Gửi bình luận
Tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa 14, Chính phủ đã trình Ủy ban thường vụ Quốc hội lộ trình trả nợ 22.090 tỉ đồng theo hình thức phát hành trái phiếu Chính phủ nhận nợ với Quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong đó, năm 2018 khoảng 6.000 tỉ đồng, năm 2019 khoảng 7.000 tỉ đồng và năm 2020 khoảng 9.090 tỉ đồng.
Chính phủ trình UBTVQH lộ trình trả nợ 22.090 tỉ đồng theo hình thức phát hành trái phiếu Chính phủ - Ảnh: TTVHTờ trình về xử lý một số vấn đề phát sinh trong điều hành ngân sách nhà nước năm 2017 và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018-2020 của Chính phủ nêu rõ, Luật bảo hiểm xã hội 2006 quy định: Hằng năm, Nhà nước chuyển từ ngân sách một khoản kinh phí vào Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc để đóng BHXH cho thời gian làm việc trước ngày 1.1.1995 đối với người lao động có thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước 1.1.1995.
Chính phủ xác định nghĩa vụ của NSNN đối với Quỹ BHXH bắt buộc liên quan đến khoản đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động có thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước năm 1995 là 22.090 tỉ đồng.
Ngày 16.12.2015, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã có Nghị quyết số 1083/2015/UBTVQH13 giao Chính phủ thực hiện chuyển kinh phí từ NSNN hằng năm vào Quỹ để đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động có thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước ngày 1.1.1995 theo quy định của Luật BHXH và hoàn thành vào năm 2020.
Về tình hình thực hiện, trong dự toán NSNN năm 2016-2017 chưa bố trí để xử lý khoản nợ 22.090 tỉ đồng nêu trên. Lý do là hiện tại hằng năm Quỹ BHXH đều có kết dư; nếu NSNN bố trí chuyển 22.090 tỉ đồng vào Quỹ thì cũng được Bảo hiểm xã hội Việt Nam sử dụng để đầu tư mua trái phiếu Chính phủ.
Tuy nhiên, để xử lý dứt điểm vấn đề này, Chính phủ đã trình Ủy ban thường vụ Quốc hội lộ trình trả nợ 22.090 tỉ đồng theo hình thức phát hành trái phiếu Chính phủ nhận nợ với Quỹ BHXH bắt buộc (trong đó: năm 2018 khoảng 6.000 tỉ đồng, năm 2019 khoảng 7.000 tỉ đồng và năm 2020 khoảng 9.090 tỉ đồng).
Đồng thời, NSNN sẽ phải tính và trả lãi phát sinh đối với khoản nợ Quỹ BHXH bắt buộc nêu trên từ ngày 1.1.2016 (thời điểm xác nhận nghĩa vụ của NSNN đối với Quỹ theo Nghị quyết số 1083/2015/UBTVQH13 của Ủy ban thường vụ Quốc hội).
Về lãi phát sinh đối với khoản nợ Quỹ BHXH hội nêu trên từ ngày 1.1.2016, trình Quốc hội giao Chính phủ tính toán cụ thể gắn với lộ trình, mức lãi suất phát hành trái phiếu Chính phủ nhận nợ chính thức với BHXH và sẽ được cộng dồn vào cuối kỳ (năm 2020) để thanh toán, hoặc phát hành trái phiếu Chính phủ bổ sung để nhận nợ với Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Chính phủ cho rằng việc phát hành trái phiếu Chính phủ nhận nợ với BHXH Việt Nam theo nguyên tắc như trên không làm tăng bội chi NSNN và vẫn đảm bảo cân đối NSNN, an toàn nợ công giai đoạn 2018-2020 theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội.
Bên cạnh đó, ngân sách trung ương tăng chi trả nợ lãi trong 2 năm 2019-2020 khoảng 1,3 nghìn tỉ đồng; nợ công giai đoạn 2018-2020 tăng thêm khoảng 0,4%GDP (đến ngày 31.12.2017, dư nợ công bằng khoảng 61,4% GDP).
