Giải ngân: Tiền sẵn trong két mà không tiêu được thì đâu có được

Sáng 27.7, Phó thủ tướng Lê Minh Khái họp tổ công tác số 2 của Thủ tướng Chính phủ đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công tại 8 bộ ngành trung ương và 4 địa phương khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Giải ngân thấp hơn mức bình quân chung cả nước

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước tổng số giải ngân vốn ngân sách nhà nước (NSNN) của 8 bộ ngành, cơ quan trung ương đến hết tháng 7.2022 là 424,263 tỉ đồng, đạt 12,2% kế hoạch năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn mức bình quân chung cả nước.

Đối với 4 địa phương Tây Nam Bộ, tổng số vốn NSNN đã giải ngân tính đến ngày 30.6 là 5.225 tỉ đồng, đạt 23,5%. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương trong nước giải ngân đạt 21,3%; nguồn vốn ODA giải ngân đạt 6,1%, nguồn vốn ngân sách địa phương giải ngân đạt 27,6%. Ước giải ngân 7 tháng của 4 địa phương đến ngày 30.7 khoảng 6.968,94 tỉ đồng, đạt 31,9% kế hoạch, thấp hơn mức bình quân chung của cả nước (34,47%).

Theo báo cáo tổng hợp, các khó khăn vướng mắc là giá nguyên vật liệu tăng cao; vướng mắc trong bồi thường, giải phóng mặt bằng; đối với các dự án khởi công mới, nhiều công trình đang trong giai đoạn đấu thầu và thương thảo hợp đồng. Một số dự án được bố trí nhiều vốn để đền bù giải phóng mặt bằng nhưng tiến độ rất chậm; các dự án cũng gặp một số vướng mắc liên quan đến thể chế…

Báo cáo nêu rõ, bên cạnh nguyên nhân khách quan, thì nguyên nhân chủ quan là công tác tổ chức thực hiện còn nhiều hạn chế; công tác chuẩn bị dự án chất lượng thấp nên bị vướng mắc khi triển khai; công tác thẩm định, tư vấn còn chậm.

Ngoài ra, các đơn vị, bộ ngành (thuộc tổ số 2) còn gặp khó khăn thiếu cán bộ chuyên môn về xây dựng. Do nhiệm vụ đầu tư xây dựng và kế hoạch đầu tư hằng năm không lớn nên bộ máy giúp việc cho thủ trưởng đơn vị có dự án đầu tư là kiêm nhiệm; một số ban quản lý dự án, chủ đầu tư, nhà thầu yếu kém về năng lực…

Báo cáo nhấn mạnh việc giải ngân chậm do nhiều nguyên nhân, mỗi bộ, cơ quan trung ương, địa phương, dự án giải ngân chậm đều ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Do đó, các cơ quan đơn vị phải có trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công, việc phân bổ, giao kế hoạch, giải ngân vốn đầu tư công ảnh hưởng rất lớn đến kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KT-XH, nên phải nhanh, hiệu quả và phải đảm bảo đúng pháp luật.

Gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả giải ngân

Về giải pháp trong thời gian tới, báo cáo đề nghị các bộ ngành, địa phương triển khai nghiêm túc các nghị quyết của Chính phủ về giải ngân vốn đầu tư công; tập trung chỉ đạo thực hiện thật tốt công tác giải phóng mặt bằng; kiên quyết cắt giảm, điều chuyển vốn từ các dự án chậm giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn, đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư.

Ngoài ra, phải gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan đơn vị với kết quả giải ngân; tiếp tục xác định kết quả giải ngân vốn đầu tư công là một tiêu chí quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu và tập thể, cá nhân liên quan.

“Kiên quyết xử lý nghiêm và kịp thời các nhà thầu vi phạm tiến độ xây dựng, chất lượng công trình, chậm giao nộp thủ tục thành toán khối lượng hoàn thành và vi phạm các điều khoản hợp đồng đã ký kết. Xử lý nghiêm các cá nhân trong đơn vị cố tình cản trở, gây khó khăn làm chậm tiến độ thực hiện và giải ngân của dự án”, báo cáo nêu.

Đồng thời, các chủ đầu tư phải làm việc với từng nhà thầu đề nghị nhà thầu cam kết về tiến độ cũng như đảm bảo nhân lực, thiết bị thi công, vật tư… phục vụ trong việc thực hiện hoàn thành gói thầu; chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, thành phố về tiến độ giải ngân trong trường hợp không đạt tỷ lệ giải ngân theo tiến độ đề ra.

Tiền có sẵn trong két mà không tiêu được thì đâu có được

Phó thủ tướng Lê Minh Khái đánh giá 12 cơ quan, đơn vị, địa phương đã có nhiều cố gắng để giải ngân theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Cơ bản đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên tỷ lệ giải ngân vẫn chưa đạt được mức bình quân chung của cả nước.

Về phân bổ vốn, có 9/12 đơn vị đã phân bổ 100% vốn (còn 8,5% tổng số vốn chưa được phân bổ hết). Về giải ngân, trong số 12 bộ ngành, địa phương có 2 địa phương giải ngân cao hơn mức bình quân chung cả nước là tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Kiên Giang. Nhưng nhìn chung cả việc phân bổ vốn, lẫn việc giải ngân vốn đầu tư công của đa số các cơ quan, địa phương thuộc tổ công tác số 2 chưa đạt yêu cầu.

Phó thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ ngành, địa phương phân tích thẳng vào vấn đề, xác định rõ các khó khăn, vướng mắc, các nút thắt để đề xuất các giải pháp tháo gỡ hiệu quả…

"Tiền của quốc gia, có sẵn trong két rồi mà các đồng chí không tiêu được thì đâu có được", Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Phó thủ tướng yêu cầu các bộ ngành, cơ quan trung ương, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm, hiệu quả các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về đầu tư công; trong quá trình triển khai thực hiện cần phối hợp chặt chẽ để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc….

Đồng thời, phải tăng cường công tác chỉ đạo điều hành, gắn với kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật, tránh thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm trong quá trình giải ngân. Đối với các dự án nếu không thể giải ngân hết thì đề xuất điều chuyển vốn.