Từ tháng 1.2022, TP.HCM sẽ thực hiện việc tổ chức kiểm điểm tập thể thường trực, chủ tịch và phó chủ tịch UBND TP.HCM tại thời điểm phát sinh khuyết điểm, vi phạm trong chuyển đổi đất công.
Kiểm điểm tập thể, cá nhân vi phạm
UBND TP.HCM vừa có kế hoạch nhằm triển khai thực hiện kết luận thanh tra số 757/KL-TTCP (kết luận số 757) của Thanh tra Chính phủ về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp, khu đô thị, việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác trên địa bàn.
Theo đó, từ tháng 1.2022, thành phố sẽ thực hiện việc tổ chức kiểm điểm tập thể thường trực, chủ tịch và phó chủ tịch UBND TP.HCM tại thời điểm phát sinh khuyết điểm, vi phạm theo kết luận số 757. Việc tổ chức thực hiện cần phải làm khẩn trương, nghiêm túc, trách nhiệm, thẳng thắn đối với tập thể, cá nhân có liên quan.
Cụ thể, đối với tập thể, TP.HCM tập trung kiểm điểm công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành. Đối với cá nhân cần tập trung kiểm điểm vai trò và trách nhiệm người đứng đầu có liên quan khi ký hoặc tham mưu các văn bản, chủ trương cho lãnh đạo thành phố trong việc để xảy ra những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm theo kết luận số 757.
Để thực hiện việc này, UBND TP.HCM giao Sở Nội vụ phối hợp với Văn phòng UBND TP, Thanh tra thành phố tham mưu Chủ tịch UBND TP chủ trì kiểm điểm tập thể thường trực UBND TP.HCM và cá nhân có liên quan tại thời điểm phát sinh vụ việc.
UBND TP.HCM cũng giao Văn phòng UBND TP phối hợp với Thanh tra thành phố, Sở Nội vụ dự thảo kiểm điểm trách nhiệm thường trực UBND TP và chủ tịch, phó chủ tịch UBND TP phụ trách tại thời điểm phát sinh vụ việc, trình Thường trực UBND TP. Đồng thời, đơn vị này theo dõi đôn đốc việc triển khai thực hiện kế hoạch theo đúng tiến độ để báo cáo Chính phủ và Thường trực Thành ủy.
Ngoài ra, UBND TP.HCM cũng yêu cầu các sở, ngành, UBND quận 7, quận Bình Tân xác định và tổ chức kiểm điểm các tập thể, cá nhân có liên quan theo phân cấp quản lý.
Thời gian thực hiện việc tổ chức kiểm điểm tập thể và cá nhân có liên quan tại các cơ quan, đơn vị có liên quan từ tháng 12.2021 đến tháng 1.2022; từ tháng 1.2022 sẽ thực hiện việc tổ chức kiểm điểm tập thể Thường trực UBND TP, chủ tịch và phó chủ tịch tại thời điểm phát sinh vụ việc. Sau đó, UBND TP.HCM sẽ tổng hợp kết quả kiểm điểm, báo cáo Thường trực Thành ủy, Thanh tra Chính phủ và Chính phủ.
Hàng loạt sai phạm trong việc chuyển đổi đất công
Theo kết luận số 757 ban hành ngày 13.5.2021, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều dự án có nguồn gốc đất công ở TP.HCM không thực hiện đúng quy định pháp luật trong việc chuyển mục đích, hợp tác kinh doanh.
Theo đó, đối với khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi, UBND TP.HCM đã thiếu kiểm tra, đôn đốc và xử lý kịp thời việc chủ đầu tư không thực hiện nghiêm các quy định về đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng. Việc triển khai quy hoạch dự án chậm 15 năm so với tiến độ đầu tư được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Một số diện tích đất chưa được đưa vào sử dụng, gây lãng phí.
Tại khu công nghiệp Tân Tạo hiện hữu, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ Ban Quản lý khu công nghiệp đã cho phép Công ty Đầu tư xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng Khu Công nghiệp tập trung Tân Tạo điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền khi để công ty này tự chia tách, điều chỉnh quy hoạch một số khu đất nhằm cho các đơn vị thuê, chuyển nhượng lại đất hoặc sử dụng đất không đúng mục đích.
Thậm chí, Ban Quản lý Khu Công nghiệp còn cấp phép xây dựng cho một số nhà đầu tư vượt số tầng so với quy hoạch được Bộ Xây dựng phê duyệt. Các vi phạm có tính chất tương tự cũng được Thanh tra Chính phủ nêu ra khi thanh tra tại dự án khu công nghiệp Tân Bình, khu công nghiệp Vĩnh Lộc, khu công nghiệp Tân Tạo mở rộng.
