'Những cánh cửa Yuendumu' - Triển lãm mang nền văn hóa Úc đến Việt Nam

Triển lãm “Những cánh cửa Yuendumu” giới thiệu 15 trong tổng số 30 bức tranh được vẽ bởi những người Warlpiri lớn tuổi trên những cánh cửa tại trường học cộng đồng Yuendumu. Đây là một trong những thử nghiệm đầu tiên của người Warlpiri trong việc sử dụng màu acrylic – một phương pháp hội họa đến từ phương tây – để khắc họa cuộc sống hàng ngày và Mộng thời – hệ thống tín ngưỡng của người Thổ dân về sự tạo lập thế giới. Mỗi cánh cửa không chỉ là một kiệt tác, mà còn là kho tàng vô giá chứa đựng kiến thức và lịch sử Warlpiri.

Úc là quê hương của một trong những nền văn hóa lâu đời nhất trên thế giới hiện vẫn còn tồn tại, với những cộng đồng Thổ dân đã sinh sống tại đây gần 60.000 năm trước khi người Châu Âu đến định cư.

Trong số những cộng đồng Thổ dân sinh sống tại miền Trung nước Úc trong hàng ngàn năm, người Warlpiri là một trong những nhóm người lớn nhất. Trong phần lớn lịch sử Warlpiri, những câu chuyện Mộng thời được vẽ trên cát, và sau đó bị gió sa mạc xóa nhòa. Mặc dù những câu chuyện này được truyền lại qua các thế hệ, người Warlpiri không có phương pháp bền vững nào để bảo tồn nền hội họa độc đáo của họ cho thế hệ tương lai.

Vào đầu những năm 1980, người Warlpiri quyết định rằng họ cần tìm cách lưu giữ truyền thống tổ tiên và các giá trị văn hóa của họ cho thế hệ trẻ và giới thiệu các giá trị này với thế giới bên ngoài vùng sa mạc. Để hiện thực hóa mục tiêu này, vào năm 1984, một nhóm người Warlpiri lớn tuổi được mời vẽ những câu chuyện Mộng thời lên các cánh cửa lớp học tại trường học cộng đồng Yuendumu.

Tổng cộng ba mươi cánh cửa đã được vẽ, với những họa tiết độc đáo thể hiện những câu chuyện Mộng thời, dạy các thế hệ trẻ em Yuendumu về quê hương Warlpiri, tổ tiên và truyền thống của họ. Những tác phẩm này cũng đánh dấu sự bắt đầu của hội họa Warlpiri đương đại, sử dụng phương pháp hội họa phương tây cùng những màu sắc tươi sáng để giới thiệu vẻ đẹp nghệ thuật văn hóa Thổ dân đến với công chúng.

Đại sứ Australia tại Việt Nam, Robyn Mudie, chia sẻ: “Tôi rất tự hào được giới thiệu "Những cánh cửa Yuendumu" tới khán giả Việt Nam lần đầu tiên thông qua triển lãm này. Bộ sưu tập này không chỉ là một phần vô giá của nền văn hóa Thổ dân Úc độc đáo – một trong những nền văn hóa lâu đời nhất trên thế giới – mà còn thể hiện cách truyền lại di sản văn hóa qua các thế hệ. Chúng tôi rất vui được tiếp tục làm việc với Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam để giới thiệu nền văn hóa bản địa của Úc tới khán giả Việt Nam và tăng cường hiểu biết giữa hai quốc gia.”

Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, kiêm Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam chia sẻ: “Đây là lần thứ ba Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam phối hợp với Đại sứ quán Australia tổ chức triển lãm các tác phẩm của Thổ dân Úc. Tiếp nối trưng bày Canning: Huyền thoại một con đường và Hồi sinh: Mặt nạ vùng eo biển Torres vào năm 2016 và 2018, triển lãm Những cánh cửa Yuendumu sẽ tiếp tục đưa nề văn hóa bản địa độc đáo của Úc đến với khán giả Việt Nam và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa hai nước. Thông qua triển lãm này, chúng tôi mong muốn công chúng có cơ hội hiểu biết về tri thức dân gian của Thổ dân Úc ở một vùng đất xa xôi. Từ đó thêm trân quý các giá trị truyền thống của cha ông và có ý thức trong việc giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa trong bối cảnh hội nhập.”

Triển lãm lưu động được phát triển bởi Bảo tàng Nam Úc với sự phối hợp của Bảo tàng Quốc gia Úc và Bộ Ngoại giao và Thương mại. Bảo tàng Nam Úc là nơi những cánh cửa thật đang được bảo tồn và trưng bày, sau 12 năm trải qua nắng gió sa mạc tại trường học Yuendumu.