Mỹ ‘cởi trói’ vũ khí tầm xa cho Ukraine để đối phó lính Triều Tiên, Nga phản ứng quyết liệt

Washington Post nhận định quyết định này không chỉ đảo ngược chính sách cấm kéo dài nhiều năm của Mỹ, mà còn gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ đến Moscow và các đồng minh của Nga, đặc biệt là Triều Tiên, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang.

Truyền thông Mỹ hôm 17.11 dẫn thông tin từ các quan chức cấp cao Mỹ tiết lộ, động thái của ông Biden nhằm đáp trả việc Triều Tiên triển khai khoảng 10.000 binh sĩ tinh nhuệ đến khu vực Kursk, một tỉnh của Nga giáp biên giới phía bắc Ukraine. Các binh sĩ này được cho là hỗ trợ Moscow trong nỗ lực giành lại lãnh thổ đã mất vào tay Ukraine (Bình Nhưỡng và Moscow đều lên tiếng phủ nhận). Đây được xem là sự leo thang đáng kể trong cuộc xung đột kéo dài gần ba năm qua.

Hành động này làm gia tăng áp lực lên chính quyền Biden, buộc phải thay đổi chính sách để đáp trả một cách phù hợp, đồng thời cảnh báo nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un rằng sự tham gia này có thể trở thành một sai lầm chiến lược “đắt giá”.

ATACMS: Công cụ mới của Kyiv

Hệ thống tên lửa ATACMS được biết đến là một trong những vũ khí tầm xa mạnh mẽ nhất trong kho vũ khí của Mỹ. Loại tên lửa dẫn đường siêu thanh này có khả năng mang đầu đạn thông thường hoặc bom chùm với tầm bắn lên đến 300km, cho phép Ukraine nhắm vào các mục tiêu quan trọng như kho hậu cần, căn cứ quân sự và các tuyến tiếp tế sâu trong lãnh thổ Nga.

Trong nhiều tháng qua, Ukraine liên tục kêu gọi Mỹ cung cấp thêm loại vũ khí này cũng như cho phép tấn công vào sâu lãnh Nga, khẳng định rằng nó sẽ giúp lực lượng nước này tạo ra những bước ngoặt quan trọng trên chiến trường. Tuy nhiên, chính quyền Biden trước đây đã từ chối yêu cầu này, lo ngại rằng việc sử dụng ATACMS bắn vào Nga có thể dẫn đến sự leo thang vượt ngoài kiểm soát.

Khu vực Kursk, nơi Ukraine đã tiến hành một cuộc tấn công bất ngờ vào tháng 8, hiện đang trở thành tâm điểm mới của xung đột. Sự hiện diện của quân đội Triều Tiên tại đây làm gia tăng áp lực lên Kyiv, nhưng đồng thời cũng thúc đẩy Washington đưa ra các biện pháp quyết liệt hơn.

Quyết định phê chuẩn ATACMS không chỉ nhằm hỗ trợ Ukraine giữ vững lãnh thổ đã chiếm được, mà còn là một phần trong kế hoạch chiến lược rộng hơn để đặt Kyiv vào vị trí mạnh mẽ nhất trước các cuộc đàm phán hòa bình tiềm năng. Các quan chức Mỹ nhận định rằng, việc kiểm soát lãnh thổ Nga là yếu tố then chốt để Ukraine duy trì lợi thế mặc cả trên bàn đàm phán.

Động thái này đánh dấu một sự thay đổi đáng chú ý trong lập trường của Mỹ. Trước đây, Washington luôn phản đối việc Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng vũ khí viện trợ từ Mỹ, do lo ngại rằng điều này có thể kích động Nga sử dụng các biện pháp trả đũa mạnh mẽ, bao gồm cả vũ khí hạt nhân chiến thuật. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã từng tuyên bố rằng bất kỳ cuộc tấn công nào vào lãnh thổ Nga có sự hỗ trợ của phương Tây đều sẽ được xem là hành động vượt "lằn ranh đỏ”.

Tuy nhiên, tình thế đã thay đổi. Sự tham gia của Triều Tiên vào cuộc xung đột, kết hợp với việc Nga tăng tốc chiếm giữ lãnh thổ ở miền đông Ukraine, đã buộc Mỹ phải đánh giá lại chiến lược của mình. Một quan chức Mỹ mô tả quyết định này là một “sự tiến hóa hạn chế” thay vì một chương mới hoàn toàn trong cuộc chiến.

Phản ứng của Nga

Phản ứng trước quyết định của Mỹ cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga, Moscow đã nhanh chóng lên tiếng cảnh báo về nguy cơ leo thang chiến tranh nghiêm trọng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova hôm 17.11 nhấn mạnh, Tổng thống Vladimir Putin từ lâu đã nêu rõ lập trường của mình về việc phương Tây trực tiếp can thiệp vào xung đột thông qua các hành động như vậy.

