Thụy Điển có đúng khi tuyên bố đại dịch COVID-19 kết thúc?

Để hiểu người Thụy Điển, bạn cần hiểu một từ khó giải thích là lagom. Trên thực tế, lagom có nghĩa là “hoàn hảo-đơn giản”: Không quá thừa, cũng không quá thiếu, chỉ vừa đủ. Những người sống theo phong cách lagom không nổi bật hoặc gây ồn ào mà hòa nhập ngay và đây được coi là một đức tính tốt.

Về bản chất, lagom có nghĩa là tận hưởng một cuộc sống đơn giản, tìm kiếm sự cân bằng trong mọi khía cạnh của cuộc sống và tập trung vào những gì thực sự quan trọng khiến bạn hạnh phúc.

Các bài tiểu luận được viết về lý do tại sao lagom lại tổng hợp một suy nghĩ nhất định của người Thụy Điển - rằng thật tệ khi trở nên nổi bật, tự coi mình là người tốt hơn hay là người khác. Đó là lý do tại sao thật kỳ lạ khi trong thời gian phong tỏa, Thụy Điển đã trở thành nước khác biệt với thế giới.

Người Thụy Điển đã nhìn nhận phong tỏa theo cách khác. Họ đang giữ bình tĩnh và tiếp tục: phong tỏa là một thử nghiệm cực đoan, hà khắc, chưa được kiểm chứng. Nhốt tất cả mọi người, không cho trẻ em đến trường, đình chỉ các quyền tự do dân sự, cử cảnh sát sau khi mọi người dắt chó đi dạo - và gọi đây là "cảnh báo"?

Anders Tegnell, nhà dịch tễ học chính phủ Thụy Điển, chưa bao giờ nói về một “thử nghiệm” ở nước này. Anders Tegnell nói rằng ông không thể đề nghị một can thiệp y tế công cộng chưa từng được chứng minh.

Anders Tegnell cũng đưa ra một quan điểm rằng không tuyên bố mình đúng. Ông nói tranh luận sẽ mất nhiều năm để xem ai đi đúng hướng. Tính toán của ông là trên cơ sở toàn xã hội, thiệt hại tài sản từ việc phong tỏa sẽ lớn hơn những gì chúng ta làm tốt. Thế nhưng, bạn sẽ chỉ biết liệu điều này có đúng như vậy không sau một vài năm. Bạn sẽ phải xem xét danh sách chẩn đoán ung thư và chờ ở bệnh viện, thiệt hại về giáo dục, đếm số người chết vì COVID-19. Gần 2 năm trôi qua, chúng ta có thể xem xét các dấu hiệu ban đầu.

Vấn đề của việc phong tỏa là không ai nhìn vào bức tranh toàn xã hội. Nhóm của Giáo sư Neil Ferguson từ Đại học Hoàng gia London đã thừa nhận điều này một lần, như một cơn gió thoảng qua một bên. “Chúng tôi không xem xét các chi phí kinh tế và xã hội rộng hơn của việc áp đặt các hạn chế, nhưng sẽ cao”, họ viết trong một đánh giá được cho là về việc phong tỏa. Nhưng cao bao nhiêu? Và chúng có phải là một cái giá đáng trả?

Khi dỡ bỏ tất cả các hạn chế COVID-19 trong nước, Thụy Điển là một trong những nước có tỷ lệ tử vong do COVID-19 thấp hơn ở châu Âu: Tỷ lệ là 1,614 trên triệu người, so với 2,335 trên triệu người của Anh. Thật khó để tranh luận rằng COVID-19 không bao giờ lan rộng ở Thụy Điển.

Cũng không thể tranh luận rằng Thụy Điển là quốc gia theo chủ nghĩa khoái lạc: Người dân của họ cực kỳ thận trọng. Song không giống như người Anh, người Thụy Điển tin tưởng chính phủ của họ.

Có một số lệnh đã được Thụy Điển thiết lập trong một thời gian. Các quán bar, nhà hàng, quán cà phê đều bị cách biệt về mặt xã hội và có thời điểm phải đóng cửa trước 20 giờ 30. Trong một vài tuần, người Thụy Điển thậm chí còn có hộ chiếu vắc xin. Nhưng phần còn lại là hướng dẫnvà người dân tuân theo.

