Hàng loạt bệnh nhân trầm cảm tự “phá nát” làn da của mình

Theo các chuyên gia da liễu, người bị lo âu, trầm cảm hoặc các biểu hiện rối loạn tâm thần khác như hoang tưởng đã tự gây tổn thương làn da của bản thân bằng các vật dụng sẵn có hay các loại hoá chất như axit hoặc tiêm chích vật lạ, thuốc men… được gọi là căn bệnh da tự tạo.

Đặc điểm của căn bệnh da tự tạo là những thương tổn da có đặc điểm, hình thái, vị trí… không giống các bệnh thường gặp, nhìn thấy “lạ” và thường đáp ứng điều trị kém.

Người bệnh có thể không ý thức việc do mình làm, hoặc luôn che dấu hành vi tự gây tổn thương, nên bác sĩ cần có cách tiếp cận nhẹ nhàng, động viên và cũng như luôn chia sẻ, lắng nghe người bệnh.

Chia sẻ tại Hội nghị khoa học Da Liễu miền Nam 2022 hôm 25.9, BS.CK2 Phạm Đăng Trọng Tường – Phó giám đốc Bệnh viện Da liễu TP.HCM, cho biết trong thời gian gần đây, bệnh viện tiếp nhận nhiều trường hợp có những thương tổn ngoài da không phải là bệnh lý thông thường mà do bệnh nhân tự tạo ra.

Điển hành là nam bệnh nhân 50 tuổi đến khám vì có 2 vết loét khó lành ở vùng tay phải đang bị liệt do đột quỵ.

Qua thăm khám, bác sĩ nhận thấy ngoài 2 vết loét này, không ghi nhận thêm bất kỳ thương tổn nào khác trên cơ thể. Các biểu hiện da cũng khó lý giải khi kết hợp đặc điểm thương tổn kèm vị trí xuất hiện.

Các bác sĩ tiến hành khai thác từ người nhà thì được biết cách đây 2 năm, sau khi bị đột quỵ gây liệt nửa người bên phải, bệnh nhân đã rơi vào trạng thái trầm cảm. Riêng 2 vết loét này xuất hiện cách đây khoảng 4 tháng, và khi chăm sóc bệnh nhân, người nhà cảm thấy vết loét như tiếp tục bị cào gãi và hầu như không lành.

Dựa trên đặc điểm thương tổn và thông tin người nhà cung cấp, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị loét da tự tạo xuất hiện thứ phát sau bệnh lý trầm cảm.

Nguyên nhân do sau tai biến, bệnh nhân bị sốc rồi rơi vào trạng thái trầm cảm. Các bác sĩ đã hướng dẫn người nhà cách chăm sóc vết loét, chỉ định thuốc kháng sinh, giảm viêm cho bệnh nhân, đồng thời khuyến cáo người bệnh cần được tư vấn hỗ trợ tâm lý và điều trị chuyên khoa tâm thần nếu cần thiết.

Một trường hợp khác là nữ bệnh nhân 48 tuổi được người nhà đưa đến khám trong tình trạng xuất hiện nhiều vết đỏ da ở các vị trí khác nhau như: cổ, ngực, lưng, bụng, đùi…

Qua thăm khám, các bác sĩ nhận định đây là một trường hợp viêm da tiếp xúc gây phỏng da dạng cố tình. “Nếu viêm da tiếp xúc thông thường thì chỉ bị ở 1 vùng, 1 vị trí nào đó, hoặc mặt trước hoặc mặt sau, hoặc có thể bị nhiều chỗ nhưng những chỗ bị thương tổn phải mang kiểu đặc trưng với 1 vị trí chính, xung quanh ít hơn do hóa chất văng ra, hay chảy xuống dưới thấp.

Tuy nhiên, ở trường hợp này, bệnh nhân xuất hiện nhiều chỗ phỏng, vừa có mặt trước, mặt sau, lại rải rác trên nhiều vùng cơ thể giống kiểu cố tình gây viêm da tiếp xúc. Biểu hiện này không phù hợp với đặc trưng của phỏng da do tiếp xúc với hóa chất”, bác sĩ Tường giải thích.

Dựa trên biểu hiện lâm sàng, bác sĩ tiếp tục khai thác thông tin thì người nhà cho biết bệnh nhân đang theo dõi tại chuyên khoa thần kinh. Bác sĩ đã chỉ định thuốc thoa ngoài da và đề nghị người nhà đưa bệnh nhân đi tái khám chuyên khoa tâm thần để được đánh giá lại.

Đặc biệt, có trường hợp bệnh nhân bị lở loét da do cho rằng có “con gì bò trên da mình” nên lấy nhíp gắp ra gây viêm nhiễm. Qua thăm khám, các bác sĩ nhận định bệnh nhân mắc chứng tâm thần hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng.

Theo bác sĩ Tường, mặc dù tỷ lệ bệnh da tự tạo không nhiều nhưng thật sự chưa được các bác sĩ quan tâm đúng mức. Ngoài các bác sĩ chuyên khoa da liễu, bệnh nhân cũng cần được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần hỗ trợ điều trị, các chuyên gia tâm lý tư vấn thay đổi hành vi, cũng như sự quan tâm, chăm sóc của cả gia đình và xã hội.