạnh phúc, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.