Độc đáo chợ hột Cái Mơn

Đồng bằng sông Cửu Long là vựa trái cây lớn nhất miền Nam giúp các nhà vườn ở Bến Tre, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Tiền Giang… có cuộc sống khá giả. Những vườn cây ăn trái sum suê, ngoài kỹthuật canh tác giỏi, bảo tồn cây ăn trái hay lai tạo những giống cây trồng mới, lạ, nơi đây có một chợ hột độc đáo không nơi nào có được. Theo bà Mười Bổn, người mua bán ởchợ hột lâu năm cho biết: “Chợ hột hình thành khoảng 30 năm (1985) từ khi nhu cầu trồng cây ăn trái ở Đông Nam bộ phát triển mạnh, tại Cái Mơn có một vài hộ thu mua các loại hột, về bán cho các nhà vườn ươm cây, trong đó có gia đình tôi.Chợ bán đủ các loại hột như: xoài, sầu riêng, chôm chôm, măng cụt, mãng cầu, mít, bình bát, chanh, cau vàng, cau xanh và cả hột kè… Hiện nay, giống hột có quanh năm, nhưng chợ chỉ họp từ tháng 2 đến tháng 8 âm lịch vì từ tháng 8 trở đi, nhà vườn ít thu mua”.

Chợ hột có “đường dây” thu mua hột các tỉnh như: TP.HCM, Cần Thơ, Vũng Tàu, Long An, Vĩnh Long… Những trái xoài, chôm chôm, măng cụt, bơ… người tiêu dùng ăn xong bỏ hột, dân quét rác ở các chợ thành phố thu gom lại bán cho các vựa hột ở chợ Hòa Bình. Từ đây, lại chuyển về cho vựa hột chợ Cái Mơn theo đơn đặt hàng. Việc mua bán thỏa thuận theo từng loại: hột mít, bơ, sầu riêng, cau vàng, cau xanh, hột kè mua bán bằng ký; hột chôm chôm, mãng cầu, bình bát mua bán bằng lít; măng cụt, hột xoài mua bán bằng thiên...

Chợ hột năm nay bán đắt nhất là hột sầu riêng, bơ và măng cụt. Riêng hột xoài đem về phải mướn người lấyvỏ bên ngoài, nếu không mầm ủ kín bị chín trong quá trình lên men tự sinh nhiệt. Các chủ vườn muốn mua hạt giống nào, chỉ cần liên hệ cho các vựa, thương lái chợ Cái Mơn luôn đáp ứng nhu cầu của chủ vườn. Các loại hột đơn giản như mãng cầu, chôm chôm, bình bát, bưởi, cam thì có Mỏ Cày Bắc cung cấp cho Cái Mơn. Điểm đặc biệt là chợ hột làkhông để hàng trôi nổi và dựa hàng, sợ hột lên mầm gây hao hụt, chủ vườn muốn mua loại nào thì đặt hàng, sau đó các vựa gọi các điểm gom hột các nơi gửi về. Khi xe hàng về đến, hàng tuôn xuống là đi giao liền.

Theo bà Thành Long, chủ mua bán hột ở ấp Bình Tây (Vĩnh Thành), những năm trở lại đây, việc mua bán hột thuận tiện hơn. Trung bình các chủ vựa bán hột mỗi năm kiếm từ 100 triệu đến 3 - 4 trăm triệu tùy theo bán số lượng. Việc mua bán hột đã trở thành luật bất thành văn: Các vựa bán cho chủ vườn đem về ươm, hột phải lên mầm từ 50% - 80%, nếu hột lên mầm dưới 50% chủ bán hột phải bồi thường một thành hai.

Cũng vì lẽ đó mà khâu đặt hàng rất quan trọng, có nhiều vựa bán hột bị lỗ trắng tay phải bỏ nghề. Ngoài ra, bán hột cũng bị ảnh hưởng theo cây trồng, nếu cây bị ế bán hột cũng bị ế theo. Với chợ hột, hàng năm, Cái Mơn đã cung ứng hàng triệucây giống các loại, giúp nhiều nhà vườn ươm cây sản xuất giống tốt, giống mới cung cấp không riêng gì trong ĐBSCL mà trải dài khắp cả nước từ Nam ra Bắc.