Khơi nguồn sức mạnh nội tâm của sự tĩnh tại

Hăm hở xách cặp đi làm trong cái tiết trời Thu miền Nam nhiều mưa hơn là nắng, tôi thầm nghĩ mấy tháng này trong năm là mùa rộ cưới. Các cặp uyên ương miền Bắc thì yêu cái lá vàng trải thảm con đường vu quy, còn các đôi tình nhân miền Nam thì tranh thủ cưới tầm này để Tết còn về thăm quê. Cái không khí rộn ràng cứ luẩn quẩn trong làn gió mát sáng sớm, thoang thoảng dư âm của cơn mưa dầm đêm hôm trước.

Chưa kịp yên vị trên ghế, tôi đã nhận được cái thiệp, đỏ chót màu cưới cộng thêm cú à lố à lồ nhờ vả chút chuyện hệ trọng. “À thì ra cậu bạn giang hồ khét tiếng quận 4 sắp lấy vợ”. Lật đật chạy vòng qua Bến Vân Đồn, tôi được chào đón bởi một con người khác hẳn với những ấn tượng của tôi vài năm trước. Nhìn cậu bạn tóc hớt cao, mập mạp khỏe khoắn, mặc quần Tây áo sơ-mi, không còn thấy cái sóng gió giang hồ của một con nghiện lâu năm, khiến tôi ngẩn cả người, khựng lại không biết có đúng bạn mình không. Cái màn chào hỏi cũng lạ, lịch sự đến kỳ cục, cứ như cậu ấy sắm sửa đâu một con người mới hoàn hảo từ đầu đến chân. Sau chầu cà phê hàn huyên những chuyện trên trời dưới đất, đến màn nhờ vả, cậu bạn giang hồ lại làm tôi giật mình thon thót, chẳng giống với cậu ấy ngày xưa chút nào:

-Cậu làm bên lĩnh vực làm đẹp, có biết chỗ nào xóa xăm re rẻ không, vì tớ xóa xăm toàn thân, để nhà vợ khỏi nghĩ ngợi, lo lắng và nói chung là không biết gì về cái quá khứ mà tớ đã đoạn tuyệt.

Lại giật mình vì cái ý tưởng chưa bao giờ nghĩ đến này, tôi quá sức ngạc nhiên nhớ lại cậu ta đã từng rất tự hào về những hình vẽ vằn vện cào cấu lên cơ thể, coi đó là bề dày các chiến tích giang hồ. Tôi gạn hỏi, bóng hồng nào đã ra tay cứu rỗi cậu bạn tôi ngon lành như vầy. Cậu bạn trầm ngâm:

-Chẳng phải cậu ạ, thứ nhất tuổi cũng cứng rồi, thứ hai may mắn mấy năm qua được học tập và làm việc tại trung tâm cai nghiện ma tuý Làng Bình Minh, nên cái đúng cái sai, cái hay cái dở đã nhận biết được. Ở đó tớ mê nhất cái môn Thiền, học từ khi còn là học viên, sau ra công tác bảo vệ, tớ vẫn chăm chỉ tự thiền mỗi ngày, nên ổn định con người lúc nào không biết. Cậu ngạc nhiên khi gặp tớ cũng phải.

Đến đây thì tôi bắt đầu cảm thấy bị cuốn hút vào câu chuyện. Đã từng tham gia rất nhiều hội thảo, dự rất nhiều các sự kiện về Thiền định nhưng chưa bao giờ tôi có khái niệm về những ứng dụng của Thiền định dành cho người mắc chứng nghiện.

Phóng xe đến ngay trung tâm Cai nghiện ma tuý Làng Bình Minh, tôi được gặp ông Lại Văn Anh, Giám đốc trung tâm, đồng thời cũng là người soạn giáo án và trực tiếp hướng dẫn các học viên các lớp Thiền từ thấp đến cao tại trung tâm. Khi được hỏi nguyên do và căn cứ nào khiến ông đưa Thiền vào chương trình Hồi phục 12 bước để truyền đạt cho học viên mỗi ngày, ông giải thích rất rõ ràng:

-Tất cả các em học viên mắc chứng nghiện và tái nghiện thông thường đều xuất phát từ việc không làm chủ được bản thân trước sức cám dỗ của ma tuý, hoặc khi gặp những tình huống xấu trong cuộc sống có thể khiến tâm lý các em bị dao động mạnh. Chính vì vậy, bên cạnh chương trình Hồi phục 12 bước, tôi chủ trương đưa môn Thiền vào hướng dẫn, để điều quan trọng nhất là giúp các em luôn tự chủ trong cuộc sống và luôn bình tĩnh trước mọi biến cố có thể gặp trên đường đời.

-Hằng ngày, thông qua các buổi chia sẻ của Chương trình Hồi phục 12 bước, các em học viên đều được khuyến khích dành 10 phút trước buổi học để trải nghiệm bản thân trong sự tĩnh tại, trong không gian nhạc nền và ánh sáng thích hợp. Đấy là thời điểm thực hiện hành trình khám phá bản thân, thực tế, là tái khám phá, là thời gian dùng cho suy ngẫm và yên lặng để đánh thức Bình an - Yêu thương - Hạnh phúc và sức mạnh nội tâm bên trong tâm hồn mình.

