Nỗ lực tìm giải pháp khắc phục tình trạng sạt lở ở ĐBSCL

Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ tình hình sạt lở ở ĐBSCL diễn biến rất phức tạp. Chính phủ rất quan tâm giải quyết vấn đề này. Hai hôm nay, Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo một số bộ, ngành đã đi khảo sát thực tế các khu vực bị sạt lở ở các tỉnh ĐBSCL. Từ đó lắng nghe ý kiến từ lãnh đạo các địa phương và đề xuất những biện pháp quyết liệt để khắc phục tình trạng này.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu phân tích sâu thêm các nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở ở ĐBSCL, từ đó xác định mục tiêu trước mắt, lâu dài là gì để phát triển ĐBSCL; đưa ra các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, nhiệm vụ giải pháp; phải có nguồn lực để thực hiện công tác này. Thủ tướng mong các nhà khoa học đóng góp ý kiến gợi ý các nhà quản lý thực hiện nhiệm vụ trước mắt là bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân.

Trước đó vào sáng 12.8, Thủ tướng đã khảo sát khu vực đê biển Tây, tỉnh Cà Mau; khảo sát kè chống sạt lở khu vực dân cư vành đai nam Đông Hồ, TP.Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang; khảo sát tuyến kè bảo vệ khu dân cư xã Châu Phong, huyện Tân Châu, tỉnh An Giang; khảo sát kè Hổ Cứ và các điểm sạt lở của tỉnh Đồng Tháp.

Theo báo cáo của các địa phương, từ năm 2016 đến nay, các tỉnh/thành phố vùng ĐBSCL đã xuất hiện tổng số 779 điểm sạt lở với tổng chiều dài 1.134km (bờ sông: 666 điểm/744km; bờ biển: 113 điểm/390km). Hiện tại còn 561 điểm: bờ sông 513 điểm/602km; bờ biển 48 điểm/208km; trong đó: điểm đặc nguy hiểm cần làm ngay là 63 điểm/204km (bờ sông 39 điểm/118km, bờ biển 24 điểm/86km).

Về các nguyên nhân cơ bản gây sạt lở, đối với tình trạng sạt lở bờ sông, kênh rạch, Bộ NN-PTNT đánh giá, hầu hết các khu vực sạt lở thường xảy ra mạnh, phổ biến ở những vị trí tại đỉnh các khúc sông cong, vị trí phân nhập lưu, đầu các cù lao, khu vực đông dân cư…Tình hình sạt lở ngày một gia tăng cả về số điểm, quy mô, tốc độ, phạm vi. Sạt lở ở khu vực phía thượng nguồn (các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long) thường lớn hơn khu vực phía hạ nguồn (các tỉnh Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng).

Theo Bộ NN-PTNT, lưu lượng dòng chảy trên hệ thống sông Tiền lớn hơn sông Hậu, khu vực đoạn sông cong, phân nhập lưu cũng nhiều hơn sông Hậu - đây là những vị trí sinh ra vận tốc dòng chảy lớn phức tạp. Do vậy số điểm xói ở bờ, lòng sông thuộc hệ thống sông Tiền xảy ra nhiều hơn, mức độ cũng lớn hơn.

Các khu vực sông ảnh hưởng của cả lũ lẫn triều (vùng giao thoa), thường là có hướng, vận tốc dòng chảy rất phức tạp, đặc biệt là vào thời điểm triều rút vận tốc dòng chảy tăng lên đột ngột tác động gây xói lòng dẫn và sạt lở bờ sông là rất lớn (điển hình là các sông ở khu vực tỉnh Vĩnh Long). Ngoài ra, có nguyên nhân khác từ các hoạt động kinh tế xã hội thiếu kiểm soát.

Bộ NN-PTNT cũng lưu ý mức độ xói lở ngày càng nghiêm trọng. Trước năm 2005, mỗi năm bồi 100ha thì 15 năm trở lại đây, mỗi năm mất trên 350ha. Xói lở tập trung nhiều ở sông Tiền. Riêng An Giang, Tiền Giang và Cà Mau đã chiếm 30%. Các tỉnh An Giang 75 điểm xói lở, Tiền Giang 65 điểm, Cà Mau 86 điểm.

Thủ tướng nêu rõ, chúng ta đã có các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Quyết định của Chính phủ về vấn đề này nhưng tình hình chưa chuyển biến nhiều. Do đó phải tiếp tục các công việc để rút ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, tìm cách làm hiệu quả.

Theo Thủ tướng, những chỗ cấp bách phải làm ngay; nếu không làm nhanh thì những chỗ xoáy lớn gây sạt lở sẽ sạt lở nặng nề hơn. Nhiều nơi như Vĩnh Long nếu không làm nhanh sẽ sạt lở, mất cả dải đất; hay như ở Đồng Tháp “bên lở, bên bồi”, do đó chúng ta phải tìm cách giải quyết hiệu quả hơn cho người dân, doanh nghiệp.

Thủ tướng biểu dương tinh thần của các bộ rất kiên trì, nghiên cứu, tìm giải pháp, tìm nguồn lực của Trung ương, xã hội để phòng chống sạt lở; các tỉnh thành phố trong khu vực rất quyết liệt trong việc này.

Thủ tướng cũng nêu rõ, một cuộc họp, một vài văn bản không thể giải quyết triệt để tình trạng này nhưng chúng ta phải làm, từng bước một, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần.