Sau một thời gian đi vào xử lý thực chất, các dự án thua lỗ, yếu kém ngành Công Thương đã có những thay đổi đáng kể. Nhiều dự án đã hoạt động khởi sắc trở lại, song cũng có những dự án vẫn nằm chờ đối tác, không hoạt động vì sợ thua lỗ...
Bộ Công Thương chiều 22.9 đã công bố báo cáo tình hình và giải pháp tập trung xử lý 12 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, yếu kém của ngành.
Theo đó, Bộ Công Thương cho biết 4 Dự án đầu tư sản xuất phân bón của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) - bao gồm: Dự án nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình; Dự án cải tạo, mở rộng nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc; Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai; Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng -về cơ bảnđã hoạt động ổn định, thời gian chạy máy đạt từ 19 - 24 ngày (trừ nhà máy Đạm Ninh Bình đang dừng sản xuất để tiến hành sửa chữa lớn theo kế hoạch từ ngày 25.8.2017 đến ngày 10.10.2017), 3 nhà máy còn lại đang vận hành với phụ tải trên 80%.
Các nhà máy vận hành sản xuất ổn định với phương án sản xuất kinh doanh được xây dựng theo hướng tăng cường quản trị, tiết giảm các chi phí sản xuất để giảm lỗ, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng chất lượng và đa dạng chủng loại sản phẩm. Do vậy, kết quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp tiếp tục được cải thiện, chi phí biến đổi đã thấp hơn giá bán.
Cụ thể, trong 8 tháng đầu năm 2017, chênh lệch biến phí và giá thị trường dao động từ 52.000 - 892.000 đồng/tấn, riêng Dự án DAP số 2, chênh lệch là -846.000 đồng/tấn do ngừng sản xuất), tuy nhiên, vẫn chưa có hiệu quả chủ yếu do giá nguyên liệu vẫn cao (giá than cho sản xuất phân bón đã được điều chỉnh từ ngày 1.4.2017, tuy nhiên vẫn cao hơn so với mức kỳ vọng của doanh nghiệp).
Tính đến 15.9 vừa qua, kết quả sản xuất kinh doanh của 4 đơn vị đã có những cải thiện đáng kể cả về doanh thu, sản lượng và mức độ thua lỗ. Chi phí biến đổi của các sản phẩm Urê và DAP đã thấp hơn giá bán, góp phần tạo dòng tiền bù đắp 1 phần chi phí cố định và tạo việc làm cho hàng ngàn người lao động.
Từ tháng 8.2017, Công ty CP DAP - Vinachem đã có lãi trong kỳ khoảng 4 tỉ đồng, tháng 9.2017 ước tính lãi 6,766 tỉ đồng, dự kiến cuối năm 2017 có lãi lũy kế. Tuy nhiên, 3 đơn vị còn lại vẫn còn lỗ do còn gặp rất nhiều khó khăn về giá nguyên liệu cao (giá than); giá sản phẩm thấp (giá Urê); nhiều chính sách chưa được áp dụng (sửa Luật thuế 71/2014/QH13).
Với các dự án của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN): Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ; Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Dung Quất; Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Phú Thọ; Nhà máy nhiên liệu sinh học Bình Phước và Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS).
Bộ Công Thương cho biết Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Dung Quất vẫn chưa vận hành sản xuất lại được do khó khăn về thu xếp chi phí để khắc phục, sửa chữa hệ thống xử lý nước thải để có thể vận hành 100% công suất thiết kế, nên nhà máy chỉ có thể hoạt động ở mức 60% công suất thiết kế. Ngoài ra, giá xăng dầu hiện nay đang ở mức thấp nên các cổ đông BSR, PVOil lo ngại có thể rủi ro mất vốn do sản xuất kinh doanh thua lỗ.
Vào ngày 29.6 vừa qua, Đoàn công tác của Bộ Công Thương do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với đại diện PVN, BSR, PVOil, BSR-BF và một số đơn vị liên quan xem xét tình hình thực tế tại Nhà máy và đã có Công văn chỉ đạo PVN khẩn trương xem xét, xây dựng phương án tái khởi động Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất và Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước để có thể cung cấp sản phẩm ethanol (E100) ra thị trường từ ngày 1.1.2018.
Theo Bộ Công Thương, đến nay đã có 4 nhà đầu tư đăng ký tham gia và 1 nhà đầu tư đã nộp Hồ sơ đề xuất hợp tác kinh doanh. Theo kế hoạch, thời hạn các nhà đầu tư nộp hồ sơ đề xuất là đến 2.10.2017, sau đó BSR-BF sẽ tổ chức đánh giá lựa chọn nhà đầu tư trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Có 2 đối tác mong muốn tham gia hợp tác vận hành lại Nhà máy là Công ty Tùng Lâm và Công ty TNHH Điện hơi công nghiệp Tín Thành (Công ty Tín Thành). PVN đang chỉ đạo các cổ đông (BSR, PVOil) và BSR-BF lập đầu bài mời nhà đầu tư tham gia hợp tác sản xuất kinh doanh.
