Các nền văn hóa trên thế giới trong suốt chiều dài lịch sử đã sử dụng chì cho những mục đích kỳ quặc và thường rất độc hại.
Văn hóa

Những cách bất thường mà con người sử dụng chì và phải chịu khổ bởi nó

Tiểu Vũ (theo Smithsonian) 17:53 16/02/2025

Các nền văn hóa trên thế giới trong suốt chiều dài lịch sử đã sử dụng chì cho những mục đích kỳ quặc và thường rất độc hại.

Dùng chì để làm đẹp

Những người đàn ông và phụ nữ thượng lưu ở Ai Cập cổ đại thường kẻ mắt bằng kohl - một loại bột màu tối làm từ chì sunfua. Kỳ lạ thay, lớp trang điểm này dường như có tác dụng bảo vệ mắt khỏi các bệnh nhiễm trùng mắt thông thường. Nhận ra điều này, người Ai Cập có thể đã tổng hợp mỹ phẩm chì đặc biệt để tăng cường các đặc tính y học của nó.

untitled-2.jpg
Bức tranh mô tả gương mặt của người Ai Cập cổ đại - Ảnh: Smithsonian

Năm 2009, các nhà hóa học hiện đại đã thực sự thử nghiệm hiệu quả của phương cách độc hại này bằng cách trộn muối chì với tế bào da người. Quả thực, các tế bào bị ảnh hưởng bởi chì đã sản xuất nhiều hóa chất phản ứng miễn dịch hơn, ngăn ngừa nhiễm trùng.

Mọi con đường đều dẫn đến Rome

Mặc dù người La Mã nổi tiếng với việc dẫn nước qua các đường ống bằng chì, nhưng nước đó có thể không phải là vấn đề chính của họ: Các dòng suối trên núi rất giàu canxi, phủ lên các đường ống một lớp có thể ngăn chì xâm nhập vào nước.

480300893_9630934630258002_7035532411372052853_n.jpg
Bức tranh mô tả gương mặt của người Ai Cập cổ đại - Ảnh: Smithsonian

Trên thực tế, các nhà sử học cho rằng người La Mã có thể đã hấp thụ lượng chì hằng ngày của họ thông qua một loại đồ uống khác. Việc đun sôi si rô như sapa trong các vạc chì đã làm ô nhiễm rượu vang ngọt của họ; người uống có thể bị rối loạn tâm thần, thiếu máu và bị các vấn đề về khả năng sinh sản.

Thời đại đồ đồng - thời đại đồ chì

Thời đại đồ đồng của Trung Quốc có lượng chì dồi dào một cách kỳ lạ. Ngược về 4.000 năm trước tại thung lũng sông Hoàng Hà, những người thợ thủ công đã nấu chảy thiếc, đồng và chì thành những chiếc cốc bằng đồng, và các quý tộc thời nhà Thương đã uống rượu gạo từ những chiếc cốc được trang trí công phu này.

480521052_9630945520256913_7947378707740777796_n.jpg
Một vật dụng bằng đồng của người Trung Quốc cổ đại - Ảnh: Smithsonian

Các nhà khoa học hiện đại đã thử nghiệm những tác động tiềm tàng của việc uống một loại rượu có tính axit như vậy từ một kim loại độc hại và phát hiện ra rằng lượng chì hấp thụ hằng ngày của một người uống có thể lên tới 85 microgam - liều đủ để gây ngộ độc chì mạn tính, hay còn gọi là bệnh nhiễm độc chì (bệnh plumbism).

Đặt tên cho một căn bệnh

Người Hy Lạp cổ đại đã tạo ra tiền xu của họ bằng cách chiết xuất bạc từ quặng giàu chì. Hoạt động khai thác và luyện kim của Hy Lạp đã gây ô nhiễm nghiêm trọng bầu khí quyển của trái đất, như các nhà khoa học hiện đại đã xác nhận thông qua những trầm tích chôn vùi trong các sông băng Greenlandic về bụi chì thổi từ Hy Lạp từ rất lâu trước đây.

untitled-1.jpg
Một đồng tiền bằng kim loại của người Hy Lạp cổ đại - Ảnh: Smithsonian

Vào thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên, bác sĩ Nicander của Colophon là người đầu tiên ghi nhận sự buồn nôn, mệt mỏi và ảo tưởng là triệu chứng của bệnh amip nặng.

