Triệu tập Trần Bắc Hà, Trần Quí Thanh đến phiên xử đại án VNCB

Sáng 24.7, phiên toà xét xử đại án ngân hàng xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (VNCB) được mở.Trầm Bê (59 tuổi, nguyên Phó chủ tịch HĐQT kiêm Chủ tịch Hội đồng tín dụng ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín - Sacombank), Phan Huy Khang (45 tuổi, nguyên Tổng giám đốc Sacombank) cùng 43 đồng phạm hầu toà cùng bị truy tố tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Những bị cáo này cho 29 công ty do Phạm Công Danh đứng sau vay tiền tại Sacombank, Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển VN (BIDV), tài sản bảo lãnh khoản vay là tiền của VNCB gửi tại 3 ngân hàng trên, gây thiệt hại cho VNCB hơn 6.120 tỉ đồng.

Ngoài 46 bị cáo, HĐXX cũng triệu tập 235 cá nhân, tổ chức đến toà với vai tròngười có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và là người làm chứng, trong đó có ông Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch HĐQT BIDV), ông Đoàn Ánh Sáng (Phó tổng giám đốc BIDV), ông Trần Lục Lang (Phó tổng giám đốc BIDV), ông Phạm Công Trung (em trai Phạm Công Danh), ông Đặng Văn Thảo (Phó vụ trưởng Vụ Ổn định tiền tệ NHNN) và một số lãnh đạo của TP Bank...

Lật lại hồ sơ vụ án, khoảng tháng 9.2013, sau khi thực hiện đề án tái cơ cấu Ngân hàng TMCP Đại Tín (sau đổi tên thành VNCB). Ông Danh đã đến gặp lãnh đạo của BIDV (theo lời bị cáo Danh là ông Đoàn Ánh Sáng - Phó tổng giám đốc) tại Hà Nội. Bản thân VNCB thời điểm đó không có tiền tăng vốn điều lệ.

Tại đây, lãnh đạo BIDV đồng ý cho ông Danh vay tiền, VNCB sẽ hỗ trợ dùng tài sản của mình cầm cố, thế chấp. Từ đây ông Danh chỉ đạo cấp dưới tiến hành lựa chọn công ty do chính mình làm chủ để lập hồ sơ khống vay vốn.

Nhận sự chỉ đạo từ ông Danh, Mai Hữu Khương (Nguyên thành viên HĐQT VNCB, phụ trách Tài chính) cùng Phan Minh Tùng, Nguyễn Quốc Viễn, Lưu Trung Kiên... thực hiện việc làm hồ sơ vay.

Các giấy tờ gồm hồ sơ tài chính 2012, phương án vay vốn, các hợp đồng mua bán... sau đó được nộp cho BIDV Hội sở chính và các chi nhánh sẽ trực tiếp giải ngân.

Tài sản thế chấp cho khoản vay 4.700 tỉ là 6 lô đất SVĐ Chi Lăng, TP.Đà Nẵng và 3.070 tỉ đồng tiền gửi liên ngân hàng của VNCB.

Ngày 3.10.2013, ông Trần Lục Lang - Phó tổng giám đốc phụ trách ký duyệt và trình Ủy ban quản lý rủi ro của BIDV đã ký 12 công văn gửi các chi nhánh Bến Thành, Gia Định, Nam Sài Gòn, Sở giao dịch 2 với nội dung Hội sở chính chấp thuận chủ trương cho vay. Dù trước đó Ủy ban quản lý rủi ro không tiến hành họp bàn với nhau mà chỉ lấy ý kiến từng thành viên rồi tổng hợp lại. Sau đó, kết quả có 5/6 đồng ý quyết định phê duyệt chủ trương cho vay, 1 người còn lại đi công tác.

Liên quan đến khoản tiền 3.070 tỉ đồng gửi liên ngân hàng của VNCB tại BIDV: VNCB đã có tờ trình xin ý kiến của Tổ Giám sát về việc gửi 3.070 tỉ đồng có kỳ hạn 7 ngày (29.10 - 5.11.2013) với lý do “để đảm bảo khả năng thanh khoản ngay”. Tờ trình có chữ ký của thành viên Tổ Giám sát. Ngay trong ngày 29.10.2013 Phan Thành Mai ký 21 hợp đồng tiền gửi với BIDV số tiền 3.070 tỉ đồng.

Sau khi hoàn tất hồ sơ, các chi nhánh của BIDV gồm Bến Thành, Gia Định, Nam Sài Gòn và Sở Giao dịch 2 giải ngân cho 12 công ty của ông Danh từ 20.10 - 28.11.2013 số tiền 4.700 tỉ đồng.

Sau khi giải ngân, BIDV yêu cầu 12 công ty vay vốn bổ sung hồ sơ, hóa đơn để chứng minh việc mua bán... Nhưng những công ty này không cung cấp với lý do chưa giao nhận hàng. Thực tế, 4.700 tỉ đồng ông Danh vay của Ngân hàng BIDV không kinh doanh theo phương án vay nợ nên không có hóa đơn.

Cơ quan điều tra đánh giá những sai phạm của BIDV như sau: "Không tiến hành kiểm tra, thẩm định đối với khách hàng. Do đó, sau khi BIDV giải ngân 4.700 tỉ đồng cho 12 công ty của ông Danh, các công ty này chủ yếu dùng tiền tăng vốn điều lệ cho VNCB thay vì kinh doanh như hồ sơ vay nộp BIDV.

Ngoài ra, BIDV không yêu cầu khách hàng cung cấp báo cáo tài chính đã được kiểm toán, báo cáo thuế...Đáng nói hơn, BIDV đã chấp nhận tài sản đảm bảo gồm nhiều bất động sản của bên thứ 3 và tiền gửi của VNCB tại BIDV. Khi thu nợ, BIDV đã lấy chính tiền gửi liên ngân hàng của VNCB gây ra thất thoát cho ngân hàng này".

Cụ thể, đến 5.5.2014, BIDV thực hiện việc thu hồi vốn và lãi suất, gần 4.700 tỉ đồng và hơn 227 tỉ đồng tiền lãi được thu hồi. Tổng số tiền VNCB phải trả thay cho 12 công ty vay vốn là 2.550 tỉ đồng. Đây cũng là số tiền được xác định VNCB thiệt hại trong việc vay 4.700 tỉ đồng của BIDV. Số tiền thiệt hại nói trên được BIDV thu hồi từ khoản gửi 3.070 tỉ đồng liên ngân hàng trước đó.

Điều đáng nói, ông Trần Bắc Hà thêm một lần nữa vắng mặt tại phiên toà vì lí do đi nước ngoài chữa bệnh cách đây chưa lâu.

Hồ Đông