Điều mà không có thống kê nào có thể truyền đạt là người Thụy Điển đã cẩn thận như thế nào. Gặp nhau trong quán bar và thưởng thức fika (văn hóa thưởng thức cà phê đậm chất Thụy Điển) trong quán cà phê là hoàn toàn hợp pháp, nhưng hầu hết người dân không làm vậy.

Vào mùa hè năm ngoái, các nghiên cứu cho thấy người Thụy Điển làm việc tại nhà nhiều hơn bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác.

Điều này khiến số ca mắc COVID-19 ở mức thấp, trong khi thiếu các quy tắc cho phép người dân sử dụng phán đoán của họ để giảm thiểu thiệt hại về kinh tế và xã hội. GDP của Thụy Điển giảm 2,9% vào năm 2020, trong khi của Anh giảm 9,4%. GDP của cả hai nước đều đã tăng trở lại, nhưng nền kinh tế của Thụy Điển năm nay dự kiến ​​sẽ tăng hơn 5% trước đại dịch, so với 2% của Đức. GDP Anh dự kiến tăng khoảng 1%, một trong những con số thấp nhất ở châu Âu.

Chi phí của các biện pháp COVID-19 khác nhau được tổng hợp tốt nhất bằng núi nợ: Thêm 8.400 bảng mỗi đầu người ở Anh và 3.000 bảng với mỗi đầu người Thụy Điển.

Các trường học ở Thụy Điển hoạt động xuyên suốt, không yêu cầu đeo khẩu trang. Học sinh lớp 6 và sinh viên đại học chuyển sang học tại nhà, nhưng phần còn lại của trẻ em Thụy Điển vẫn đi học bình thường. Điều đó không có nghĩa là vi rút SARS-CoV-2 không lây lan trong trường học: Người ta thường thấy 1/3, đôi khi thậm chí 1/2 lớp vắng mặt do bị bệnh hoặc nghi mắc COVID-19. Thế nhưng không có cuộc đóng cửa toàn diện trường học và ngoài một số nghi ngờ về sự gia tăng điểm trung bình của học sinh ở lớp, không có cuộc nói chuyện nào về sự tàn phá giáo dục ở Thụy Điển.

Ở Anh, bằng cách đưa ra nhiều điểm A hơn bao giờ hết, những người trẻ tuổi có thể lên lớp với những điểm không bao giờ được công nhận.

Sự gia tăng điểm trung bình của học sinh ở lớp thật đáng kinh ngạc: Số học sinh được chấm điểm A hoặc A* đã tăng lên 45%, từ 26% trước đại dịch, nhưng không ai nghi ngờ rằng những học sinh này học kém hơn rất nhiều.

Các nhà nghiên cứu cho rằng ảnh hưởng của việc mất đi nền giáo dục là vĩnh viễn: Ít học hơn chắc chắn có nghĩa là lương thấp hơn và sự phát triển nghề nghiệp chậm hơn.

Viện Nghiên cứu Tài chính (London) nói về 40.000 bảng Anh là khoản thu nhập bị mất cả đời với mỗi học sinh ở Anh (do việc nghỉ học và tự học ở nhà) , tổng cộng là 350 tỉ bảng Anh. Các nghiên cứu của Thụy Điển ước tính rằng tác động của COVID-19 có thể làm mất tổng cộng 800 triệu bảng Anh, nhỏ hơn nhiều so với tác động ở Anh.

Tác động đến danh sách chờ của bệnh viện cũng rất khác nhau. Nỗi sợ hãi về vi rút SARS-CoV-2 khiến nhiều người tránh xa bệnh viện. Vào thời điểm cao điểm của đợt dịch COVID-19 đầu tiên, tỷ lệ đến khoa cấp cứu ở Thụy Điển thấp hơn 31% so với bình thường, còn tại Anh, con số đó là thấp hơn 57%. Các hoạt động thông thường đã giảm 20% ở Thụy Điển và 34% ở Anh, vì vậy danh sách chờ đã tăng lên ở cả hai quốc gia.

