Kinh nghiệm đăng kiểm xe ở các nước trên thế giới

Australia

Mỗi bang của Australia có thẩm quyền ban hành luật riêng liên quan đến đăng kiểm. Hầu hết các khu vực pháp lý đều có một số hình thức kiểm tra an toàn và khí thải.

Ở bang New South Wales, xe trên 5 năm tuổi bắt buộc phải có kiểm tra an toàn điện tử trước khi gia hạn đăng kiểm hàng năm.

Bang Queensland yêu cầu mọi phương tiện phải được kiểm tra an toàn trước khi phương tiện đó có thể được rao bán hoặc chuyển đăng ký giữa các tiểu bang.

Các hạng mục kiểm tra bao gồm: Tình trạng chung của chính chiếc xe (hệ thống treo, tình trạng thân vỏ...) và một số hạng mục của thiết bị an toàn cơ bản như lốp, phanh, đèn, kính chắn gió...

Giấy chứng nhận có giá trị 1.000km hoặc 3 tháng (tùy thời điểm nào đến sớm hơn) nếu xe được rao bán bởi đại lý và 2.000km hoặc 2 tháng nếu xe được rao bán bởi cá nhân.

Không có kiểm tra an toàn định kỳ ở Queensland sau khi phương tiện được đăng ký; tuy nhiên, các đội đường bộ lưu động tiến hành kiểm tra khí thải ngẫu nhiên thông qua một chương trình gọi là OVERT, và người lái xe có thể bị triệu tập nếu phương tiện của họ không tuân thủ các nguyên tắc pháp lý hoặc phát ra khói có thể nhìn thấy được.

Mỹ

Các quy định về đăng kiểm xe cơ giới tại Mỹ có thể thay đổi theo luật của từng bang. Hầu hết quá trình đăng kiểm tại các bang đều liên quan đến an toàn kỹ thuật của xe và mức độ khí thải.

Về việc kiểm định kỹ thuật, phương tiện sẽ được kiểm tra các tính năng an toàn như gương chiếu hậu, hệ thống lái, dây an toàn, hệ thống phanh... Ngoài ra, tất cả các bang đều cấm việc thay đổi độ cao gầm xe, không thay đèn pha quá sáng, không lắp đèn lên nóc xe tải...

Trong khi đó, quá trình kiểm tra khí thải có thể được tiến hành tại các cơ sở tư nhân được chính phủ cấp phép. Thời gian kiểm định thường là 2 năm một lần, nhưng có thể thay đổi tùy vào khu vực.

Hiện tại, có 31 bang tại Mỹ yêu cầu kiểm tra khí thải định kỳ. Một số bang như Iowa, Florida hay Kansas không bắt buộc điều này.

Quá trình đăng kiểm thường mất khoảng 2 giờ tại các cơ sở được Cục Phương tiện giao thông (DMV) cấp phép. Trong trường hợp phải đăng kiểm theo yêu cầu của bang, việc này có thể kéo dài hơn.

Châu Âu

Chỉ thị 96/96/EC ngày 20.12.1996 của Hội đồng Liên minh châu Âu bắt buộc tất cả các quốc gia thành viên phải tiến hành kiểm tra khí thải và an toàn định kỳ đối với hầu hết các loại phương tiện cơ giới.

Chỉ thị cũng đặt ra các yêu cầu tối thiểu cho những lần kiểm định đó và khoảng thời gian kiểm định.

Đối với xe thương mại hạng nhẹ (đến 3,5 tấn) và ô tô cá nhân (đến 8 chỗ ngồi), lần kiểm định đầu tiên sẽ diễn ra không quá 4 năm và với tần suất lên đến 2 năm sau đó.

Tất cả các loại phương tiện khác phải được kiểm định hàng năm (xe buýt, xe tải, xe kéo, xe taxi, xe cứu thương, xe khách). Các phương tiện của quân đội và sở cứu hỏa được miễn áp dụng chỉ thị này.

Tại Đức, chủ sở hữu ô tô mới không cần đăng kiểm và các loại xe khác nhau sẽ có thời hạn kiểm định khác nhau. Với ô tô mới dưới 8 chỗ, chủ xe cần đi đăng kiểm lần đầu sau 3 năm sử dụng. Sau lần kiểm định này, chủ xe tiến hành đăng kiểm định kỳ 2 năm một lần.

Quy trình đăng kiểm tại Đức bao gồm 2 phần chính: "Kiểm tra mức độ đảm bảo an toàn giao thông" và "Kiểm tra khí thải". Phần kiểm tra khí thải thường được thực hiện trước, nếu có lỗi phát sinh về cơ khí hoặc hệ thống điện tử, chủ xe có 4 tuần để khắc phục.

Sau khi hoàn thành quá trình đăng kiểm, phương tiện sẽ được cấp tem kiểm định có thời hạn 2 năm. Mẫu tem này thường được thay đổi theo từng năm để lực lượng chức năng có thể nhận diện từ xa.

