Đạo diễn NSƯT Lê Mộng Hoàng, một trong những tên tuổi lẫy lừng của điện ảnh Việt Nam. Trên con đường nghệ thuật của mình, ông đã để lại cho đời hơn 20 bộ phim có giá trị. Đặc biệt từ những tác phẩm điện ảnh do Lê Mộng Hoàng đã làm cho tên tuổi của nhiều thế hệ diễn viên trở nên vụt sáng, trong đó phải kể đến những ngôi sao như Thẩm Thúy Hằng, Kiều Chinh, Mộng Tuyết, La Thoại Tân, và sau này là Chánh Tín, Thanh Lan, Băng Châu và tiếp đó là Thương Tín, Lý Hùng, Diễm Hương, Mộng Vân…
Đạo diễn - NSƯT Lê Mộng Hoàng sinh năm 1929 tại Phú Xuân, Thừa Thiên – Huế. Từ thuở thiếu thời ông đã bộc tố chất của người nghệ sĩ khi tham gia ca hát diễn kịch trong các chương trình của đài phát thanh Huế. Đam mê nghệ thuật nên khi trưởng thành Lê Mộng Hoàng sang Pháp theo học âm nhạc và điện ảnh. Lê Mộng Hoàng tốt nghiệp Quốc gia Âm nhạc Paris năm 1953 và tiếp theo là tốt Viện Cao học Điện ảnh Paris, sau đó ông về nước để hoạt động trong lĩnh vực điện ảnh.
Từ năm 1957, tên tuổi của Lê Mộng Hoàng được giới điện ảnh miền Nam biết đến qua hàng loạt phim ấn tượng như Bụi đời, Xin đừng bỏ em, Nàng, Chiều kỷ niệm, Mãnh lực đồng tiền, Vụ án tình... Trong đó phim Nàng đoạt giải Tượng vàng tại Đại hội Điện ảnh Á Châu lần thứ 17 tại Đài Loan.
Ngoài vai trò đạo diễn, Lê Mộng Hoàng tham gia giảng dạy môn đạo diễn, khoa Nhân văn và nghệ thuật tại trường Đại học Minh Đức- Sài Gòn trong những năm 1971-1975.
Sau năm 1975, đạo diễn Lê Mộng Hoàng tiếp tục đạo diễn cho những bộ phim Ngọn lửa thành đồng, Tình yêu của em, Bản tình ca, Ngôi nhà oan khốc, Tình khúc 68, Thăng Long đệ nhất kiếm… cũng chính từ những bộ phim đó những tên tuổi như Lý Hùng, Lê Tuấn Anh, Diễm Hương, Mộng Vân, Ngọc Hiệp đều trở thành những ngôi sao.
Đạo diễn Lê Mộng Hoàng qua đời ngày 23.2.2017 tại TP.HCM, hưởng thọ 88 tuổi.
Để tưởng niệm ông, chúng ta cùng điểm lại một số bộ phim từng gây ấn tượng mạnh mẽ với nhiều thế hệ khán giả do chính Lê Mộng Hoàng làm đạo diễn.
Bụi đời (1957)
Bộ phim Bụi đời được sản xuất bởi hàng phim Trường Sơn do Lê Mộng Hoàng làm đạo diễn với sự tham gia của các diễn viên Bạch Xuyến, Bích Sơn, Minh Giao... Phim lấy kịch bản từ tác phẩm Những hòn sỏi của nhà văn Võ Đình Cường. Nội dung phim nó về cuộc sống trôi nổi của những đứa trẻ tại đô thị niềm Nam trong thời chiến tranh loạn lạc.
.Vai chính trong phim, Nhơn- một đứa bé 10 tuổi, do bé Minh Giao đóng. Minh Giao giống nhân vật ở hoàn cảnh mồ côi cha cộng với năng khiếu và sự thông minh, đã diễn rất tròn vai. Vai bà mẹ do Bạch Xuyến đóng. Đoạn bà mẹ gặp lại con mình sau bao ngày tháng thương đau. Trong phim này, nhờ vào tài diễn xuất, diễn viên Bạch Xuyến đã lấy rất nhiều người mắt của khán giả.
Bối cảnh phim được quay ở nhiều nơi như: Huế, Nha Trang, Đà Lạt,, Sài Gòn... mất 2 tháng. Những hình ảnh đẹp trong phim do nhà quay phim Trần Văn Lịch cầm máy. Phần thu thanh bộ phim được thực hiện tại Hồng Kông.Đây là sản phẩm đầu tiên của Trường Sơn điện ảnh nhưng đã đánh dấu một bước tiến đáng kể của nghệ thuật thứ 7 tại Việt Nam.
Nàng (1970)
Nàng là một bộ phim tình cảm - tâm lý xã hội của đạo diễn Lê Mộng Hoàng. Truyện phim dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Bùi Hoàng Thư. Truyện phim kể về cuộc đời một cô gái mồ côi rất khó khăn để hòa nhập cuộc sống, nhưng bằng nghị lực của mình, cô đã vượt qua mọi trở ngại, mọi gian khổ để tồn tại và sống cho đúng chữ nhân trong cuộc sống.
