Chủ động ứng phó với các chính sách thương mại mới từ phía Mỹ

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2, báo chí đặt câu hỏi về tác động của các chính sách thương mại mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra trong thời gian qua đang gây khá nhiều lo lắng đối với các ngành hàng xuất khẩu.

Trả lời về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết ngay khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đắc cử thì Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngay giao các bộ, ngành chủ động nghiên cứu các chính sách và kế hoạch hành động của ông Trump dự kiến khi nhậm chức.

Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành và có nhiều báo cáo, dự báo về vấn đề này. Ngay từ đầu năm 2025, Chính phủ khi họp đánh giá về tình hình thế giới cũng đề cập đến biến động diễn biến, một số chính sách tác động từ phía Mỹ. Như vậy, Chính phủ đã chủ động lường trước được sự việc và đề xuất các giải pháp.

Đến nay, Tổng thống Mỹ đã có một số chính sách, đặc biệt là liên quan vấn đề áp thuế. Tuy nhiên, việc áp thuế khác nhau với các mặt hàng với với các quốc gia khác nhau.

“Chúng ta không nằm ngoài tác động bởi việc này. Tuy nhiên, có nhiều nước chịu tác động mạnh hơn, chúng ta chưa phải là nước chịu tác động mạnh. Bộ Công Thương đã phối hợp kịp thời với các bộ, ngành và bản thân các bộ, ngành cũng rất chủ động, có những báo cáo lên Chính phủ”, ông Tân nói.

Về phía Bộ Công Thương, ông Tân cho biết bộ đã giao cho các cơ quan thương vụ các nước trên thế giới nghiên cứu việc này và gửi thông tin kịp thời.

Thông qua Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, Bộ Công Thương đã chủ động chuyển tải thông điệp tới phía Mỹ về mong muốn duy trì và xây dựng mối quan hệ kinh tế, thương mại hài hòa, bền vững, hai bên cùng có lợi; khẳng định Việt Nam không có bất cứ chính sách nào có thể gây phương hại đến người lao động hay an ninh quốc gia của Mỹ.

Dự kiến, cuối tuần tới (13.3), Bộ trưởng Bộ Công Thương sẽ sang gặp Trưởng đại diện thương mại Mỹ để trao đổi và tiếp nối mối quan hệ đang rất tốt đẹp giữa Việt Nam và Mỹ.

Ông Tân nhấn mạnh quan điểm của Bộ Công Thương là: Việt Nam và Mỹ là hai nền kinh tế bổ sung cho nhau. Nguyên nhân gây mất cân bằng trong thương mại giữa hai nước xuất phát từ tính chất bổ trợ giữa hai nền kinh tế, là do cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương của hai nước.

“Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ trên thị trường Mỹ. Ngược lại, còn tạo điều kiện để người tiêu dùng Mỹ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam”, ông Tân nói.

Ông Tân cho rằng Việt Nam là một nền kinh tế mở, trong quá trình hội nhập, Việt Nam theo đuổi một chính sách thương mại tự do, mức độ chênh lệch thuế quan đối với hàng hoá Mỹ là không nhiều và trong thời gian tới có thể tiếp tục xuống thấp hơn, do Việt Nam chủ trương giảm thuế MFN đối với nhiều mặt hàng. Do đó, một số sản phẩm Mỹ có lợi thế cạnh tranh cao như ô tô, nông sản, khí hóa lỏng, ethanol… sẽ được hưởng lợi từ chính sách này, đồng thời sẽ tạo ra các luồng nhập khẩu tích cực từ Mỹ, góp phần vào việc cải thiện cán cân thương mại giữa hai nước.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng cho biết giữa hai nước đã có cơ chế đối thoại chính sách thành lập theo Hiệp định Khung về Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Mỹ. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động giao các bộ ngành rà soát những vướng mắc, xây dựng phương án xử lý những vấn đề Mỹ quan tâm; trên cơ sở thương mại công bằng, có đi có lại, đúng quy định của pháp luật, đáp ứng hài hòa, thỏa đáng lợi ích của các bên.

“Việt Nam cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư Mỹ tham gia vào quá trình hình thành, phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm ở Việt Nam, nhất là các dự án năng lượng trọng điểm (năng lượng mới, hydrogen, điện hạt nhân…), tạo tiền đề để tăng cường nhập khẩu khí hóa lỏng, nhiên liệu, thiết bị máy móc, công nghệ từ Mỹ, góp phần cải thiện cán cân thương mại giữa hai nước”, ông Tân nêu.

Đối với doanh nghiệp, theo ông Tân, Bộ Công Thương cũng đã chủ động phối hợp với các ngành hàng để chuẩn bị ứng phó với các kịch bản khác nhau.

Theo Thứ trưởng Tân, để tiếp tục phát triển trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động và khó khăn, ngoài nỗ lực từ Chính phủ, các bộ, ngành, còn phải dựa vào sự nhạy bén, chủ động bám sát thị trường và khả năng thích ứng, tìm tòi và phát triển năng lực cạnh tranh của bản thân các doanh nghiệp.

“Các doanh nghiệp cần tiếp tục chủ động xây dựng lộ trình và giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động, môi trường… Đặc biệt, cần chú trọng việc kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, cũng như đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp của những nước đang có căng thẳng thương mại với Mỹ”, ông Tân nói.