LTS: Phát biểu tại Quốc hội về tình hình oan, sai trong tố tụng hình sự ngày 5-6, đại biểu Nguyễn Thị Khá nói: “Cần làm rõ trách nhiệm để xảy ra việc (nghi can) tự sát trong trại tạm giam, bởi biết đâu họ bị oan mà tự sát...”.
Vụ án này Chủ tịch nước từng chỉ đạo liên ngành tư pháp trung ương kiểm tra, báo cáo nhưng đến nay chưa có cơ quan nào có kết luận chính thức. Trước đó, đoàn giám sát của Quốc hội về tình hình oan, sai trong tố tụng hình sự đã dành hơn một nửa thời gian của đợt làm việc tại Phú Yên để tìm hiểu, chất vấn nhiều vấn đề liên quan đến vụ án này.
Một cái chết còn nhiều uẩn khúc
Theo hồ sơ, tối 3-3-2012, giữa nhà chị Yến và nhà ông Nguyễn Tấn Dũng (hàng xóm) xảy ra cãi vã, ném đá qua lại do gia đình ông Dũng hát karaoke gây ồn ào đến khuya. Gần năm tháng sau, ngày 25-7-2012, Công an huyện Tuy An (Phú Yên) khởi tố vụ án. Gần bốn tháng sau nữa, ngày 13-11-2012, chị Yến bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích. Hai tháng sau, chị bị bắt tạm giam.
Ngày19-3-2013, TAND huyện Tuy An phạt chị Yến 30 tháng tù về tội cố ý gây thương tích. Ngày 1-7-2013, TAND tỉnh Phú Yên xử phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm với nhận định chưa đủ cơ sở buộc tội, vụ án có nhiều sai sót, vi phạm nghiêm trọng về tố tụng. Tòa yêu cầu cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại theo thủ tục chung.
Từ khi bị khởi tố cho đến khi xét xử phúc thẩm, chị Yến và gia đình liên tục kêu oan. Sau khi hết hạn tạm giam, lúc 14 giờ 25 ngày 7-10-2013, Cơ quan CSĐT Công an huyện Tuy An tống đạt quyết định gia hạn tạm giam hai tháng đối với chị Yến thì hơn ba tiếng sau, người ta phát hiện chị đã chết trong buồng tạm giam trong tư thế treo cổ.
Sau khi báo chí phản ánh, ngày 17-10-2013, các cơ quan nội chính tỉnh Phú Yên họp, thống nhất nhận định cấp sơ thẩm có sai sót trong điều tra, truy tố, xét xử chị Yến, đồng thời giao công an tỉnh rút hồ sơ vụ án này lên điều tra lại. Ngày 11-12-2013, Công an tỉnh Phú Yên ra thông báo kết luận chị Yến treo cổ chết nên quyết định không khởi tố vụ án hình sự (liên quan đến cái chết của chị Yến). Đồng thời, công an cũng đã đình chỉ điều tra vụ án, đình chỉ điều tra bị can đối với chị Yến với lý do chị Yến đã chết (theo khoản 7 Điều 107 BLTTHS).
Một oan án lửng lơ
Vụ án này còn có nhiều uẩn khúc. Bất luận thế nào, một bị can liên tục kêu oan, sau treo cổ chết trong trại tạm giam (theo kết luận của công an) đã là điều bất thường. Đó là chưa nói khi cha mẹ chị Yến xin đưa thi thể con mình về quê nhà (huyện Tuy An) an táng, phía công an lại mang xác chị Yến đi chôn ở nghĩa trang TP Tuy Hòa.
Từ khi xảy ra vụ việc đến nay, cha mẹ chị Yến liên tục gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến các cơ quan chức năng trung ương về cái chết đầy uẩn khúc của con mình. Họ cho rằng con gái mình bị oan vì không có hành vi cố ý gây thương tích cho người bị hại và yêu cầu cơ quan tố tụng phải minh oan cho con mình, đồng thời phải xin lỗi công khai và xem xét trách nhiệm đối vớinhững người tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm đã gây ra oan, sai đối với con mình.
Tại cuộc làm việc với đoàn giám sát của Quốc hội về tình hình oan, sai trong tố tụng hình sự tại Phú Yên ngày 13-1, ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phú Yên, cho biết khi điều tra lại vụ án cố ý gây thương tích, Công an tỉnh Phú Yên xác định lại chị Yến không có dấu hiệu tội phạm. Tuy nhiên, sau đó đoàn chuyên viên liên ngành tư pháp trung ương thống nhất đánh giá chị Yến có hành vi phạm tội cố ý gây thương tích.
Ngày 6-2, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Công an, viện trưởng VKSND Tối cao, chánh án TAND Tối cao đề nghị sớm có kết luận vụ việc. Chủ tịch nước cũng đã yêu cầu liên ngành tư pháp trung ương kiểm tra, báo cáo nhưng đến nay vẫn chưa có cơ quan nào công bố kết luận chính thức.
Minh oan cho chị Yến là hợp đạo lý
Trong vụ án này, cơ quan tố tụng đình chỉ điều tra bị can đối với chị Yến theo khoản 7 Điều 107 BLTTHS (người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết) như nhiều trường hợp khác là máy móc, vô cảm. Bởi theo lời Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên Lê Văn Trúc đã nói, khi điều tra lại, công an tỉnh này đã xác định hành vi của chị Yến không có dấu hiệu tội phạm. Với kết quả này, cơ quan tố tụng nên đình chỉ điều tra chị Yến theo khoản 2 Điều 107 BLTTHS (hành vi không cấu thành tội phạm). Như thế, vừa phù hợp pháp luật, vừa phù hợp đạo lý.
Minh oan cho người bị oan khi họ còn sống đã là điều khó khăn, minh oan cho người đã chết còn khó hơn nhiều. Nhưng dù khó khăn đến mấy thì cơ quan tố tụng cũng phải có trách nhiệm minh oan cho họ để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người như Hiến pháp đã quy định.
Luật sư NGUYỄN HỒNG HÀ,
Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Khánh Hòa
Theo Tấn Lộc (Pháp luật TP.HCM)
.jpg "Hương vị tết xưa giữa thành thị")
