6 tháng đầu năm, số ô tô nhập khẩu tăng cao kỷ lục hơn 500%, kim ngạch nhập khẩu tăng hơn 400% so với cùng kỳ 2018. Cùng với đó là giá xe cũng giảm mạnh khoảng hơn 4.000 USD/chiếc.
Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Phan Văn Chinh ngày 7.8 cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2019, cả nước nhập khẩu 75.437 ô tô các loại, trị giá gần 1,7 tỉ USD, tăng tới 511,5% về số lượng và tăng 411,2% về giá trị so với cùng kỳ. Con số này gần đạt bằng cả năm 2018. Mỗi tháng nhập khẩu bằng số lượng nhập khẩu trung bình 5 tháng cuối năm 2018.
Trong đó, mức tăng mạnh chủ yếu vào dòng xe ô tô con, chiếm đến 72,8% tổng lượng xe nhập khẩu. Bên cạnh đó, một số dòng ô tô còn được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với dòng xe dung tích nhỏ theo quy định của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm khuyến khích các phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện với môi trường.
Đáng chú ý, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu cho biết giá nhập khẩu trung bình mỗi chiếc ô tô các loại đều có xu hướng giảm ở mức hơn 4.000 USD/xe. Cụ thể, từ mức 26.649 USD/xe xuống còn 22.275 USD/xe. Trong đó, ô tô dưới 9 chỗ ngồi giá nhập khẩu trung bình mỗi xe giảm từ mức 22.530 USD xuống còn 19.258 USD/xe.
Nguyên nhân xe nhập về tăng ồ ạt, theo ông Chinh, là một số dòng ôtô còn được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với dung tích nhỏ theo quy định của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm khuyến khích các phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện môi trường. Ngoài ra, thuế nhập khẩu ôtô ASEAN về Việt Nam giảm về 0%, do vậy lượng nhập về từ khu vực này tăng mạnh.
Bên cạnh đó là do sau một thời gian bị chững lại do những quy định của Nghị định 116, các doanh nghiệp nhập khẩu và hãng sản xuất đã đáp ứng được các yêu cầu của Nghị định, đặc biệt là vấn đề giấy chứng nhận kiểu loại (VTA). Do vậy, các doanh nghiệp gia tăng nhập khẩu để bù lại lượng xe nhập khẩu giảm sâu ngay sau khi Nghị định 116 được ban hành. Trước đó, lượng xe nhập khẩu giảm mạnh trong nửa đầu năm 2018, và bắt đầu tăng trở lại từ cuối năm 2018 đến nay.
Đại diện Cục Công nghiệp cũng cho biết, dự kiến nhập siêu ngành ôtô năm nay đạt mức kỷ lục hơn 3,4 tỉ USD. Trong những năm tiếp theo, kim ngạch nhập khẩu ôtô sẽ tiếp tục tăng theo nhu cầu sử dụng ngày càng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành sản xuất nội địa và cán cân thương mại.
Trước tình trạng ô tô nhập khẩu về Việt Nam tăng mạnh, lãnh đạo Bộ Công Thương yêu cầu rà soát đánh giá chung trong bối cảnh phát triển công nghiệp ô tô trong nước, tính toán các phương án, dư địa có thể sử dụng (thuế nội địa, thực thi cam kết hội nhập) nhằm hài hoà lợi ích quốc gia, phát triển ngành công nghiệp ôtô trong nước và bảo vệ người tiêu dùng.
Trong khi đó, Cục Công nghiệp kiến nghị việc sớm ban hành các chính sách mới tập trung hỗ trợ để thúc đẩy nhanh các dự án lớn về sản xuất, lắp ráp của các doanh nghiệp lớn, thu hút đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia vào các dự án có quy mô lớn có kèm chuyển giao và làm chủ công nghệ tại Việt Nam.
Đồng thời, Cục cũng đề xuất sửa đổi quy định theo hướng không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống với phần giá trị tạo ra trong nước, với thời hạn của chính sách là từ 5-10 năm.
Tuyết Nhung