Phim được mắt vào năm 1970 với dàn diễn viên khá nổi tiếng của thời đó như Thẩm Thúy Hằng, La Thoại Tân, Xuân Dung,Trần Quang, Cao Huynh…
Đây cũng có thể nói là bộ phim thành công nhất vang dội của đạo diễn Lê Mộng Hoàng vào thời điểm đó. Sau khi khởi chiếu ở Việt Nam, phim Nàng đoạt giải Tượng vàng tại Đại hội Điện ảnh Á Châu ở Đài Loan lần 17.
Vĩnh biệt mùa hè (1971)
Vĩnh biệt mùa hè lấy từ kịch bản của nhà báo Huyền Anh. Giới chuyên môn đương thời đánh giá đây kịch bản không lấy gì làm đặc biệt, nhưng dưới bàn tay của đạo diễn Lê Mộng Hoàng bộ phim đã trở nên nổi tiếng. Với chủ đề tình yêu đôi lứa Lê Mộng Hoàng đã biết khai thác triệt để những mặt ngang trái trong mối quan hệ giàu nghèo trong xã hội. Vĩnh biệt tình hè đã được giới học sinh sinh viên Sài Gòn đón nhận nhiệt liệt vì cốt truyện liên quan nhiều đến tuổi học trò mộng mơ.
Đặc biệt bộ phim này có sự góp mặt của nam diễn viên Chánh Tín lúc bấy giờ đang là một ca sĩ trẻ điển trai được nhiều người hâm mộ, và từ đây, ca sĩ Nguyễn Chánh Tín vụt sáng trở thành một ngôi sao màn bạc. Và cũng nhờ chất giọng đặc biệt phù hợp của Nguyễn Chánh Tín, nhạc phẩm Vĩnh biệt tình hè cũng đã trở thành bất tử trong lòng một thế hệ trẻ Sài Gòn trong thập niên 1970.
Gánh hàng hoa (1972)
Bộ phim dựa theo cuốn tiểu thuyết nổi tiếng Gánh hàng hoa của hai nhà văn Nhất Linh và Khái Hưng vốn được bạn đọc nhiều thế hệ trước đó đam mê cuồng nhiệt. Gánh hàng hoa do Lê Mộng Hoàng làm đạo diễn quy tụ dàn diễn viên khá nổi tiếng như Mộng Tuyền vai Liên, Thanh Lan vai Nhung, La Thoại Tân, Huy Cường, Ngọc Tuyết, Lý Quốc Mậu...
Đây là một bộ phim tạo nên dấu mốc quan trong cho nữ diễn viên Mộng Tuyền trong nghề điện ảnh. Với vai diễn trong bộ phim này đã giúp cô trở thành ứng củ viên nặng ký của giải Tượng Vàng trước năm 1975. Vai Nhung do Thanh Lan diễn cũng là một vai có nội tâm phức tạp và khó diễn, nhưng Thanh Lan diễn rất sống động và tự nhiên, khán giả ấn tượng nhất Thanh Lan trong phim này chính là nụ cười rất đẹp của diễn viên Thanh Lan. Ngoài ra diễn viên Huy Cường cũng tạo nên ấn tượng mạnh khi vào vai phản diện.
Tình khúc 68 (1990)
Tình khúc 68 ra mắt khán giả vào năm 1990. Phim có sự tham gia của nhiều diễn viên nổi tiếng như Thương Tín, Mộng Vân, Nguyễn Bá Lộc, Nguyễn Việt Hùng, Trần Minh, Thành Hội, Quang Minh, Robert Hải, Phan Điền, Trúc Mai, nhà thơ Phan Vũ
Tình khúc 68mangđậm dấu ấn đạo diễn Lê Mộng Hoàng. Đây là bộ phim truyện đầu tiên do Liên hiệp các xí nghiệp Điện ảnh và Băng từ TP.HCM sản xuất. Bộ phim về đề tài chiến tranh mô tả cuộc lại những hoạt động âm thầm của các chiến sĩ biệt động thành đã đi vào huyền thoại. Bộ phim cũng đặc tả về thân phận con người, thân phận người lính trong chiến tranh.
Đây là bộ phim mà cặp đôi diễn viên Thương Tín- Mộng Vân đã tạo nên những dấu ấn sâu sắc trong lòng khán giả qua cách thể hiện chiều sâu của nhân vật
Thăng Long đệ nhất kiếm (1990)
Đây là một trong những bộ phim cổ trang đầu tiên của Việt Nam do Lê Mộng Hoàng làm đạo diễn, NSƯT Lý Huỳnh làm cố vấn võ thuật kiêm diễn viên.
Phim với dàn diễn viên ngôi sao hùng hậu vào thời điểm đó là Lý Hùng, Diễm Hương, Mộng Vân… Trong phim Lý Hùng vai tráng sĩ hào kiệt Nguyễn Thế Trung.
Thăng long đệ nhất kiếm từng làm mưa làm gió trên màn bạc suốt một thời gian dài trong đời sống diện ảnh Việt Nam với những cảnh quay đán nhau bằng võ thuật, phi ngựa bắn cung mang hơi hướng của dòng phim võ thuật Hồng Kông đang rất thịnh hành thời bấy giờ.
Cũng chính từ bộ phim này, nữ diễn viên Mộng Vân trở thành một ngôi sao màn bạc ăn khách nhất đóng cặp với Lý Hùng trong thời điểm đó.
Tiểu Vân - Y Quyên