Hàng loạt cổ vật được trao trả cho Campuchia

Bộ Văn hóa - Mỹ thuật Campuchia (hôm 20.2) thông báo, 77 món đồ cổ kim hoàn được gia đình nhà sưu tập đồ cổ Latchford trao trả, đã về đến Campuchia vào hôm 17.2.

Theo AP, bộ sưu tập này gồm vương miện, dây chuyền, vòng tay, đai thắt lưng, bông tai và bùa hộ mạng bằng vàng cùng nhiều kim loại quý từ thời Tiền Angkor và Angkor.

Angkor từng là kinh đô hùng mạnh của vương quốc Khmer từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 15. Tàn tích của đế chế Angkor nằm ở tây bắc Campuchia ngày nay, nơi du khách có thể tham quan di sản ngôi đền Angkor Wat nổi tiếng.

Bộ trưởng Văn hóa - Mỹ thuật Campuchia, Tiến sĩ Phoeurng Sackona cho biết trên AP: “Việc trao trả những tài sản quốc gia mở ra một thời đại mới để hiểu biết, nghiên cứu về thời kỳ của Đế chế Angkor, ý nghĩa của nó đối với thế giới”.

Bà khuyến khích các cá nhân, bảo tàng cùng các cơ quan khác trên thế giới đang sở hữu các cổ vật Campuchia hãy hợp tác với chính phủ hoàng gia Campuchia thông qua Bộ hoặc các sứ quán để hoàn trả những hiện vật di sản văn hóa của quốc gia này.

Bộ Văn hóa - Mỹ thuật Campuchia cho biết, cuộc trao trả bộ sưu tập có sự tham gia của nghị sĩ Hun Many vốn là con trai út của Thủ tướng Hun Sen, Đại sứ Campuchia tại Anh, đại diện Bộ Ngoại giao Anh, đơn vị Nghệ thuật và Đồ cổ, thuộc Sở Cảnh sát London và Hội đồng Anh.

Cuộc trao trả những cổ vật này là động thái tiếp sau một thỏa thuận hồi tháng 9.2020 với gia đình Latchford. Theo đó, tất cả các cổ vật Campuchia do gia đình sở hữu sẽ được trao trả về Campuchia. Các hiện vật khác bằng đồng và đá đã được trả về hồi tháng 9.2021.

Latchford nổi tiếng là một nhà buôn và là chuyên gia về đồ cổ Campuchia và Ấn Độ. Ông qua đời hồi tháng 8.2020 ở Bangkok, Thái Lan, nơi ông từng sống hàng chục năm.

Hồi tháng 11.2018, các công tố viên liên bang Mỹ buộc tội Latchford âm mưu gian lận điện tử cùng các tội hình sự khác liên quan đến buôn lậu cổ vật Campuchia bị trộm và "hôi của". Họ cáo buộc Latchford làm giả giấy tờ về nơi chốn và cách thức nhận những món vật này, làm giả cả giấy tờ vận chuyển để che giấu nguồn gốc của chúng.

Các chuyên gia cho rằng, nhiều cổ vật mà Latchford nhận được là bị "hôi của" từ Campuchia khi nước này lâm vào cảnh chiến tranh và bất ổn trong những năm 1970.

Trong những cuộc thẩm vấn trước đó, Latchford bác bỏ tất cả những dính líu trong việc buôn lậu hoặc các sai phạm. Ông qua đời trước khi bị dẫn độ về Mỹ để chịu xử án nên cáo trạng buộc tội đã được hủy.

Sau khi Latchford qua đời, ít nhất 30 cổ vật bằng đồng và đá đã được những chủ nhân ở Mỹ hoàn trả một cách tự nguyện hoặc sau khi bị nhận trát tòa. Trong số đó, có các cổ vật từng được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Denver, bang Colorado.

Trong hàng chục năm gần đây, Thái Lan đã thành công trong việc thu hồi các cổ vật từng bị bán lén ra nước ngoài, khi sự cảnh giác với trộm cắp di sản văn hóa tăng lên.