Sau khi giảm lãi suất điều hành, cần làm gì tiếp để hỗ trợ doanh nghiệp?

Chỉ trong vòng hơn hai tháng qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã giảm lãi suất điều hành 3 lần.

Lần thứ nhất vào giữa tháng 3, NHNN đã giảm 1 điểm phần trăm lãi suất tái chiết khấu và lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với tổ chức tín dụng; giảm 0,5 điểm phần trăm trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng tiền đồng đối với các lĩnh vực ưu tiên.

Lần thứ 2, vào cuối tháng 3, nhà điều hành lại giảm 0,5 điểm phần trăm lãi suất tái cấp vốn, trần lãi suất tiền gửi dưới 6 tháng và trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng tiền đồng đối với các lĩnh vực ưu tiên.

Lần thứ 3, gần nhất vào ngày 23.5, NHNN ban hành 2 quyết định giảm lãi suất. Theo đó, lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng giữ nguyên ở mức 0,5%/năm; lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng giảm từ mức 5,5%/năm xuống 5,0%/năm, riêng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VNĐ tại quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô giảm từ mức 6,0%/năm xuống 5,5%/năm; lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên do tổ chức tính dụng ấn định trên cơ sở cung - cầu vốn thị trường.

Nhờ động thái liên tiếp của NHNN, mặt bằng lãi suất cũng đã giảm, số liệu gần đây cho thấy lãi suất cho vay của các bảng vay mới bình quân hiện tại khoảng 9,07%, giảm 0,9% so với cuối năm ngoái. Theo đánh giá của các chuyên gia tài chính, biện pháp hạ lãi suất điều hành nhằm mục đích để các ngân hàng giảm lãi suất huy động, từ đó, tạo điều kiện hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ nền kinh tế, thúc đẩy nhanh tăng trưởng.

Tuy nhiên cho đến nay, khối lượng tín dụng lại tăng trưởng không được như mong muốn. Đến hết tháng 5, tín dụng nền kinh tế về mặt số liệu đạt trên 12,8 triệu tỉ đồng, tức là mức tăng khoảng 3,17% so với cuối năm 2022. Con số này là thấp nếu so với cùng kỳ năm ngoái. Nhìn lại thời điểm cùng kỳ, đến hết tháng 5.2022, tín dụng tăng trưởng 8% so với cuối năm 2021.

Theo Phó thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến tín dụng thấp:

Thứ nhất, với các doanh nghiệp sản xuất, đầu ra tiêu thụ sản phẩm gặp khó khăn do thiếu đơn hàng dẫn đến nhu cầu vay vốn mới để sản xuất giảm sút.

Thứ 2, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, một số doanh nghiệp có tình hình tài chính suy yếu, không có phương án khả thi dẫn đến chưa đáp ứng yêu cầu vay vốn của ngân hàng.

Thứ 3, liên quan đến tín dụng bất động sản, nhiều dự án bất động sản gặp khó khăn, trong đó có khó khăn về pháp lý, ít có dự án mới triển khai, do vậy nhu cầu tín dụng đối với bất động sản cũng giảm sút.

Chuyên gia kinh tế Trần Hoàng Ngân đánh giá NHNN đã tuân thủ mục tiêu chính sách tiền tệ, ưu tiên hàng đầu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, và điều quan trọng hơn là phải đáp ứng được vấn đề tăng trưởng kinh tế, giải quyết công ăn việc làm. Cho nên, khi lạm phát được kiểm soát tốt rồi, đã xuống 3,5% rồi, lúc đó chúng ta phải nhanh chóng hạ lãi suất. Chính vì vậy, NHNN cần phải tiếp tục hạ lãi suất, và các ngân hàng thương mại trong thời điểm này phải chung sức với người bạn đồng hành của mình, phải hi sinh lợi nhuận, mạnh dạn cắt giảm lãi suất nhiều hơn để hỗ trợ doanh nghiệp.

Để xử lý các nguyên nhân dẫn đến tín dụng thấp như nêu trên, đại diện NHNN cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng, ngân hàng giảm lãi suất cho vay.

Ngoài ra, Thống đốc NHNN mới đây cũng ban hành Chỉ thị 02 về tăng cường công tác tín dụng và triển khai chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn theo quy định tại Thông tư 02 ngày 23.4.2023.

Đây sẽ là những giải pháp kỳ vọng giúp các doanh nghiệp đang gặp khó khăn vẫn có thể tiếp cận các khoản vay mới, từ đó có cơ hội phục hồi sản xuất, kinh doanh. Khi hoạt động của các doanh nghiệp khôi phục trở lại, thị trường lao động sẽ phát triển tốt hơn, cùng với yếu tố lãi suất cho vay giảm về mức phù hợp sẽ giúp cầu tiêu dùng tăng nhanh hơn. Đến lượt mình, cầu tiêu dùng tăng trưởng quay trở lại tác động tích cực lên nền kinh tế nói chung và hoạt động của các doanh nghiệp nói riêng.

Đặc biệt, để giải quyết vấn đề căn cơ, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện 470/CĐ-TTg ngày 26.5.2023, giao Bộ Công Thương chủ trì cùng Bộ Ngoại giao, các bộ ngành liên quan thực hiện hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết; đẩy mạnh đàm phán, ký kết các hiệp định, cam kết, liên kết thương mại mới, trong đó có FTA với Israel và với các đối tác khác (UAE, MERCOSUR) để đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, tích cực tìm thị trường đầu ra cho sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, nhất là những mặt hàng có thế mạnh, tiềm năng, lợi thế.

Cũng tại công điện này, Thủ tướng yêu cầu NHNN quyết liệt chỉ đạo ngân hàng thương mại hạ lãi suất, rà soát các gói tín dụng 40.000 tỉ đồng (hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh nằm trong chương trình phục hồi, phát triển kinh tế) và 120.000 tỉ đồng (cho vay ưu đãi để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ) với các điều kiện cho vay kịp thời, thuận lợi, thông thoáng, linh hoạt, khả thi, hợp lý hơn…