Cần có chính sách mạnh để lôi kéo tư nhân đầu tư vào hàng không

Nhận định trên được ông Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không, Đại học Bách Khoa TP.HCM đưa ra khi nhắc đến vai trò ngày càng lớn của các doanh nghiệp tư nhân trong quá trình phát triển của ngành hàng không tại Hội thảo "Phát triển hàng không - Chắp cánh du lịch Việt Nam" ngày 26.7.

Trong khi đó, TS Huỳnh Thế Du, Giảng viên Trường chính sách công và quản lý Fulbright (Đại học Fulbright Việt Nam) cho biết, ngành hàng không đã đóng góp 3% GDP toàn cầu. Cũng trong năm 2014, trên thế giới có 1.400 hãng hàng không, 26.000 máy bay thương mại và thực hiện trên 32 triệu chuyến bay trên toàn cầu.

Đến năm 2017, ngành hàng không đã tạo ra doanh thu 754 tỉ USD, lợi nhuận ròng là 34,2 tỉ USD. Trong 20 năm qua, ngành hàng không đã tăng ngoạn mục, tăng đến 16 lần, đặc biệt từ năm 2010 đến nay đã tăng đáng kể. Đặt trong bức tranh toàn cầu, Việt Nam đang có mức tăng trưởng cao so với thế giới. Việt Nam có thị trường hàng không năng động, mức tăng trưởng ngành hàng không tương đương với Philipines.

Trong khi đó, dự báo toàn cầu năm 2036 cho thấy, lượng khách hàng không sẽ tăng gấp đôi, và tăng trưởng năng động nhất trong 20 năm tới là các nước châu Á - Thái Bình Dương, đạt 2,1 tỉ người, mức tăng 4,6%/năm. Riêng với Việt Nam, TS Du cho biết, đến năm 2034 dự báo tổng dân số là 105 triệu người, GDP bình quân là 18-22 nghìn USD. Nếu trung bình các nước có thu nhập 18-24 nghìn USD thì khách hàng không sẽ đạt 58 triệu hành khách/năm. Còn nếu thu nhập tương đương với Thái Lan hiện tại thì khách hàng không có thể lên đến 110 triệu người.

"Ngành hàng không đã tăng trưởng cao trong thời gian qua, nhờ có sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân vào ngành hàng không, giúp lĩnh vực này phát triển mạnh hơn. Hành khách so với dân số ở mức rất cao so với mức thu nhập hiện tại. Tiềm năng tăng trưởng của ngành hàng không thế giới trong khoảng 10-20 năm tới là ổn định. Nếu Việt Nam có thể đạt được mức khách hàng so với dân số như Thái Lan thì tiềm năng của ngành hàng không còn rất lớn. Thách thức và cách thức phát triển cơ sở hạ tầng, tác động lan tỏa của ngành hàng không là rất lớn", vị chuyên gia này chia sẻ.

Ông Lê Anh Tuấn, Trưởng ban Kết cấu hạ tầng, Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết hạ tầng giao thông chiếm 30% tổng công trình ưu tiên, hàng không chiếm gần 20% hạ tầng giao thông. Nhà nước rất quan tâm phát triển hạ tầng hàng không.

"Xác định trong quy hoạch của Chính phủ, tiềm năng là rõ ràng trong xu thế hội nhập, việc tăng cường giao lưu thương mại, phát triển du lịch, việc đầu tư phát triển nâng cao kết cấu hạ tầng. Thủ tướng phê duyệt quy hoạch phát triển hàng không: hiện nay chúng ta có 20 cảng hàng không và phấn đấu đến năm 2020 có 23 cảng hàng không, và 28 cảng hàng không năm 2030. Ngoài hạ tầng cơ sở, đội ngũ tàu bay đạt 220 chiếc vào năm 2020 và nâng gần gấp đôi vào năm 2030. Sự quan tâm và dư địa cho phát triển ngành hàng không là rất lớn đặc biệt cho các hãng và nhà đầu tư", ông Tuấn khẳng định.

Nhấn mạnh một lần nữa về "cơ hội vàng" của ngành hàng không, ông Nguyễn Thiện Tống - nguyên Chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không, Đại học Bách Khoa TP.HCM chia sẻ ông từng là trưởng nhóm nghiên cứu về việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất nên ông thấy rằng bình quân khách hàng không nội địa đóng góp cho phát triển kinh tế là 100 USD, 10 triệu khách nội địa đóng góp 1 tỉ USD cho nền kinh tế còn khách quốc tế là 500 USD, 20 triệu khách quốc tế đóng góp 10 tỉ USD cho kinh tế.

Trước dư địa khổng lồ trong ngành hàng không hiện nay, ông Tống cho rằng cần phải có chính sách rõ ràng để lôi kéo doanh nghiệp tư nhân đầu tư phát triển hàng không. Bên cạnh đó là cần phát triển các cảng hàng không, cần phát triển du lịch lữ hành.

Đồng quan điểm, ông Đỗ Đức Tú - Vụ Kết cấu hạ tầng đô thị cho biết hiện nay, Chính phủ và các Bộ rất quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư phát triển cảng hàng không, sân bay, ví dụ như Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, sân bay Phan Thiết, nhà ga quốc tế Đà Nẵng, nhà ga quốc tế Cam Ranh... đang nhận được vốn đầu tư tư nhân.

Theo ông Tú, sự tham gia của nhà đầu tư tư nhân vào cảng hàng không chưa bao giờ thuận lợi như bây giờ. Cụ thể, Nghị định 92/2016 cho phép nhà đầu tư tư nhân được phép đầu tư 100% vốn, trước đây Nghị định 102 nhà nước phải đầu tư từ 65% vốn trở lên, nhưng giờ các nhà đầu tư tư nhân có thể đầu tư 100% vốn ví như Cảng hàng không Vân Đồn, Quảng Ninh.