Bà Zakharova nhắc lại tuyên bố hồi tháng 9 của ông Putin, rằng Ukraine không đủ khả năng vận hành các vũ khí tầm xa này mà không có sự hỗ trợ từ phương Tây. Theo quan điểm của Moscow, việc Mỹ và các đồng minh cung cấp và cho phép sử dụng loại vũ khí này đồng nghĩa với sự tham gia trực tiếp của NATO vào cuộc chiến chống Nga.

Chủ nhân Điện Kremlin đã nhiều lần tuyên bố rằng, bất kỳ cuộc tấn công nào vào lãnh thổ Nga có sự hỗ trợ của phương Tây đều sẽ đối mặt với "các biện pháp đáp trả phù hợp". Trong bối cảnh Mỹ vừa phê duyệt việc sử dụng Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Quân đội (ATACMS) cho Ukraine, giới chức Nga liên tục đưa ra các cảnh báo mạnh mẽ.

Andrei Klishas, thành viên Hội đồng Liên bang Nga, tuyên bố trên Telegram rằng phương Tây đã "leo thang đến mức có thể dẫn đến sự hủy diệt hoàn toàn của nhà nước Ukraine”. Phó chủ tịch Ủy ban Các vấn đề quốc tế của thượng viện Nga, ông Vladimir Dzhabarov gọi đây là "một bước đi nghiêm trọng, có nguy cơ châm ngòi Thế chiến III."

Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại hạ viện Nga, Leonid Slutsky cảnh báo rằng bất kỳ cuộc tấn công nào bằng ATACMS vào sâu trong lãnh thổ Nga sẽ kích hoạt "phản ứng cứng rắn nhất" từ Moscow. Ông nhấn mạnh, sự leo thang này có thể dẫn đến hậu quả vượt ngoài tầm kiểm soát.

Hoài nghi và kỳ vọng

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 17.11 đã đưa ra tuyên bố mạnh mẽ sau khi thông tin từ Mỹ cho phép Kyiv sử dụng vũ khí viện trợ để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Ông nhấn mạnh: "Các cuộc tấn công không được thực hiện bằng lời nói, tên lửa sẽ tự nói lên điều đó. Lời khẳng định này thể hiện sự quyết tâm và sẵn sàng của Ukraine trong việc tận dụng lợi thế mới để chống lại các lực lượng Nga.

Theo ông Zelensky, một trong những yếu tố quan trọng trong kế hoạch chiến thắng mà Ukraine đã trình bày với các đồng minh phương Tây chính là khả năng tấn công tầm xa. Các loại vũ khí như ATACMS từ Mỹ hay Storm Shadow/SCALP từ Anh và Pháp không chỉ tăng cường năng lực phòng thủ của Kyiv mà còn mở ra cơ hội để Ukraine nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Nga, làm suy yếu hậu cần và phá vỡ các kế hoạch quân sự của đối phương.

Tuy nhiên, một số quan chức Mỹ vẫn tỏ ra hoài nghi về hiệu quả chiến lược của việc cho phép Ukraine sử dụng vũ khí tầm xa để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Nhiều ý kiến cho rằng điều này khó có thể thay đổi hoàn toàn cục diện chiến trường, đặc biệt khi Nga đã đạt được nhiều lợi thế trong các cuộc tiến công gần đây.

Hãng tin Reuters cho biết quyết định này mang ý nghĩa chiến thuật hơn là chiến lược. Bằng cách tăng cường khả năng tấn công của Ukraine, phương Tây kỳ vọng có thể làm chậm lại đà tiến của quân đội Nga và giúp Kyiv cải thiện vị thế trước bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình hoặc ngừng bắn tiềm năng nào trong thời gian tới. Điều này không chỉ là vấn đề quân sự, mà còn mang tính chính trị cao, khi Ukraine cần giữ vững đòn bẩy mặc cả trên bàn đàm phán.

Câu hỏi lớn đặt ra là liệu Tổng thống đắc cử Donald Trump có đảo ngược quyết định của chính quyền Biden hay không khi ông nhậm chức vào năm tới. Ông Trump từ lâu đã chỉ trích mức độ viện trợ tài chính và quân sự khổng lồ mà Mỹ dành cho Ukraine, cho rằng nó là một gánh nặng không cần thiết đối với người nộp thuế Mỹ.

Ông Trump cũng cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột Nga-Ukraine nếu ông trở thành tổng thống. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng ông có thể giảm bớt sự hỗ trợ cho Kyiv, từ đó làm suy yếu vị thế của Ukraine trong các cuộc đàm phán với Moscow.

Bên cạnh đó, mặc dù ATACMS là một công cụ quan trọng, nhưng Ukraine đang đối mặt với nhiều thách thức. Số lượng tên lửa ATACMS trong kho dự trữ của Mỹ không đủ lớn để duy trì lâu dài. Việc cung cấp thêm có thể ảnh hưởng đến khả năng sẵn sàng của quân đội Mỹ. Nga đã rút hầu hết các tài sản quân sự quan trọng ra khỏi tầm bắn của ATACMS từ đầu năm nay, giảm hiệu quả của vũ khí này trong việc tạo ra thay đổi chiến lược.