.jpg "Xây dựng Liên hiệp Các hội KH-KT Việt Nam xứng đáng là ngôi nhà chung của đội ngũ trí thức")
Gửi bình luận
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) không ngừng phát triển, nhu cầu năng lượng để duy trì các trung tâm dữ liệu khổng lồ và các công nghệ liên quan ngày càng tăng.
Điều này đã thúc đẩy các nhà lãnh đạo công nghệ hàng đầu tìm đến một nguồn năng lượng có tiềm năng đáp ứng yêu cầu khắt khe này: năng lượng hạt nhân. Theo CNN, từ Sam Altman, CEO OpenAI, đến Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft, những ông trùm công nghệ đang chuyển hướng sang lĩnh vực này với hy vọng định hình tương lai năng lượng toàn cầu.
Sam Altman và Oklo: Câu chuyện về tham vọng kép
Sam Altman, người đứng sau sự phát triển của OpenAI, đồng thời là một nhân vật quan trọng trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Ông giữ vai trò chủ tịch Oklo, một công ty khởi nghiệp phát triển lò phản ứng hạt nhân tiên tiến. Oklo cam kết cung cấp năng lượng sạch, giá cả phải chăng và ổn định, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của các trung tâm dữ liệu và công nghệ AI.
Công nghệ mà Oklo theo đuổi là "lò phản ứng nhanh", một thiết kế nhỏ gọn, tái chế nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng và cung cấp năng lượng đáng tin cậy mà không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết như năng lượng gió hay mặt trời. Altman không chỉ đặt cược vào Oklo mà còn đầu tư vào Helion Energy, một công ty khởi nghiệp hạt nhân khác tập trung vào công nghệ phản ứng tổng hợp (fusion). Những bước đi này cho thấy tham vọng của Altman vượt xa trí tuệ nhân tạo: ông muốn xây dựng một hệ sinh thái công nghệ bền vững với năng lượng hạt nhân làm cốt lõi.
Các trung tâm dữ liệu tại Mỹ đã tăng mức tiêu thụ năng lượng lên 50% kể từ năm 2020 và hiện chiếm khoảng 4% tổng năng lượng tiêu thụ quốc gia. Dự báo cho thấy con số này có thể tăng lên 9% vào năm 2030, trong khi nhu cầu điện toàn quốc dự kiến tăng 13% đến 15% mỗi năm. Những con số này đặt ra câu hỏi: Liệu năng lượng tái tạo như gió và mặt trời có thể đáp ứng được tốc độ tăng trưởng đó, hay năng lượng hạt nhân sẽ trở thành giải pháp khả thi nhất?
“Các trung tâm dữ liệu cần nguồn năng lượng ổn định, không bị gián đoạn bởi thời tiết, và năng lượng hạt nhân là lựa chọn phù hợp”, Anna Erickson, giáo sư tại Georgia Tech, nhận định.
Các ông lớn công nghệ tham gia cuộc đua hạt nhân
Không chỉ ông Altman, những gã khổng lồ công nghệ khác cũng đang đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng hạt nhân. Bill Gates, thông qua TerraPower, đã khởi công xây dựng một nhà máy hạt nhân trình diễn tại Wyoming (Mỹ). Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon, đã đầu tư vào General Fusion, một công ty khởi nghiệp hạt nhân tại Canada. Cùng với Google, các công ty này đang định hình một tương lai năng lượng nơi hạt nhân đóng vai trò trung tâm.
Công ty TerraPower của ông Gates phát triển các lò phản ứng làm mát bằng natri, được thiết kế để tự động xử lý các sự cố tiềm tàng mà không cần can thiệp từ con người. Bill Gates đã đầu tư hơn 1 tỉ USD vào TerraPower với niềm tin rằng hạt nhân là chìa khóa để chống lại biến đổi khí hậu. “Đây là một bước tiến lớn hướng tới năng lượng an toàn, dồi dào và không phát thải carbon”, tỷ phú Gates nhấn mạnh tại lễ khởi công nhà máy Wyoming.
Oklo của Sam Altman đã có những bước tiến quan trọng, bao gồm việc nhận được sự chấp thuận để điều tra địa điểm xây dựng một trong những lò phản ứng tại Idaho (Mỹ). Tuy nhiên, công ty vẫn còn một chặng đường dài để chứng minh công nghệ của mình khả thi trên quy mô lớn. Tương tự, TerraPower đang chờ phê duyệt đầy đủ trước khi có thể bắt đầu lắp đặt các thành phần hạt nhân tại Wyoming.
Dù vậy, các nhà đầu tư và nhà sáng lập như Sam Altman và Bill Gates vẫn lạc quan về tương lai của năng lượng hạt nhân. Họ tin rằng những công nghệ này không chỉ đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng mà còn đóng góp quan trọng vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Thách thức phía trước
Các chuyên gia nhận định rằng sự tham gia của các công ty công nghệ vào lĩnh vực năng lượng hạt nhân mang lại cả cơ hội và thách thức. Một mặt, họ có nguồn lực để thúc đẩy các công nghệ sạch, hiện đại và an toàn hơn. Mặt khác, việc tập trung lợi ích vào các trung tâm dữ liệu và nhu cầu doanh nghiệp của họ đặt ra câu hỏi về sự công bằng trong việc phân phối nguồn năng lượng này.
Việc xây dựng và vận hành các lò phản ứng hạt nhân mới đòi hỏi nguồn vốn khổng lồ, thời gian dài, và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn. Một số chuyên gia, như Edwin Lyman từ Liên minh các nhà khoa học quan tâm, lo ngại rằng áp lực từ các công ty công nghệ có thể dẫn đến việc giảm bớt các quy định cần thiết để bảo vệ công chúng.
“Các gã khổng lồ công nghệ có quyền lực và ảnh hưởng lớn, và điều này có thể làm suy yếu các quy định an toàn vốn đã nghiêm ngặt trong ngành công nghiệp hạt nhân”, ông Lyman cảnh báo.
Ngoài ra, việc đảm bảo nguồn nhiên liệu cho các lò phản ứng mới cũng là một vấn đề cấp bách. Các hạn chế nhập khẩu urani từ Nga sau chiến tranh Ukraine đã khiến Mỹ phải tìm kiếm các nguồn cung cấp khác, bao gồm khai thác kho dự trữ hạt nhân quốc gia.
Megan Wilson từ General Fusion nhận định: “Chúng ta cần nguồn năng lượng sạch, đáng tin cậy, và giá cả phải chăng. Năng lượng hạt nhân là một phần quan trọng của bức tranh này, nhưng cần đảm bảo rằng lợi ích được chia sẻ rộng rãi, không chỉ giới hạn trong các công ty công nghệ”.
Dù còn nhiều tranh cãi, không thể phủ nhận rằng năng lượng hạt nhân đang trở thành tâm điểm của các cuộc thảo luận về tương lai năng lượng toàn cầu. Với sự tham gia của các ông trùm công nghệ và sự hỗ trợ từ chính phủ, ngành công nghiệp này có cơ hội vượt qua những rào cản để định hình một thế giới bền vững hơn.
“Chúng ta đang ở giai đoạn đầu của một cuộc cách mạng năng lượng. Nếu các công ty và chính phủ làm việc cùng nhau, năng lượng hạt nhân có thể trở thành nền tảng cho một tương lai xanh hơn, sạch hơn”, chuyên gia Anna Erickson cho hay.