Đối với các khu đô thị, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều thiếu sót, vi phạm tại dự án khu dân cư Lacasa (phường Phú Thuận, quận 7), dự án khu dân cư Tầm Nhìn (phường Tân Tạo A, quận Bình Tân), dự án khu nhà ở Phước Long B, phường Phước Long B (quận 9, nay là Thành phố Thủ Đức).
Tại khu dân cư Lacasa do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư (tổng mức đầu tư khoảng 3.097 tỉ đồng), Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM đã phê duyệt giá đất để chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ tài chính cho Nhà nước gần 130 tỉ đồng. Tuy nhiên, trước đó, UBND quận 7 phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu dân cư Lacasa, trong đó điều chỉnh lại công năng sử dụng một số lô đất, tăng hệ số sử dụng đất từ 5,53 lên 6,69, qua đó làm giảm giá trị quyền sử dụng đất. UBND quận 7 còn phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 không đúng quy với quy hoạch tỷ lệ 1/2.000 cũng do chính UBND quận 7 phê duyệt trước đó.
Tại dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An, phường An Phú thuộc quận 2 (nay là thành phố Thủ Đức), Thanh tra Chính phủ nêu rõ, UBND TP.HCM phê duyệt tầng cao xây dựng tối đa 30 tầng trước khi có văn bản chấp chấp thuận độ cao tĩnh không xây dựng của Cục Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu (Bộ Quốc phòng). UBND TP không phê duyệt diện tích sàn dành cho đậu xe đối với khối nhà ở, nhà ở chung cư kết hợp thương mại dịch vụ.
Ngoài ra, Thành tra Chính phủ cũng đã chỉ ra những vi phạm trong việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại nhiều địa chỉ ở TP.HCM. Đơn cử, dự án cao ốc Madison số 15 Thi Sách, do Công ty cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 làm chủ đầu tư với tổng diện tích 2.336,9m2. Theo Thanh tra Chính phủ, UBND TP đã quyết định công nhận cho chủ đầu tư thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất và làm chủ đầu tư dự án không quá đấu giá quyền sử dụng đất. Hiện nay, cơ quan tố tụng đã truy tố, xét xử các bị cáo liên quan đến khu đất này, trong đó có Phan Văn Anh Vũ (Vũ Nhôm).
Dự án bất động sản tại 7-9 Tôn Đức Thắng, 9-11 Tôn Đức Thắng (quận 1) được triển khai trên quốc phòng do Bộ Tư lệnh Hải quân quản lý, sử dụng. Kết luận số 757 của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ UBND TP.HCM chấp thuận để lại cho Bộ Tư lệnh Hải quân toàn bộ số tiền thu được từ chuyển mục đích sử dụng đất là chưa đúng thẩm quyền được quy định tại Điều 72 - Luật Ngân sách số 01/2002/QH11.
Cũng trên tuyến đường "đắc địa" Tôn Đức Thắng, qua thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện vi phạm tại dự án bất động sản ở số 3C Tôn Đức Thắng do Công ty TNHH Tiến Phước và Công ty 990 làm chủ đầu tư. Diện tích 3.604m2 của khu đất là đất quốc phòng an ninh do Công an thành phố quản lý.
Tại dự án này, UBND TP.HCM đã ban hành quyết định giao đất cho 2 doanh nghiệp nói trên không qua đấu giá quyền sử dụng đất, phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất khi chưa có quyết định giao đất.
Một dự án cũng được dư luận đặc biệt quan tâm là khu dân cư số 168 đường Phan Văn Trị (quận Gò Vấp) do Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc TP.HCM làm chủ đầu tư với diện hơn 12,1ha. Đây là khu đất do Tổng cục Hậu cần (Bộ Quốc phòng) tiếp quản, sử dụng từ năm 1975. Theo Thanh tra Chính phủ, UBND TP ban hành quyết định giao đất cho chủ đầu tư là chưa phù hợp với Luật Đất đai 2003. UBND TP.HCM có văn bản chấp thuận chủ trương xử lý không dành 20% diện tích đất xây dựng nhà ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng dự án nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, chủ đầu tư đã nộp tiền sử dụng đất cho Bộ Quốc phòng, trong đó có giá trị tiền sử dụng đất của 20% đất xây dựng nhà ở xã hội nêu trên. Đến thời điểm thanh tra, dự án đã hoàn thành, bán hết cho người sử dụng.
Cũng có nguồn gốc đất công nhưng giao đất không qua đấu giá là dự án chung cư thương mại số 38 đường Kim Biên và số 88 đường Gò Công, quận 5 do Công ty cổ phần Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư. UBND TP.HCM đã chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho công ty làm chủ đầu tư dự án hợp khối 2 vị trí nhà đất nêu trên để đầu tư xây dựng chung cư nhưng không qua đấu giá quyền sử dụng đất. Hiện nay do dự án bị chậm triển khai, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND thành phố xem xét để thu hồi dự án.