Nghiện liếm sơn có chì (Lick of Paint)

480450043_9630945540256911_5235156594454825948_n.jpg
Bức tranh Cánh đồng lúa mì với cây bách của danh họa Van Gogh - Ảnh: Wikimedia Commons

Từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 20, người ta sử dụng bột màu chì trong sơn trắng và chúng trở nên phổ biến trong sơn dầu đến mức các triệu chứng nghiện chì của họa sĩ thường được gọi là "painter’s colic" (cơn đau bụng của họa sĩ). Danh họa người Hà Lan Vincent van Gogh đã mắc phải các chứng bệnh tâm lý trong suốt cuộc đời, nhưng chứng mê sảng cắt tai khét tiếng của ông có thể đã trở nên trầm trọng hơn do nghiện chì. Ông có thói quen nổi tiếng là liếm đầu cọ vẽ.

Bài liên quan
Vì sao khoa học luôn cần đến nghệ thuật?
Nghệ thuật là một công cụ sắc bén để kể một câu chuyện về khoa học. Với nhiều ngành khoa học liên quan đến những điều kỳ lạ nhất của thế giới động vật, đại loại như những sinh vật có đôi mắt và cơ thể khác biệt với bản thân con người chúng ta, nghệ thuật có thể giúp chúng ta trải nghiệm những phần khó tưởng tượng này của thế giới tự nhiên và làm sáng tỏ những khám phá khoa học mới.

(0) Bình luận
Nổi bật Một thế giới
Thủ tướng: Duy trì mức tăng trưởng cao, liên tục trong 20 năm tới
18 phút trước Theo dòng thời sự
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Không còn cách nào khác, chúng ta phải duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục trong thời gian từ nay tới năm 2045, chỉ có như vậy mới vượt qua được bẫy thu nhập trung bình và vươn lên, đạt được các mục tiêu chiến lược, thực hiện khát vọng trong kỷ nguyên mới”.
Đừng bỏ lỡ
Mới nhất
  • Thủ tướng: Duy trì mức tăng trưởng cao, liên tục trong 20 năm tới
    18 phút trước Theo dòng thời sự
    Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Không còn cách nào khác, chúng ta phải duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục trong thời gian từ nay tới năm 2045, chỉ có như vậy mới vượt qua được bẫy thu nhập trung bình và vươn lên, đạt được các mục tiêu chiến lược, thực hiện khát vọng trong kỷ nguyên mới”.
  • Thiếu lao động, quán trọ truyền thống Nhật không phục vụ ăn uống
    2 giờ trước Du lịch
    Trang The Japan News cho biết, ngày càng nhiều nhà trọ truyền thống của Nhật tại các điểm nghỉ dưỡng có suối nước nóng không còn phục vụ bữa tối cho du khách nữa mà khuyến khích họ ăn ngoài.
  • Tấn công khủng bố làm rung chuyển Israel
    5 giờ trước Chuyển động
    Tờ The New York Post đưa tin vào đêm 20.2, Israel hứng chịu một vụ tấn công nghi là tấn công khủng bố với 3 xe buýt phát nổ.
  • ‘Kỳ tích’ của xã đảo Tân Ân
    6 giờ trước Văn hóa
    Là xã đảo, nằm ở vùng cuối trời Tổ quốc, ít ai nghĩ rằng có một ngày Tân Ân lại vươn mình mạnh mẽ để đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Nhiều người gọi đó là “kỳ tích”, nhưng để làm được điều đó, trước tiên phải ghi nhận những đóng góp, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, trở ngại để hoàn thành mục tiêu đề ra của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương trong quá trình xây dựng NTM.
  • Cần Thơ khẩn trương sắp xếp tổ chức bộ máy
    15 giờ trước Sự kiện
    Chiều 20.2, tại TP.Cần Thơ diễn ra hội nghị triển khai các nghị quyết của HĐND thành phố về thành lập các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố và công bố các quyết định về công tác cán bộ.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Những cách bất thường mà con người sử dụng chì và phải chịu khổ bởi nó