Vì sao khó đẩy lùi đa cấp trái phép?

Môi trường mạng hiện đang là công cụ mới được các đối tượng xấu lợi dụng để thực hiện các hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, không phép, gây nhiều dư luận không tốt trong xã hội. Đặc biệt, các chủ thể vi phạm thường nhắm vào những người thiếu hiểu biết về công nghệ hoặc những người trẻ mong muốn khởi nghiệp và làm giàu nhanh chóng.

Trước tình trạng biến tướng này, Bộ Công Thương cho biết đã theo dõi, thu thập và chuyển thông tin, tài liệu liên quan đến gần 30 đơn vị có dấu hiệu hoạt động biến tướng cho các cơ quan công an theo dõi, xử lý theo pháp luật hình sự. Trong đó đã có vụ việc bị các cơ quan chức năng xử lý như vụ việc liên quan đến Công ty cổ phần Đầu tư Thời gian vàng (Goldtime Coffee).

Song, Bộ Công Thương cũng thừa nhận: "Việc đấu tranh chống lại hình thức đa cấp trái phép này đang gặp nhiều khó khăn". Nguyên nhân là do các đối tượng này hoạt động không phép nên không được quản lý theo các quy định pháp luật chuyên ngành hiện nay. Khi có thông tin, Bộ Công Thương phải chuyển cho cơ quan công an để theo dõi, xử lý theo pháp luật hình sự.

Khó khăn không chỉ dừng lại ở đó, các đối tượng này còn có phương thức hoạt động tinh vi, phức tạp, lợi dụng môi trường mạng và hình thức thương mại điện tử để kêu gọi người tham gia dưới các danh nghĩa như kinh doanh 4.0, công nghệ số, nền tảng số... Điều này khiến việc theo dõi, thu thập thông tin, tài liệu để xử lý các đối tượng này rất khó khăn.

Trong khi đó, những người dân tham gia thường không thông tin cho cơ quan quản lý ngay từ ban đầu mà chỉ khi hệ thống sụp đổ, thiệt hại về tài sản thì mới trình báo đến các cơ quan có thẩm quyền. Đặc biệt, một số người biết là hoạt động trái phép nhưng vẫn cố tình tham gia và dụ dỗ người khác tham gia để trục lợi cá nhân. Những điều này đã vô hình trung làm cho việc đẩy lùi hoạt động đa cấp trái phép trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Mặc dù vậy, Bộ Công Thương cũng khẳng định trong thời gian tới sẽ chú trọng tăng cường phối hợp với Bộ Công an để phát hiện, xử lý các đối tượng hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để thu hút tài chính trái phép. Đồng thời, sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, cảnh báo để người dân sớm nhận diện và phòng tránh trước các hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, trá hình.

Theo Bộ Công Thương, tính đến đầu năm 2019, trên thị trường có 30 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động. Trong năm 2019, có 3 doanh nghiệp được cấp mới giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.

Bên cạnh đó, từ đầu năm 2019 đến nay, có 12 doanh nghiệp đã chấm dứt hoạt động, bao gồm: 5 doanh nghiệp bị thu hồi Giấy chứng nhận do không đáp ứng điều kiện mới; 2 doanh nghiệp không được gia hạn giấy chứng nhận do không duy trì các điều kiện; 2 doanh nghiệp hết hạn giấy chứng nhận và không làm thủ tục gia hạn và 2 doanh nghiệp tự nguyện chấm dứt hoạt động.

Tính đến hết tháng 8 vừa qua, số lượng doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp chỉ còn 21 doanh nghiệp, giảm 30% so cuối năm 2018.

Theo số liệu báo cáo của 24 doanh nghiệp, tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp năm 2019 là 1.105.003 người, giảm 159.401 người (khoảng 12%) so với cuối năm 2018. Trong đó, số lượng người có phát sinh doanh thu, hoa hồng chiếm khoảng 50%.

Mặc dù số lượng người tham gia bán hàng đa cấp của các doanh nghiệp giảm nhưng tổng doanh thu bán hàng đa cấp năm 2019 của các doanh nghiệp đạt khoảng 12.575 tỉ đồng, tăng hơn 1.793 tỉ đồng (tăng 16%) so với năm 2018 và tăng 4.247 tỉ đồng (tăng 35%) so với năm 2017. Tổng số thuế đã nộp về ngân sách nhà nước trong năm 2019 đạt hơn 1.661 tỉ đồng, trong đó chủ yếu là thuế giá trị gia tăng do người tiêu dùng chi trả (chiếm 35,77%) và thuế xuất nhập khẩu (chiếm 38,02%).