Hầu hết tác phẩm của Haruki Murakami đều được dịch sang tiếng Việt và doanh số bán ra vẫn đều đều qua nhiều năm. Đây là một điều hiếm thấy đối với một nhà văn nước ngoài có văn phong được đánh giá là "khó nuốt" như ông.
Sinh ra và lớn lên tại Nhật nhưng Haruki Murakami chịu ảnh hưởng rấtlớn từ nềnvăn hóa phương Tây. Điều này thể hiện rất rõ trong các tác phẩm của ông. Đâycũng là đặc điểm giúp Haruki Murakamitrở nên khác biệtvới những nhà văn Nhật khác. Văn của ôngbị nhiều nhà chuyên môn đánh giá là kháủy mị, bình dân và chỉ mang tính giải trí khi hầu hết đềukhắc họa nỗi cô đơn của con ngườicũng như sự suy đồi giá trị đạo đức trong xã hội Nhậtđương đại. Tuy nhiên, hầu hếtnhữngtác phẩm của ông đều xuất hiện trong danh sách bán chạy nhất không chỉ riêng ở thị trường Nhật mà còn nhiều quốc gia khác trên toàn thế giới,và đặc biệt được yêu thích bởigiới trẻ.
Trong vài năm trở lại đây, Haruki Murakami thường xuyên đứng trong top 3 nhà văn có khả năng cao nhất đoạt giải Nobel văn học nhưng chưa bao giờchạm được vào tấm huy chương vàng của Viện Hàn lâm Thụy Điển. Chia sẻ về điều này, nhà văn 67 tuổi từng phát biểu: "Tôi không quan tâm lắm đến những giải thưởng. Bởi vì giải thưởng đích thực dành cho tôi chính là độc giả - những người luônmong chờ tác phẩm kế tiếp của tôi. Tôi trân trọng sự quan tâm và thủy chung của họ".
Tínhđến nay,Trừ Hear The Wind Sings và Pinball, 1973, tất cả tiểu thuyết của Haruki Murakami đều được dịchsang tiếng Việt. Ngoài ra còn có nhiều truyện ngắn, tản văn và tiểu thuyết phi hư cấu khác. Dưới đây là 10 tác phẩm từng được tái bản nhiều lần tại Việt Nam kể từ khi cuốn đầu tiên được xuất bản vào năm 1997:
1. Kafka Bên Bờ Biển
Haruki Murakami đã lấy tên của nhà văn mà ông yêu thích nhất để đặt tên cho nhân vật chính: FranzKafka. Trùng hợp làcuốn tiểu thuyết này cũng giúp ôngmang về giải thưởng danh giá Franz Kafka vào năm2006. Được đánh giá là tác phẩm đồ sộ nhất tính đến hiện tại của Haruki Murakami,Kafka Bên Bờ Biểnpha trộn yếu tố siêu thực với nhiều chi tiết gần như hoang đường, kỳ ảonhư linh hồn, mưa cá, mưa đỉa... nhằm khai thác những góc tối cũng như bản ngã xấu xítrong tâm hồn của con người.Chịu trách nhiệm chuyển ngữ Kafka Bên Bờ Biển sang tiếng Việt, dịch giả Dương Tường thừa nhận đây là một trong những cuốn tiểu thuyết khó nhằn nhấttrong sự nghiệp của mình. Ông đã phải tham khảo cả 2 bản tiếng Anh và tiếng Pháp cùng sự hỗ trợ của Suziki Tokona - một nhân viên củađại sứ quán Nhật.
2. Biên Niên Ký Chim Văn Dây Cót
Nội dung chính của cuốn tiểu thuyết xoay quanh nhân vật Okada Touro (cũng làngười kể chuyện)- một gã đàn ôngthụ độngphải dấn thânmột khách sạn mê cung nhằmtìm kiếm côvợ Kumiko bị người anh gian tàWataya Noboru giam cầm. Cách thức Haruki Murakami miêu tả nội tâm của Touro bằngnhững chi tiết ẩn dụđã khiến cho độc giả phải suy ngẫm về độ sâu của tâm hồn con người thông qua góc nhìn của nhà văn. Thành công của cuốn tiểu thuyết nàyđã khiến cho Kenzaburo Oe - một nhà văn nổi tiếng khắt khe với Haruki - đích thân trao giải thưởng văn học Yomiuri cho ông.Bảntiếng Việt do Trần Tiễn Cao Đăng dịch từ bản tiếng Anh và tiếng Nga.
3. Xử Sở Diệu Kì Tàn Bạo và Chốn Tận Cùng Thế Giới
Phát hànhvào năm 1985, Xử Sở Diệu Kì Tàn Bạo và Chốn Tận Cùng Thế Giới mang đậm chất khoa họcgiả tưởng và kỳ ảo. Haruki Murakami đãsử dụng cách kể chuyện song song với 2 tuyến truyện độc lậpdo 2 người khác nhau thuật lại. Tuy nhiên, đó lạichínhlà cách ông khắc họa lý trícon người trong 2 tình trạngtỉnh táo và vô thức. Bối cảnh đầu tiên là thành phốTokyo trongtương lai và bối cảnh còn lại là một vùng đất hư cấu với bức tường khổng lồ bao quanh. Hình ảnh ẩn dụ này được nhiều chuyên gia đánh giá là có nét tương đồng với cuốn tiểu thuyết kinh điển Lâu Đài của Franz Kafka. Lê Quang đã dịch cuốn tiểu thuyết sang tiếng Việt vào năm 2009.
4. Phía Nam Biên Giới, Phía Tây Mặt Trời
Nhân vật chính Hajime sinh ra trong giai đoạn hầu như gia đình Nhậtnào cũng có 2 con trở lên. Bị kỳ thị vì là con một, anh kết thânvới Shimamoto - một cô gái có cùng hoàn cảnh giống mình. Tuy nhiên, Shimamoto đãchuyển nhà sau khi cả 2 vừavào trung học và mối quan hệ chấm dứt. Rất nhiều năm sau đó, Hajime mới gặp lại cố nhân nhưng lại trong một hoàn cảnh khá trái ngang.So với những cuốn tiểu thuyết khác,Phía Nam Biên Giới, Phía Tây Mặt Trời được nhiều chuyên giađánh giá là phản ánh chân thực nhất con người của Haruki Murakami và là câu chuyệnđơn giản nhất mà ông từng kể. Haruki Murakamiviết tác phẩm này khi cònlà giảng viên tại trườngđại học Princeton."Phía nam biên giới" vốn lấy từca khúc nổi tiếng South of the Border của Nat King Cole và "Phía tây mặt trời" nhằm ám chỉ một hội chứng cuồng loạn Siberia.
Bản tiếng Việt được chuyển ngữ bởi Cao Việt Dũng vào năm 2007 thông qua công ty Nhã Nam.
(Còn tiếp)
Mai Thảo