Song không quốc gia nào có danh sách chờ ở bệnh viện tăng lên như Anh: Từ 4,4 triệu người trước đại dịch, nó sẽ tiếp tục tồi tệ hơn trong 2 năm qua và đạt đỉnh khoảng 9,2 triệu, theo mô hình của Dịch vụ Y tế Quốc gia - tương đương với 1/5 người lớn.

Dịch vụ y tế từ trên xuống dễ bị gián đoạn hơn nếu được lệnh chuyển đổi thành dịch vụ COVID-19. Danh sách chờ đợi ở bệnh viện của Thụy Điển, 130.000 trước đại dịch, tăng lên 170.000 vào tháng 10.2021. Ngay cả khi điều chỉnh dân số, nó không bằng quy mô của Anh.

Thụy Điển sẽ không tuyên bố chiến thắng COVID-19. Không ai được chuẩn bị đúng cách để đối phó COVID-19 và việc đất nước không bảo vệ được cư dân tại nhà chăm sóc vẫn được coi là một vụ bê bối quốc gia. Thụy Điển cũng bị ảnh hưởng lớn hơn so với các nước láng giềng: Đan Mạch, quốc gia đang phong tỏa.

Tuy nhiên, như Anders Tegnell nói, vẫn còn quá sớm để bàn luận ai đúng và ai không.

Bộ trưởng Y tế Thụy Điển tuyên bố đại dịch COVID-19 đã kết thúc ở nước này

Thụy Điển đã dỡ bỏ gần như tất cả hạn chế ngày 9.2 và dừng hầu hết các điểm xét nghiệm, ngay cả khi sức ép lên các hệ thống y tế vẫn cao và một số nhà khoa học đề nghị cần kiên nhẫn hơn trong cuộc chiến chống đại dịch.

Cách đây 2 tuần, chính phủ Thụy Điển đã thông báo rằng nước này sẽ hủy bỏ các lệnh hạn chế còn lại, tuyên bố đại dịch chấm dứt giữa bối cảnh độ phủ vắc xin cao cũng như biến thể Omicron ít nghiêm trọng hơn giúp làm giảm số ca bệnh nặng và số ca tử vong.

"Như chúng ta đã thấy, tôi tuyên bố rằng đại dịch này đã kết thúc", Bộ trưởng Y tế Thụy Điển Lena Hallengren nhận định, đồng thời cho rằng COVID-19 không còn được coi là một mối đe dọa với xã hội.

Ngày 9.2, các quán bar và nhà hàng sẽ được phép mở lại sau 23 giờ và không có hạn chế về số lượng khách. Những hạn chế về số người tham dự trong những địa điểm trong nhà hay việc sử dụng thẻ thông hành vắc xin cũng được dỡ bỏ.

Dù vậy, các bệnh viện ở Thụy Điển vẫn đối mặt với sức ép khi ghi nhận khoảng 2.200 ca nhập viện, tương đương với làn sóng dịch thứ ba hồi mùa xuân 2021.

Với việc các điểm xét nghiệm miễn phí đã giảm bớt trong tháng này và chính thức dừng từ 9.2, không ai biết chính xác số ca mắc COVID-19 là bao nhiêu.

"Chúng ta nên kiên nhẫn hơn, chờ thêm một vài tuần nữa. Ngoài ra, chúng ta cũng có đủ năng lực để tiếp tục xét nghiệm. Dịch bệnh này vẫn gây sức ép to lớn lên xã hội", theo Fredrik Elgh, giáo sư vi rút học tại Đại học Umea và là một trong những người từng chỉ trích mạnh mẽ nhất chính sách không phong tỏa trước đó của Thụy Điển.

Cơ quan y tế Thụy Điển tuần này cho biết, việc xét nghiệm quy mô lớn quá đắt đỏ so với lợi ích nó mang lại. Thụy Điển đã chi khoảng 500 triệu crown Thụy Điển (tương đương 55 triệu USD) một tuần cho việc xét nghiệm trong 5 tuần đầu tiên của năm nay và khoảng 24 tỉ crown từ đầu đại dịch.