Nếu pháp luật chuyên ngành xác định rõ tài sản mã hóa là một loại hàng hóa hoặc tài sản hợp pháp, thì các giao dịch liên quan sẽ được thực hiện nghĩa vụ thuế. Điều này không chỉ giúp Nhà nước thu được thuế mà còn góp phần đưa hoạt động này vào khuôn khổ minh bạch.
Bộ Tài chính đã có Tờ trình số 64/TTr-BTC ngày 11.3.2025 trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết về việc triển khai thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa.
Theo Bộ Tài chính, thị trường tài sản mã hóa đang phát triển nhanh chóng, mang lại cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc triển khai cơ chế thử nghiệm (sandbox) sẽ giúp các cơ quan quản lý theo dõi, đánh giá thực tiễn hoạt động của thị trường trước khi áp dụng chính thức. Đây cũng là cách tiếp cận mà nhiều quốc gia đang áp dụng nhằm tạo sự cân bằng giữa kiểm soát rủi ro và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Theo đó, cơ chế sandbox sẽ giúp Việt Nam tận dụng tiềm năng của tài sản mã hóa để huy động vốn cho sản xuất, kinh doanh, phát triển nền kinh tế số, đồng thời giảm thiểu các nguy cơ như rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hoạt động tài chính bất hợp pháp. Khi có sự giám sát chặt chẽ, tài sản mã hóa có thể trở thành một kênh đầu tư và huy động vốn hiệu quả, thay vì là một thị trường đầy rủi ro như hiện nay.
Dự thảo Nghị quyết cũng đề xuất cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an để giám sát hoạt động của thị trường. Sự phối hợp này nhằm đảm bảo rằng các chính sách mới không chỉ bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính số.
Một trong những vấn đề quan trọng được đặt ra là chính sách thuế đối với tài sản số. Theo Bộ Tài chính, hệ thống pháp luật hiện hành đã có cơ sở thu thuế đối với các loại hàng hóa, dịch vụ, bao gồm cả hoạt động kinh doanh tài sản số. Tuy nhiên, do chưa có quy định cụ thể về phân loại và xác định bản chất của tài sản mã hóa, việc áp dụng chính sách thuế vẫn còn nhiều vướng mắc.
Bộ Tài chính cho biết nếu pháp luật chuyên ngành xác định rõ tài sản mã hóa là một loại hàng hóa hoặc tài sản hợp pháp, thì các giao dịch liên quan sẽ được thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định hiện hành. Điều này không chỉ giúp Nhà nước thu được nguồn thu từ thị trường tài sản mã hóa mà còn góp phần đưa hoạt động này vào khuôn khổ minh bạch, tránh thất thu thuế và hạn chế tình trạng đầu cơ, thao túng giá.
Tại một hội thảo mới đây, TS Cấn Văn Lực cho hay về 2 cách tiếp cận tiền kỹ thuật số. Một loại của ngân hàng trung ương phát hành thì cần phải xem xét cẩn thận; loại khác của nhóm tư nhân phát hành như: Bitcoin, Etherum... thì không thể cấm nhà đầu tư được. Việt Nam đang có khoảng 21 triệu nhà đầu tư tham gia thị trường này nên cần phải sớm quản lý tiền kỹ thuật số.
“Quan điểm của chúng tôi là Việt Nam đã sẵn có nhiều sàn do tư nhân làm. Việc cần làm là quản lý các sàn này, giúp các sàn đăng ký, đưa vào khung pháp luật, vì các sàn này có sẵn nền tảng, công nghệ, con người”, ông Lực nói.
Ông Lực nhấn mạnh cần tận dụng nguồn lực tư nhân. Phải khuyến nghị nhà đầu tư thận trọng với thị trường vì thị trường này nhiều rủi ro và biến động.
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho hay việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa là phù hợp với điều kiện thực tiễn tại Việt Nam. Điều này nhằm tạo môi trường pháp lý linh hoạt, thích ứng nhanh chóng với sự đổi mới sáng tạo trong khuôn khổ quản lý, giám sát của Nhà nước. Từ đó hỗ trợ huy động vốn phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh, phát triển nền kinh tế số và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, hệ thống pháp luật chuyên ngành liên quan đến tài sản số vẫn chưa có quy định rõ việc xác định và phân loại các tài sản số cũng như hoạt động kinh doanh, mua bán, trao đổi các loại tài sản này, qua đó làm cơ sở cho việc áp dụng các chính sách thuế tương ứng. Theo đó, trường hợp pháp luật chuyên ngành về tài sản số xác định rõ được bản chất, đồng thời cho phép tài sản số được kinh doanh, mua bán như là một loại tài sản thì sẽ thực hiện nghĩa vụ thuế theo các quy định của pháp luật về thuế.
Theo ông Bùi Hoàng Hải, việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá với quy mô hạn chế có sự kiểm soát, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước sẽ nhanh chóng đáp ứng nhu cầu của thị trường; đồng thời giúp cơ quan quản lý có thời gian xây dựng cơ chế chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn và đây cũng là cách tiếp cận chung của nhiều quốc gia.
Đại diện Bộ Tài chính nhận định thị trường tài sản mã hóa phát triển không ngừng, ngày càng đa dạng và phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với nhà đầu tư và thị trường tài chính. Do vậy, việc triển khai thí điểm cho phép các cơ quan quản lý có thể nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng tính khả thi và điều kiện triển khai thực tiễn, giảm thiểu tối đa các hành vi bất hợp pháp như rửa tiền và tài trợ khủng bố, bảo vệ nhà đầu tư, tạo tiền đề phát triển thị trường tài chính minh bạch, an toàn, bền vững.
Trên quan điểm là một đơn vị khởi nghiệp về nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP), ông Lê Hoài Nam, nhà sáng lập Hold Station, chia sẻ doanh nghiệp này đã lên kế hoạch chuẩn bị thực thi các quy định pháp lý chặt chẽ nhất có thể sẽ được ban hành, nhằm đảm bảo việc tuân thủ pháp luật và hoạt động công khai, minh bạch tại thị trường Việt Nam.
“Chúng tôi cho rằng việc tuân thủ các nguyên tắc đóng thuế, mà cụ thể là thuế thu nhập cá nhân có thể là bước đầu tiên mà các VASP cần tuân thủ nghiêm túc”, ông Nam nhấn mạnh.