Đồng Tháp quy hoạch làng hoa Sa Đéc thành đô thị kiểu mẫu

Trao đổi với chúng tôi mới đây, ông Lê Hà Luân - Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Tháp cho biết, Sa Đéc từng được quy hoạch theo hướng công nghiệp - dịch vụ vào 2007. Còn theo đồ án quy hoạch mới do hãng tư vấn của Pháp thực hiện, Sa Đéc sẽ chuyển dịch theo hướng thương mại - dịch vụ. Hiện chính quyền chủ trương dừng những ngành công nghiệp có tác động tiêu cực đến môi trường, chỉ khuyến khích một số ngành phụ trợ trong chuỗi giá trị hoa. Và kinh tế hoa và du lịch sẽ được xem như 2 động lực phát triển của Sa Đéc.

Nói về "kinh tế hoa", hiện Đồng Tháp có trung tâm giống với khoảng 3.000 loại. Hoa tươi Sa Đéc vốn đã đi khắp cả nước thông qua mạng lưới thương lái nhưng sản lượng xuất khẩu chưa đáng kể, mới chủ yếu qua đường tiểu ngạch. Các sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao như tinh dầu chiết xuất từ hoa còn hạn chế. Do đó Đồng Tháp định hướng cho hoa Sa Đéc là xuất khẩu chính ngạch, tích cực tiếp cận những sàn giao dịch quốc tế.

Việc làng hoa Sa Đéc được quy hoạch thành đô thị kiểu mẫu mang dấu ấn Pháp xưa đồng thời gợi nhiều sự liên tưởng về vấn đề di sản kiến trúc. Bởi ở Sa Đéc vẫn còn nhiều công trình mang kiến trúc Pháp có giá trị, từ trường học, trụ sở cơ quan đến nhà dân hay thậm chí là cả dãy phố trên đường Nguyễn Huệ sát bờ sông Tiền.

Trong số đó có một công trình kiến trúc giá trị còn khá nguyên vẹn là nhà cổ Huỳnh Thủy Lê, được xây dựng từ 2 thế kỷ trước. Chủ nhân ngôi nhà - ông Huỳnh Thủy Lê - là mối tình đầu của nữ nhà văn Pháp Marguerite Duras. Bà đã đưa ông trở thành nguyên mẫu trong cuốn tự truyện Người Tình và mang về giải Goncourt năm 1984. Sau khi Người Tình được lên màn bạc năm 1992, nhà Huỳnh Thủy Lê càng được biết đến nhiều hơn, đặc biệt là du khách Pháp. Những công trình giá trị như thế này là nền tảng để Sa Đéc hướng tới mục tiêu trở thành đô thị di sản.

Du khách tham quan nhà ông Huỳnh Thủy Lê

Về câu hỏi Đồng Tháp giải quyết vấn đề xung đột lợi ích giữa bảo tồn và phát triển từng xảy ra ở nhiều đô thị Việt Nam như thế nào khi quy hoạch Sa Đéc, ông Lê Hà Luân trả lời: "Việc quy hoạch tuân thủ triết lý không bê-tông hóa Sa Đéc. Trong khu đô thị cổ, đồ án quy hoạch hướng tới bảo vệ những kiến trúc có giá trị. Các công trình Nhà nước quản lý hạn chế can thiệp. Bên cạnh đó chính quyền cũng sẽ chỉnh trang những khu nhà ở tự phát. Còn khu đô thị mới, đặc biệt là vùng lõi gắn với làng hoa khoảng 600ha sẽ có mật độ xây dựng cho phép dưới 10%, trong khi những khu vực khác có mật độ xây dựng tối đa là 50%".

Khi chưa phê duyệt đồ án quy hoạch Sa Đéc, Đồng Tháp đã tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng cho địa phương này. Một trong những dự án quan trọng là mở rộng đường Sa Nhiên - Cai Dao chạy xuyên qua làng hoa do khổ đường cũ khá hẹp, lại xuống cấp, xe ôtô không vào được. Khi mới triển khai, người dân phản ứng khá gay gắt do việc mở rộng đường lấy một phần đất trồng hoa. Nhưng kể từ khi khánh thành tháng 2.2015, con đường này đã tạo ra hiệu ứng tích cực cho hoạt động sản xuất của làng hoa, giúp hoạt động vận chuyển, lưu thông thuận lợi. Lượng khách du lịch thăm làng hoa tăng vọt. Chưa kể việc nâng cấp hạ tầng giao thông còn làm tăng giá trị đất của làng hoa gấp 4-5 lần.

Hiệu ứng Sa Nhiên - Cai Dao giúp chính quyền vận động nhân dân làm đường dễ dàng hơn, từ đó hướng qua khu phố cổ, nơi đã được quy hoạch bao gồm phố đi bộ.

Ngoài làng hoa, di sản kiến trúc, Đồng Tháp còn có nhiều đặc sản được nhãn Châu Thành, xoài Cao Lãnh, nem Lai Vung, quýt hồng Lai Vung… lâu nay vẫn chủ yếu phục vụ nhu cầu du lịch tham quan, có thể kết hợp mua sắm nhưng về cơ bản vẫn khó tạo ra giá trị gia tăng cao.

Bên cạnh đó, ông Luân thừa nhận dịch vụ lưu trú đúng là một điểm nghẽn đối với ngành du lịch Đồng Tháp khi mà cả tỉnh mới có… hai khách sạn ba sao, trong khi không thể dùng tiền ngân sách để đầu tư khách sạn. Theo gợi ý của các đơn vị tư vấn, trước mắt địa phương tạo cơ chế khuyến khích phát triển mô hình homestay tập trung ở khu vực làng hoa. Hiện nay có một số mô hình khá thành công. Nhưng về lâu dài thì phải làm bài bản hơn.

"Mới đây, chúng tôi đã tổ chức đấu giá có điều kiện một khu đất làm khách sạn tiêu chuẩn 4-5 sao tại Sa Đéc. Tiền thu được nhập vào ngân sách tỉnh. Theo hồ sơ, dự án khách sạn có quy mô khoảng 150-200 phòng với tổng đầu tư 500 tỉ đồng", ông Luân nói.

“Đấu thầu có điều kiện” được ông Luân lý giải là không phải cứ có một cục tiền là có thể tham gia đấu thầu mà trước hết phải có kinh nghiệm kinh doanh trong ngành du lịch, cam kết triển khai dự án trong vòng 2 năm kể từ khi được bàn giao mặt bằng. Nếu quá thời hạn mà đơn vị thắng thầu không triển khai, tỉnh có quyền thu hồi dự án, dành cơ hội cho những nhà đầu tư khác. Đơn vị thắng thầu cũng không được cấp phép chuyển nhượng mục đích sử dụng mảnh đất đã được quy hoạch xây dựng khách sạn.

Về mặt thể chế - yếu tố cần được giữ ổn định đối với bất kỳ nhà đầu tư nào, Giám đốc Sở Xây dựng Đồng Tháp cho biết cách đây chưa lâu, Bí thư Đồng Tháp ông Lê Minh Hoan đã đưa ra cam kết của chính quyền đối với bản quy hoạch Sa Đéc nói trên. Đồng Tháp cũng đã có kế hoạch đào tạo một số cán bộ trẻ làm việc tại Sa Đéc để họ nắm chắc tinh thần và giá trị của bản quy hoạch Sa Đéc 2017.

"Chính quyền mà tư duy nhiệm kỳ thì khó mà tìm được những nhà đầu tư đàng hoàng", ông Luân nhận định.

Phương Đông