Không bổ sung tiêu chuẩn trong Đảng làm tiêu chuẩn chung cho ĐBQH

UBTVQH tiếp thu nhiều nội dung

So với dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý 12 nội dung, tập trung vào các nội dung như tiêu chuẩn một quốc tịch đối với ĐBQH, tăng tỷ lệ ĐBQH hoạt động chuyên trách lên ít nhất là 40% tổng số ĐBQH, đổi tên 2 Ủy ban của Quốc hội…

Về tiêu chuẩn đối với ĐBQH, qua thảo luận, một số ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn ĐBQH. Bên cạnh đó, ĐBQH hoạt động chuyên trách ở trung ương, ở địa phương còn phải có thêm một số tiêu chuẩn riêng để làm cơ sở cho công tác bố trí cán bộ và theo dõi, đánh giá trong quá trình làm nhiệm vụ đại biểu.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thấy rằng việc đặt ra các yêu cầu cao hơn đối với ĐBQH nói chung và ĐBQH hoạt động chuyên trách nói riêng là nhu cầu chính đáng và cần thiết nhằm nâng cao chất lượng của ĐBQH, qua đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

UBTVQH nhận thấy các tiêu chuẩn của ĐBQH quy định trong Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành đã thể hiện đầy đủ các năng lực, phẩm chất mà người ĐBQH phải có, cụ thể hóa quyền ứng cử ĐBQH đã được Hiến pháp quy định để áp dụng chung cho cả ĐBQH là người do các cơ quan, tổ chức, do Đảng giới thiệu và ĐBQH là người ngoài Đảng, người tự ứng cử. Do đó, UBTVQH xin giữ các nội dung này và không bổ sung các tiêu chuẩn trong Đảng làm tiêu chuẩn chung cho các ĐBQH.

Các cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH để cụ thể hóa trong Đề án bầu cử ĐBQH khóa 15 cũng như trong các quy định về tiêu chuẩn cán bộ, đánh giá cán bộ phù hợp với từng nhóm đối tượng (ĐBQH hoạt động chuyên trách, ĐBQH kiêm nhiệm, ĐBQH tái cử...) nhằm tạo điều kiện cho cử tri lựa chọn, bầu ra được những đại biểu thực sự xứng đáng làm người đại diện cho mình tại Quốc hội.

Phân loại, đánh giá ĐBQH chuyên trách ở địa phương

Về công tác quản lý cán bộ đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách, có ý kiến đề nghị làm rõ thẩm quyền phân loại, đánh giá đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương; làm rõ ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương là do trung ương hay địa phương quản lý; cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý cán bộ ở địa phương và trung ương để bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung liên quan đến công tác cán bộ đối với nhóm đối tượng này.

UBTVQH thấy rằng, các ý kiến nêu trên là có cơ sở. Công tác quản lý cán bộ đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương bao gồm nhiều nội dung và có tính đặc thù, đòi hỏi phải có sự phân công, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ ở trung ương và địa phương, đặc biệt là trong việc đánh giá hoạt động, thi đua, khen thưởng, điều động, luân chuyển... đối với ĐBQH.

Vì vậy, UBTVQH xin phép được tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH theo hướng quy định trong Luật thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền quản lý cán bộ ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong việc quản lý công tác cán bộ đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách của địa phương mình (khoản 3a Điều 43).

Cần làm rõ địa vị pháp lý Đoàn ĐBQH

Về Đoàn đại biểu Quốc hội: Nhiều ý kiến ĐBQH đề nghị làm rõ địa vị pháp lý, vai trò của Đoàn ĐBQH trong hệ thống chính trị ở địa phương. Theo đó, đề nghị xác định Đoàn ĐBQH là cơ quan của Quốc hội, là cánh tay nối dài của Quốc hội ở địa phương, độc lập tương đối với địa phương.

UBTVQH thấy rằng, thực hiện quy định của Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành, Đoàn ĐBQH có Trưởng đoàn, Phó trưởng đoàn, trong đó có ít nhất 1 ĐBQH hoạt động chuyên trách tại địa phương; được bố trí trụ sở làm việc, có bộ máy giúp việc và được cấp ngân sách đầy đủ để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn do luật định.

Với các quy định này, các Đoàn ĐBQH đã và đang phát huy vai trò và đạt được nhiều kết quả quan trọng, hỗ trợ tích cực cho ĐBQH thực hiện các nhiệm vụ của đại biểu dân cử.

Đoàn ĐBQH là một hình thức tổ chức có tính đặc thù trong Quốc hội Việt Nam phù hợp với điều kiện phần lớn các ĐBQH hoạt động kiêm nhiệm. Vai trò của Đoàn ĐBQH vừa là tổ chức, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các ĐBQH thực hiện nhiệm vụ đại biểu tại địa phương, vừa đồng thời giúp duy trì mối quan hệ gắn kết giữa Quốc hội với địa phương, là nơi tập hợp kiến nghị, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của cả chính quyền và cử tri địa phương đến với Quốc hội.

Do đó, Đoàn ĐBQH cần gắn bó chặt chẽ với chính quyền địa phương song Đoàn không độc lập hoàn toàn cũng như không tham gia trực tiếp vào các công việc của chính quyền địa phương vì mỗi cấp chính quyền có nhiệm vụ, quyền hạn và phạm vi hoạt động khác nhau.

Liên quan đến nội dung về bộ máy giúp việc của Đoàn ĐBQH, hiện Chính phủ đã có Báo cáo số 232/BC-CP ngày 18.5.2020 tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 580/2018/UBTVQH14 của UBTVQH về thí điểm hợp nhất Văn phòng Đoàn ĐBQH, Văn phòng HĐND và Văn phòng UBND tại 12 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Theo Báo cáo tổng kết, “đa số địa phương triển khai thực hiện thí điểm kiến nghị chỉ nên thực hiện hợp nhất Văn phòng Đoàn ĐBQH với Văn phòng HĐND cấp tỉnh và giữ nguyên Văn phòng UBND cấp tỉnh”.

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của ĐBQH, đề nghị Quốc hội cho phép chỉ quy định khái quát trong Luật Tổ chức Quốc hội về bộ máy giúp việc của Đoàn ĐBQH như thể hiện tại khoản 4 Điều 43 và giao Chính phủ quy định cụ thể bởi sau khi tổ chức lại thì cơ quan giúp việc chung sẽ có vị trí tương đương cấp Sở và thuộc bộ máy của chính quyền địa phương.

Trong quá trình xây dựng quy định và mô hình của cơ quan giúp việc này, đề nghị Chính phủ đặc biệt quan tâm đến việc bảo đảm công tác chỉ đạo, điều hành của Đoàn ĐBQH đối với cơ quan tham mưu, giúp việc chung và bộ máy trực tiếp giúp việc cho Đoàn ĐBQH để bảo đảm hiệu quả hoạt động của Đoàn ĐBQH.

Về việc chuyển các Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội: UBTVQH nhận thấy, ý kiến của ĐBQH và các Đoàn ĐBQH về vấn đề này vẫn còn rất khác nhau, chưa đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao.

Trong bối cảnh hiện nay, các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đang đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thì chưa phải là thời điểm thích hợp để chuyển các Ban thành cơ quan thuộc Quốc hội.

Do đó, đề nghị Quốc hội cho tiếp tục giữ Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện là cơ quan thuộc UBTVQH như hiện nay. Để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động của các Ban, UBTVQH sẽ xem xét, quy định bổ sung các chế độ, chính sách phù hợp hơn đối với đội ngũ cán bộ của các cơ quan này.

Lam Thanh