Với Dự án Nhà máy sản xuất sơ xợi polyester Đình Vũ, Bộ cho biết dự án đang hết sức khó khăn và nhà máy vẫn chưa khởi động lại. Về phía Công ty TNHH một thành viên công nghiệp tàu thủy Dung Quất (DQS), trong 8 tháng đầu năm 2017, ngoài việc tiếp tục thi công đóng mới 2 tàu dịch vụ (chủ tàu Vietsovpetro), tàu Gas 1.200 m3 (chủ tàu Việt Xuân Mới), hoàn thiện sửa chữa tàu Côn Sơn, Chí Linh (phần thi công súc rửa tại Vũng Tàu), DQS đã nỗ lực tìm kiếm và bổ sung các đơn hàng từ các đơn vị trong và ngoài ngành như tàu Epic 8, Epic 9, Petrolimex 18, Petrolimex 14... Tuy nhiên, giá các đơn hàng này không lớn (bình quân một đơn hàng chỉ đạt khoản 3 tỉ đồng) nên không thể bù đắp được phần doanh thu bị thiếu so với kế hoạch đã được PVN phê duyệt.
Với 2 dự án thép: Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên (TISCO)trong 9 tháng đầu năm 2017, tình hình sản xuất kinh doanh của TISCO vẫn ổn định với giai đoạn 1 đã hoàn thành trước đó đưa vào sử dụng. Giá trị sản xuất công nghiệp của TISCO ước đạt 2.061 tỉ đồng với lợi nhuận ước đạt 95,89 tỉ đồng. Thép cán sản xuất đạt 551.572 tấn; phôi thép sản xuất đạt 313.948 tấn; gang sản xuất đạt 136.287 tấn.
Trong khi đó, Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và nhà máy gang thép Lào Cai (Dự án nhà máy thép Việt - Trung - VTM) cũng đã hoạt động có lãi. Cụ thể, từ tháng 3 năm 2017, hoạt động sản xuất kinh doanh của VTM bắt đầu có lãi, ước tính lợi nhuận trong 9 tháng đầu năm là 163 tỉ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, công ty đã nộp tổng cộng 502 tỉ đồng tiền thuế các loại vào ngân sách nhà nước.
Trong đó tiền cấp quyền khai thác đã nộp đến ngày 21.9.2017 là 164 tỉ đồng, còn lại 38 tỉ đồng phải nộp tiếp sẽ hoàn thành trong Quý 4/2017.Tuy nhiên, hoạt động sản xuất kinh doanh của VTM vẫn còn nhiều khó khăn (nguyên liệu, nhiên liệu tăng mạnh, chi phí tài chính, khấu hao lớn, cân đối trả nợ, khả năng thanh toán còn thấp..).
Đối với Dự án Nhà máy sản xuất bột giấy Phương Nam, đến nay Tổng công ty Giấy Việt Nam đã thực hiện xong khâu định giá, tổ chức phương án và tiến hành tổ chức bán đấu giá toàn bộ tài sản cố định và hàng hóa tồn kho của nhà máy. Đến nay, đã qua 2 lần tổ chức bán đấu giá, nhưng đều không thành công.
Về hướng xử lý tiếp theo của 12 dự án này, Bộ Công Thương cho biết trong năm nay sẽ hoàn thành xây dựng phương án xử lý đối với từng dự án, doanh nghiệp và kế hoạch chi tiết tổ chức triển khai thực hiện, trong đó cần tập trung vào các nhiệm vụ:
Xây dựng Dự thảo Báo cáo Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí Thư, Quốc hội về tình hình xử lý các tồn tại, yếu kém đối với 12 dự án, doanh nghiệp thuộc ngành công thương thời gian qua trình Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30.9.2017.
Xây dựng phương án và tổ chức thực hiện kèm theo cam kết và lộ trình xử lý cụ thể đối với từng dự án, doanh nghiệp đối với xử lý các khó khăn, tranh chấp của các Hợp đồng EPC; trường hợp phức tạp, còn nhiều vướng mắc thì xem xét cho gia hạn đến hết quý 1/2018.
Triển khai thực hiện và thông tin đầy đủ, kịp thời các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo đối với các kiến nghị đề xuất của các dự án, doanh nghiệp.
Đến hết năm 2018: Phấn đấu xử lý căn bản các tồn tại, yếu kém đối với các dự án, doanh nghiệp. Đến năm 2020: Hoàn thành việc xử lý các tồn tại, yếu kém ở các dự án, doanh nghiệp.
Như vậy, cả giai đoạn 2017 - 2020 sẽ xác định rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm minh đối với các tổ chức, cá nhân có sai phạm trong quá trình đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác từng dự án, doanh nghiệp.