Trong báo cáo thẩm tra vấn đề này, Ủy ban Tài chính – ngân sách Quốc hội cho rằng, thực tế trong những năm qua, cân đối NSNN khó khăn, chưa thực hiện chuyển kinh phí từ NSNN hằng năm vào Quỹ để đóng bảo hiểm xã hội như quy định của Luật BHXH và Nghị quyết của UBTVQH, làm ảnh hưởng đến Quỹ BHXH. Đồng thời, không phản ánh hết các khoản NSNN còn nợ, chưa tính đủ nợ công.
Vì vậy, để xử lý dứt điểm vấn đề này, Ủy ban TCNS nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc phát hành trái phiếu nhận nợ nhằm bảo đảm minh bạch khoản nợ, góp phần an toàn Quỹ BHXH.
Mặt khác, nội dung này chưa xác định trong dự toán NSNN các năm 2016-2018, do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội cho phép phát hành TPCP nhận nợ với BHXH Việt Nam là đúng thẩm quyền quyết định của Quốc hội.
Về lộ trình phát hành TPCP, Ủy ban TCNS cơ bản nhất trí với lộ trình phát hành TPCP như Chính phủ đề nghị. Đối với số lãi phát sinh, có thể phát hành TPCP để nhận nợ với Quỹ bảo hiểm xã hội Việt Nam phù hợp với thực tế hoặc sẽ được cộng dồn vào năm 2020 để thanh toán.
Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ giải trình rõ tính hợp lý của việc tính lãi từ thời điểm 1.1.2016 trong khi phát hành TPCP ghi nợ có lộ trình 3 năm, bắt đầu từ năm 2018. Một số ý kiến đề nghị tính lãi từ thời điểm phát hành TPCP nhận nợ, bảo đảm rõ ràng, nhất quán.
Theo báo cáo của Chính phủ, việc phát hành TPCP nêu trên không làm tăng bội chi NSNN năm 2018, nợ công giai đoạn 2018-2020 tăng khoảng 0,4%GDP và vẫn bảo đảm an toàn nợ công giai đoạn 2018-2020.
Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ chú trọng trong điều hành cân đối NSNN, phải kiên quyết bảo đảm tổng mức vay của NSNN được Quốc hội quyết định hằng năm và trần nợ công trong giới hạn quy định theo Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 9.11.2016 của Quốc hội.
Theo đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre), số tiền 22.090 tỉ đồng không phải là của quỹ BHXH mà đây là nghĩa vụ của nhà nước. Chính phủ với tư cách người đại diện cho nhà nước là người sử dụng lao động và bình đẳng như những người khác thì phải chuyển trả cho người lao động.
“Năm 1993, chúng ta đã tách Quỹ BHXH ra khỏi ngân sách nhà nước, đây là chủ trương rất đúng. Vì vậy quỹ BHXH xét 1 khía cạnh là giữ hộ tiền của người lao động chứ không phải là tiền của Quỹ BHXH”, ông Nhưỡng nói.
Bên cạnh đó, Luật BHXH năm 2006 đã quy định nghĩa vụ chuyển khoản tiền này nhưng đặc biệt là từ năm 2006 đến năm 2014 tức là trước khi có Luật BHXH năm 2014, Chính phủ không hề báo cáo Quốc hội, không hề báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tính toán khoản này. Đến năm 2015 mới có báo cáo như thế là rất chậm.
Ông Nhưỡng tán thành phương án như Chính phủ trình là chuyển dần 22.090 tỉ đồng theo hình thức phát hành trái phiếu chính phủ nhận nợ với Quỹ BHXH bắt buộc (trong đó năm 2018 khoảng 6.000 tỉ đồng, năm 2019 khoảng 7.000 tỉ đồng và năm 2020 khoảng 9.090 tỉ đồng).
“Tuy nhiên cần tính cả lãi. Chúng ta cần báo cáo với người lao động, báo cáo với toàn dân khẳng định Chính phủ hoàn toàn sòng phẳng với tư cách là người sử dụng lao động lớn nhất và có tính nhân văn”- đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cho biết.
Lam Thanh