-Những người tham gia đều đặn sau một thời gian đều nhận thấy sự thay đổi rõ rệt của bản thân. Từ việc thường xuyên dễ dàng giận dữ và phản ứng tiêu cực, họ đã trở nên tỉnh táo bình tĩnh hơn để có thể đưa ra được những quyết định đúng đắn hơn trước kia. Đồng thời họ đã thấu hiểu về bản thân, biết chấp nhận bản thân và người khác. Đây chính là cầu nối giữa Thiền định và bài đầu tiên của Chương trình Hồi phục 12 bước: “Chấp nhận rằng mình bất lực và không thể kiểm soát bản thân trước chứng nghiện”.

-Chương trình này được áp dụng từ lâu ở Mỹ, nhằm giúp khôi phục lại những giá trị vốn có ở người mắc chứng nghiện. Chúng tôi đã hiện thực hoá chương trình này theo cách cho học viên điều trị tiếp cận và dần tham gia vào hàng ngũ của những người không chấp nhận người khác tiếp tục sử dụng ma tuý. Sau một thời gian học tập đủ trưởng thành, để dần dần cũng không cho phép chính bản thân mình tái sử dụng ma tuý. Chương trình được xây dựng dựa trên 3 yếu tố chính: Xã hội, Gia đình và Bản thân người nghiện. Ba yếu tố này cần phải được hệ thống hoá và tương tác toàn diện với nhau để giành giật lại từng người nghiện về với cuộc sống vốn có trước đây, thậm chí tạo một ngã rẽ toàn diện cho họ.

-Như tôi đã nói, chủ yếu là các em không làm chủ được bản thân, từ đó không thể có được những phản vệ có điều kiện trước ma tuý. Bộ môn Thiền - Yoga tâm trí (chúng tôi tạm gọi như vậy) tạo cho các em thói quen bình tĩnh trước mọi sự kiện, biến cố trong cuộc sống để đủ năng lực đưa ra những quyết định đúng và có giá trị cho bản thân. Đó chính là phản vệ có điều kiện mà chúng tôi mong muốn trang bị được cho các em khi các em hiện diện trở lại trong cuộc sống.

-Ngoài việc đã tham gia làm công tác cai nghiện gần 20 năm, tôi còn là một thành viên lâu năm của Inner Space và hơn 10 năm nghiên cứu Thiền & Yoga. Tôi thường xuyên thực hành thiền định mỗi ngày từ 6 năm nay. Việc này giúp tôi nhận ra lợi ích lớn lao của Thiền đối với việc củng cố bản lĩnh bản thân trong cuộc sống. Với mong muốn các em học viên cũng làm được như mình, tôi đã đưa Thiền - Yoga tâm trí vào để hỗ trợ cho các học viên mắc chứng nghiện, hoàn toàn không hề tính phí. Thiền đã dần trở thành một khía cạnh quan trọng trong Giá trị sống, đồng hành với Chương trình Hồi phục 12 bước từ hơn 10 năm nay của trung tâm.

Ông Lại Văn Anh cho biết thêm ông đã phải nghiên cứu, sơ lược lại giáo trình Thiền định của Inner Space, làm sao phải giữ được tất cả các giá trị cốt lõi của Thiền nhưng các học viên của trung tâm cai nghiện ma túy Làng Bình Minh vẫn có thể dễ dàng tiếp thu được cái tinh tuý của bộ môn, gặt hái được thành quả từ việc thực hành môn Yoga tâm trí này mỗi ngày một cách nghiêm túc và say mê. Các bài học Thiền được ông lồng ghép khéo léo vào chương trình Hồi phục 12 bước giúp học viên có thể nhận thức được và tự tìm được câu trả lời cho những vấn đề của chính mình. Thiền không phải là một lễ nghi tôn giáo, mà đơn giản là phương pháp khơi dậy nguồn sức mạnh nội tại, thông qua sự tĩnh tại mà các người tập Thiền đạt được, để giải toả những áp lực (stress) tồn đọng, biết yêu thương chính bản thân mình. Ông còn nói rằng đối với các học viên đang tìm lại giá trị của bản thân, thì phải giúp họ biết yêu quý và tôn trọng bản thân mình trước đã, rồi mới có thể luyện nội lực cũng như năng lực để lo lắng và chăm sóc cho những người mà mình quan tâm. Theo ông, đó chính là hiện thực hoá Thiền trong cuộc sống đời thường.

Cho đến nay, chưa có một kết luận chính thức nào về việc xem Thiền định là giải pháp tốt nhất cho người mắc chứng nghiện. Tuy nhiên, nếu quan sát những bệnh nhân mắc chứng nghiện tham gia học tập, thực hành đều đặn những bài học Thiền tại Trung tâm Làng Bình Minh, thì ta có thể dễ dàng nhận ra sự thay đổi mang tính chất tích cực trong họ.

Đây phải chăng là phương pháp điều trị cân bằng tâm lý hữu ích nhất dành cho không chỉ những người đang mắc chứng nghiện? Và việc đưa Thiền trở thành một bộ môn không thể thiếu trong quá trình điều trị tại trung tâm cai nghiện ma tuý Làng Bình Minh chắc chắn là một giải pháp thông minh để hỗ trợ và củng cố tinh thần cho các mảnh đời đang muốn được làm lại.

Và lúc này, trong đầu tôi thoáng lướt qua một số địa chỉ khá tin cậy về việc xoá hình xăm để giúp cậu bạn bước những bước vững chãi hơn, tự tin và oai phong hơn đến nhà vợ.