Cuối tuần qua, Ireland - nơi từng được mệnh danh là một trong những pháo đài Công giáo bảo thủ tại Châu Âu - đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới thông qua một cuộc trưng cầu dân ý, thay vì văn bản luật hoặc quyết định từ tòa án. Chính vì thế, tầm quan trọng của chiến thắng lần này lại càng được nâng cao hơn nữa.
Việc người dân Ireland bỏ phiếu "đồng ý" với hôn nhân đồng giới không chỉ đơn thuần là sự nhìn nhận về phương diện pháp luật mà còn trên phương diện gia đình và tình cảm.
Mặc dù vậy, chiến thắng lần này không khiến nhiều người ngạc nhiên trong bối cảnh hầu hết các đảng chính trị lớn ở Ireland đều ủng hộ quyền bình đẳng. Không dừng lại ở đó, nhờ vào sự giúp sức của những tên tuổi lớn trong các lĩnh vực khác nhau như thể thao, văn học, nghệ thuật… chiến dịch kêu gọi ủng hộ cũng đã lan rộng khắp cả nước và hải ngoại. Nổi bật nhất, có thể kể đến cựu thủ tướng Mary McAleese, tiểu thuyết gia Colm Tóibín, nhà bình luận của Irish Times - Una Mullally, nhóm nhạc U2... Nhiều chương trình truyền hình và bài báo cũng đã được đưa ra, từ chuyện bất bình đẳng trong quá khứ cho đến những vấn đề tương lai… nhưng đều hướng đến mục đích kêu gọi sự ủng hộ từ các cử tri.
Ở một khía cạnh khác, phe phản đối lại gặp không ít khó khăn. Họ lên tiếng về vấn đề mang thai hộ vốn bất hợp pháp tại Ireland. Trong một đoạn quảng cáo của mình, họ sử dụng hình ảnh của một cặp dị tính đang hôn một em bè cùng với khẩu hiệu: "Trẻ em cần một người cha và một người mẹ". Nhưng hóa ra, cặp đôi trong tấm hình hoàn toàn không biết hình ảnh của mình được sử dụng với mục đích này và đã rất giận dữ vì họ là những người ủng hộ hôn nhân bình đẳng.
Nhiều scandal tương tự cũng liên tiếp diễn ra khiến các chiến dịch của phe phản đối thất bại nặng nề. Họ không thể làm gì khác để chứng tỏ rằng người đồng tính Ireland không xứng đáng được đối xử bình đẳng trong chính quốc gia của mình.
Cũng trong cuộc bỏ phiếu, nhiều linh mục và tu sĩ đã dũng cảm lên tiếng ủng hộ bình quyền. Tuy nhiên, hệ thống nhà thờ Ireland vẫn còn giữ kín tiếng, không dám đưa ra lời ủng hộ chính thức trong lúc cần thiết nhất.
Bên cạnh đó, người dân Ireland cũng đã học được bài học đắt giá từ thất bại của cuộc trưng cầu dân ý trước. Và bài học đó lại được nhắc lại trong cuộc tổng bầu cử tại Anh gần đây. Nhờ vậy mà kết quả của cuộc bỏ phiều lần này đã có kết quả khả thi hơn, dù con số hơn kém vẫn còn khá sít sao. Các chiến dịch kêu gọi ủng hộ luôn đi kèm với các phong trào xã hội - điều chưa từng thấy trước đây ở Ireland. Hàng ngàn người di cư trẻ của Ireland, nhờ vào những thông tin này mà đã quay trở về nước để bỏ phiếu. Có hơn 60.000 người bỏ phiếu mới đăng ký trong 2 tháng qua.
Leo Vadadkar, Bộ trưởng Bộ Y tế Ireland và cũng là một người đồng tính, đã gọi kết quả của cuộc bỏ phiếu là "một cuộc cách mạng". Thật vậy, đây rõ ràng là sự nhận thức về thái độ của xã hội đã bắt đầu thay đổi trong vòng hai thập kỷ qua tại quốc gia nổi tiếng bảo thủ này.
Đối với người LGBT Ireland, đặc biệt là những người đồng tính có gia đình thì chiến thắng này đánh dấu một niềm hạnh phúc rất riêng. Ngoài ra, nó còn góp phần thay đổi mối quan hệ giữa người dị tính và người đồng tính tại đây. Đây là một chiến thắng cho quyền con người và sự cảm thông xã hội, một trong những lý tưởng lâu đời tại Ireland.
Xét trên diện rộng, chiến thắng này sẽ góp phần làm thay đổi một phần lớn hơn của xã hội. Tiểu thuyết gia nổi tiếng John McGahern đã từng viết rằng Ireland chưa bao giờ là một quốc gia hoàn chỉnh mà chỉ là tập hợp các gia đình. Có lẽ vì vậy mà nhiều người đã bỏ phiếu là để ủng hộ những người con, những người thân, hay hàng xóm, đồng nghiệp, bạn bè đồng tính của mình. Đây không chỉ đơn thuần là một cuộc chiến văn hòa mà là một sự đoàn kết của nhiều vấn đề riêng thông qua một cuộc trưng cầu dân ý.
Một người viết thư đến một tờ báo của Ireland đã nói rõ vấn đề này đơn giản là: "Tôi có hai người con trưởng thành. Một đứa được phép kết hôn, đứa còn lại thì không. Chuyện này làm sao mà đúng cho được?"
Chiến thắng này cho thấy Ireland không còn là một quốc gia nhỏ bé dễ dãi nữa mà đã trở thành một xã hội tiến bộ, không ngần ngại tôn vinh sự đa đạng cũng như chẳng để tâm đến những quốc gia khác. Ireland vẫn còn một đoạn đường rất xa mới có thể đạt được mức tiến bộ tuyệt đối. Chuyện phá thai vẫn còn là phạm pháp nhưng chiến dịch này đã cho thấy sự tiến bộ vượt bậc. Không chỉ trong quá trình bỏ phiếu mà sau khi kết quả đã được công bố, cũng không có những ý kiến chỉ trích và giận dữ.
Hầu hết cử tri đều lắng nghe luận điểm đối phương rồi mới đưa ý kiến phản hồi. Có hàng trăm hàng ngàn người Công giáo bỏ phiếu thuận, cho thấy những khả năng mới về một đất nước Ireland công bằng hơn.
Đây là một giây phút tuyệt vời của tự do và hy vọng, một sự tái thiết trong thái độ của Ireland đối với chính mình. Các thiếu niên Ireland đồng tính sẽ không còn bị luật pháp ngăn bước trên con đường bình đẳng nữa.
Toàn Tăng (Theo Guardian)
