Cuộc sống mong manh nơi cửa biển Vàm Xoáy

Tại cửa biển Vàm Xoáy (thuộc 2 ấp Kinh Đào và ấp Mũi, xã Ðất Mũi, huyện Ngọc Hiển) hiện có khoảng 500 hộ dân sinh sống chủ yếu làm nghề biển. Hằng năm, cứ đến mùa mưa bão, sạt lở luôn là mối đe dọa lớn đối với khu vực này. Theo tập quán lâu đời, hễ nước dâng đến đâu là người dân phải tiếp tục lùi sâu vào phía trong đất liền, dựng lại căn nhà khác để ở.

Vợ chồng anh Nguyễn Mỹ Linh, ngụ ấp Mũi kết hôn với nhau và xây dựng nhà ở khu vực cửa biển Vàm Xoáy gần 10 năm nay. Hằng ngày, vợ chồng anh kiếm sống bằng nghề lưới cá khoai. Gần ấy năm, anh Linh đã chứng kiến rất nhiều lần sạt lở ăn sâu vào đất liền, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân địa phương.

Hướng ánh mắt về phía biển xa xăm, anh Linh dùng tay chỉ về nơi sóng nước nhấp nhô rồi nói, trước đây chỗ đó từng là rừng, là nhà dân, nay chỉ còn những con sóng trắng xóa, dữ tợn. Nếu như trước đây, căn nhà của anh còn được rừng phòng hộ che chắn, bao bọc, thì bây giờ khu vực đó chỉ còn trơ lại vài gốc cây bám hờ vào lớp đất cuối cùng của cửa Vàm Xoáy. Tiếng sóng biển trước kia nghe nhỏ vì ở xa, nay gầm gừ, dữ tợn ngay bên tai. Nó sẵn sàng nuốt chửng bất kể thứ gì nếu bị cản.

“Mấy năm nay, sạt lở bờ biển rất nghiêm trọng. Mỗi năm, biển xâm thực khoảng vài chục mét”, anh Linh cho biết. Rồi anh bảo, nếu cứ đà này, chẳng bao lâu nữa, căn nhà của anh cũng sẽ nằm dưới biển.

Theo lời anh Linh, hầu hết người dân ở đây sống trong cảnh nơm nớp lo âu. Những đêm mưa giông, vợ chồng anh Linh mất ăn mất ngủ vì bị sóng đe dọa. Đang trò chuyện, chốc lát anh Linh lại ra quan sát, vì sợ căn nhà bất ngờ bị cơn sóng dữ ảnh hưởng. Để phòng hờ rủi ro, gia đình anh cũng chuẩn bị sẵn chiếc ghe, nếu sóng gió lớn quá thì vợ chồng ôm con nhảy xuống ghe chạy vào đất liền tránh trú.

Tương tự, nói về sạt lở và những cơn sóng dữ, bà Liêu Mỹ Nương ngụ xã Ðất Mũi than ngắn thở dài: “Biết là hiểm nguy luôn rình rập nhưng chúng tôi không còn cách nào khác, phải chịu vậy thôi. Bà con ở đây từ lâu đã gắn bó với biển rồi, bỏ đi thì đâu biết làm gì. Giông lốc ban đêm, cả nhà có ngủ được đâu, phải ngồi trực suốt vì nếu chẳng may nhà sập còn biết đường mà chạy”.

Gia đình bà Nương có 4 người, nhưng chỉ có chồng bà là lao động chính. Nhà toàn phụ nữ, trẻ con nên mọi việc trong ngoài đều do một mình chồng bà cáng đáng. Thời gian qua, biển động nhiều hơn nên nguồn thu nhập của gia đình bà Nương cũng bị giảm sụt. Nhiều lần dời nhà vì sạt lở đã khiến những đồng vốn tích góp của gia đình dần cạn kiệt. Sóng biển cũng suýt lấy đi mạng sống đứa cháu ngoại của bà Nương.

Bà Nương nhớ lại: “Hôm đó, tôi đang ngồi vừa vá lú (dụng cụ đánh bắt thủy sản), vừa trông 2 đứa cháu ngoại, sóng đánh mạnh làm cháu tôi rớt xuống sông. Thấy vậy, tôi phóng xuống vớt cháu lên mà tay chân run rẩy, muốn xỉu luôn. Nó mới hơn 2 tuổi, đứng có vững đâu. Sóng đánh mạnh nó rớt xuống sông liền”.

Gần 25 năm sống quanh khu vực ven biển, gia đình bà Nương có ít nhất 5 lần di dời nhà để ứng phó với sạt lở. Theo người phụ nữ này, mực nước biển ngày càng lên cao, nên người dân phải thay đổi để thích ứng. “Năm nào mà nước lên cao quá, cả nhà phải giăng võng ngủ. Treo lơ lửng như con khỉ vậy. Tôi dám chắc ở vùng này cái gì thiếu chứ riêng võng nhà nào cũng có”, bà Nương nói.

Bà Liêu Mỹ Tú (em ruột bà Nương) trước đây cũng sống ở cửa biển Vàm Xoáy. Căn nhà của bà Tú đã bị sóng biển đánh sập, tài sản gần như mất hết. Sau đó bà Tú được nhà nước đưa vào khu tái định cư, hiện sinh sống ổn định. “Giờ có căn nhà ổn định, không sợ sóng đánh nữa, ngủ cũng yên tâm hơn. Tuy có xa biển, đi làm xa hơn một chút nhưng không sao”, bà Tú bộc bạch.

Ông Nguyễn Văn Quốc, cán bộ địa chính - nông nghiệp xã Đất Mũi chia sẻ, ở cửa biển Vàm Xoáy còn khoảng hơn 20 hộ dân đối mặt với nguy cơ sạt lở. Những năm qua, địa phương đã tạo điều kiện di dời họ vào nơi an toàn để ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, đa phần những hộ dân này đều nghèo khó, mong muốn bám biển kiếm sống nên việc di dời gặp nhiều khó khăn, dù cả người dân và chính quyền đều biết việc sống ở khu vực ven biển như vậy tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.