Việc đăng kiểm xe cơ giới được Chính phủ Đức ủy quyền cho các công ty tư nhân như TÜV, DEKRA, GTÜ và KÜS. Khi muốn tiến hành đăng kiểm, người dân Đức có thể tới bất cứ cơ sở nào của các công ty kể trên hoặc tới các gara có hợp đồng với công ty kiểm định.

Để tránh việc phải chờ đợi, chủ xe có thể đặt lịch trước thông qua trang web hoặc ứng dụng di động của các công ty đăng kiểm.

Nhật Bản

Tại Nhật Bản, hệ thống đăng kiểm được sử dụng để đảm bảo phương tiện đủ điều kiện lưu thông an toàn. Thời hạn đăng kiểm đối với xe mới mua là sau 3 năm, sau đó là 2 năm một lần. Ngoài ra, đây cũng là phương pháp để xác định liệu phương tiện có được độ chế hợp pháp hay không.

Viện Khoa học và công nghệ Okinawa cho hay, người sử dụng phương tiện quá hạn đăng kiểm sẽ bị phạt theo quy định pháp luật. Các phương tiện bị thay đổi cấu trúc không phù hợp sẽ bị dán tem đỏ và cấm lưu thông.

Việc đăng kiểm phương tiện cơ giới tại Nhật Bản có thể được tiến hành tại các gara được ủy quyền hoặc trung tâm đăng kiểm đặt tại các thành phố. Các đại lý ô tô cũng có dịch vụ đăng kiểm hộ, nhưng chi phí sẽ cao hơn đôi chút.

Để đăng ký đăng kiểm, chủ phương tiện có thể đặt lịch trực tuyến qua trang web của các trung tâm kiểm định. Quá trình xếp lịch thường mất từ 2-3 ngày tùy từng địa phương.

Kenya

Kenya yêu cầu kiểm định xe cơ giới hàng năm. Trước khi mang xe đi kiểm định, chủ phương tiện phải đăng ký qua mạng. Chi phí kiểm định xe là 1.750 Ksh (hơn 300.000 đồng). Để đăng ký, người dân phải có tài khoản NTSA TIMS. Đây là cổng dịch vụ trực tuyến cho phép người dân Kenya đăng ký và trả tiền đăng ký xe, gia hạn bằng lái xe hay các dịch vụ khác liên quan tới phương tiện.

Thanh toán xong chi phí, chủ phương tiện lựa chọn điểm đăng kiểm gần nhất, thời gian phù hợp. Hệ thống sẽ hiển thị thời gian trống dựa trên cơ sở dữ liệu. Tất cả các khung thời gian trống có màu xanh lá, còn lại là màu đỏ. Đến ngày đã hẹn, chủ phương tiện cần mang hóa đơn và giấy hẹn đến trung tâm đăng kiểm để tiến hành kiểm định xe.

Cơ quan Giao thông và An toàn quốc gia Kenya cũng phát triển ứng dụng NTSA để người dân kiểm tra trạng thái kiểm định phương tiện, trạng thái giấy phép lái xe, báo cáo sự cố đường bộ…

Tại Việt Nam, mới đây, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đã ký Công văn số 124/TTg-CN về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đăng kiểm xe cơ giới.

Theo đó, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2018/NĐ-CP quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới theo trình tự, thủ tục rút gọn, bảo đảm tuân thủ đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; giao Bộ Giao thông vận tải xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ để chỉ đạo định hướng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đăng kiểm xe cơ giới trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 139/2018/NĐ-CP, trình Chính phủ trong ngày 11.3.2023.

Trong thời gian qua, việc xã hội hóa đã huy động được nguồn lực bên ngoài bước đầu đáp ứng được nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trong cung cấp dịch vụ công về kiểm định, tuy nhiên việc thực hiện kiểm định, hoán cải phương tiện giao thông vận tải còn diễn ra rất tùy tiện, chưa được quản lý chặt chẽ bảo đảm các quy chuẩn kỹ thuật, quy định pháp luật ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn tính mạng của nhân dân.

Đặc biệt, chuyên án của Bộ Công an góp phần chấn chỉnh, lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực đăng kiểm, tạo niềm tin của nhân dân, đồng thời cho thấy trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và những bất cập trong mô hình xã hội hóa hoạt động đăng kiểm.

Để bảo đảm cung cấp dịch vụ công kịp thời cho người dân, Phó thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng Giao thông vận tải trước mắt, cần khẩn trương huy động điều phối nhân lực đăng kiểm viên, cán bộ nghiệp vụ ở các địa phương khác để tăng cường cho các trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội, TP.HCM kết hợp tăng ca, kíp để đáp ứng nhu cầu kiểm định của người dân.

Bộ Giao thông vận tải phối hợp Bộ Công an, Bộ Quốc phòng huy động các đơn vị có chức năng, đủ điều kiện thực hiện hoạt động đăng kiểm của hai bộ tham gia hỗ trợ, đồng thời công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết...