Độc đáo cảnh cá bò titan lao lên cạn để bắt cua ma

Thrilled to share the first online draft of a fun research note online as a pre-print!

We recorded a titan triggerfish (Balistoides viridescens) attempting to feed on a crab while partially beaching itself. A newly recorded behavior for this wily fish!https://t.co/XuvhKGCjoX pic.twitter.com/QgdefgQqh6

— Matt Tietbohl (@WhyOceansMATTer) August 31, 2020

Cá bò titan (titan triggerfish) là những kẻ săn mồi phàm ăn với con trưởng thành có thể dài tới 75 cm. Màu da của loài này có khuynh hướng xanh lá cây với những rìa đen và các vảy tạo thành dạng ca rô. Chúng nổi tiếng hung dữ vì thường xuyên cắn thợ lặn bằng hàm răng cực khỏe khi bị xâm phạm lãnh thổ.

Matthew Tietbohl, nhà sinh thái học nghiên cứu rạn san hô ở Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah tại Ả Rập Xê Út, trong lúc thăm đảo Mar Mar ở Biển Đỏ để khảo sát một bãi biển có dấu vết của rùa biển đã phát hiện chiến thuật săn mồi khác thường của cá bò titan.

Tietbohl cho biết trong một cuộc phỏng vấn với New Scientist: “Chúng tôi quay lại khi thấy con cá bò titan lao vào vùng nước nông và tự mắc cạn. Mắc cạn là một hành vi rủi ro đối với hầu hết các loài cá không thở được trên cạn, vậy điều gì có thể khiến con cá này đưa ra chiến lược táo bạo như vậy? Và chúng tôi nhận ra mục tiêu thúc đẩy hành động của chúng là cua ma, sống phổ biến ở mép nước do chuyên ăn tảo bám vào đá”.

Hình ảnh cho thấy chiến thuật săn mồi trên cạn của cá bò titan - Ảnh: Matthew Tietbohl

Theo Tietbohl, con cá bò titan sẽ nằm chờ giống như một con cá sấu rình mồi trước khi phóng vọt lên khỏi mặt nước để bắt cua và kéo con mồi xuống biển. Điều thú vị là nó có thể tính toán chính xác vị trí mục tiêu từ dưới nước, nơi phản chiếu ánh sáng khác với trong không khí.

Cá bò titan là loài vật thông minh biết cách tách vỏ nhím biển để lấy phần mô mềm bên trong, do đó nhóm nghiên cứu không bất ngờ khi chúng có thể phát triển chiến thuật tinh vi như vậy. Tuy nhiên, hành vi tự mắc cạn rất hiếm gặp ở cá nước mặn. Phần lớn những loài cá có hành vi này đều đến từ môi trường nước ngọt. Do đó, Tietbohl và cộng sự muốn tìm hiểu liệu chiến thuật săn mồi này có xuất hiện ở các loài họ hàng của chúng hay không.

Cá bò titan nằm trong họ Cá bò nước mặn (Balistidae) thuộc bộ Cá nóc có khoảng 42 loài và thường có màu sắc sặc sỡ. Các loài thuộc họ này sinh sống ở biển nhiệt đới và cận nhiệt đới khắp thế giới, với độ phong phú loài lớn nhất trong Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Hầu hết cá bò titan được tìm thấy ở khu vực nước tương đối nông, môi trường sống ven biển, đặc biệt là rạn san hô. Loài này có cách bơi đặc trưng bằng hai vây trên dưới và chỉ dùng đuôi khi cần bơi nhanh trốn tránh kẻ săn mồi. Chúng có miệng nhỏ nhưng hàm và răng rất mạnh dùng để nhai các con mồi vỏ cứng như cua, nhuyễn thể, cầu gai.

Cá bò titan là những động vật sống đơn độc và dành nhiều thời gian ở một mình hay với một bạn tình. Thợ lặn thường tạo một khoảng cách với những con cá bò titan, nếu không có thể họ sẽ bị tấn công. Khi bảo vệ tổ, những con cá này được biết là có thể cắn bất cứ ai dám liều lĩnh đến gần.

Long Hải (theo IFL Science)