NSND Hồng Vân: 'Dù từng bị chửi vì diễn tấu hài nhưng tôi vẫn làm bởi nó nuôi sống tôi và gia đình'

Trong vài năm trở lại đây, gameshow hài bị dư luận lên án gay gắt vì tình trạng hài nhảm xuất hiện nhan nhản trên truyền hình. Thực trạng này đã khiến khán giả mất dần sự háo hức khi thưởng thức chương trình hài. Ở góc độ người làm nghề lâu năm, cảm xúc của chị ra sao khi chứng kiến điều này?

Đây không phải là lần đầu tiên lĩnh vực hài bị chỉ trích về vấn đề hài nhảm. Có một thời gian, báo chí và dư luận kỳ thị cũng như chửi bới tấu hài rất nhiều. Ai cũng nói tấu hài nhảm nhí, rẻ tiền...

Tôi còn nhớ là cách đây mười mấy năm, khoảng năm 1999, lúc đó tấu hài đang lên ngôi nhưng cũng bị chửi kinh khủng lắm! Giống như khi một “phát súng” nổ lên, mọi người bắt đầu nhào vô một cách mù quáng để chửi rủa, từ tấu hài cho đến nghệ sĩ, giống như tội đồ vậy. Thậm chí, có rất nhiều anh chị nghệ sĩ trong nghề kỳ thị, lên án và tẩy chay tấu hài và cả người diễn viên đi đóng tấu tài.

Bản thân tôi khi đi tấu hài kiếm tiền nuôi gia đình, nuôi con và nuôi cả ước mơ của tôi cũng bị hỏi rất nhiều và chịu không ít áp lực từ dư luận. Tuy nhiên quan điểm của tôi rất rõ ràng, được đứng trên sân khấu là hạnh phúc của người diễn viên. Tôi không phân định cái nào rẻ tiền hay mắc tiền, quan trọng là mình làm như thế nào để khi thành phẩm đến với người thụ hưởng, họ cảm nhận được gì trong đó.

Từ xưa đến giờ dù ai chửi tôi, chửi tấu hài, tôi cũng vẫn tham gia bởi nó nuôi sống được tôi và gia đình. Như tôi nói quy luật, cái gì dở thì tự nó sẽ đào thải chứ nó không thể nào tồn tại vĩnh viễn được. Ở đây, sau thời gian tấu hài lên ngôi như vậy, nó đúc kết lại thành Gala cười và đào tạo ra biết bao nghệ sĩ chất lượng, thành danh hay nói cách khác là lớn lên từ tấu hài. Nếu như không có Gala cười, người ta sẽ không biết đến Việt Hương, Thúy Nga, Cát Phượng và rất nhiều tên tuổi khác. Đó là một sự tiếp cận khán giả mà chúng ta không thể phủ nhận cái công của tấu hài. Nhưng đến một lúc nào đó, tấu hài phải nhường bước lại cho loại hình khác, chẳng hạn như gameshow lên đời.

Nếu đánh đồng gameshow là nhảm thì tội nghiệp cho nó quá bởi có nhiều phiên bản mua từ nước ngoài về. Đương nhiên, sẽ có những gameshow rất bậy bạ nhưng cũng có chương trình lại đàng hoàng, vấn đề là do mình chọn lựa thôi. Mình tham gia những gameshow nào phù hợp với bản thân và trong cái tâm của mình khi bước chân vô làm, mình muốn nó phải như thế nào, muốn mang thông điệp gì? Chẳng hạn như tôi khi nhận lời mời tham gia gameshow nào, tôi cũng hỏi nhà sản xuất những thắc mắc rõ ràng, đồng thời có những góp ý, đề nghị để chương trình đó không khiến người xem cảm thấy không hài lòng hay rẻ rúng quá. Thực ra có rất nhiều gameshow mời tôi nhưng tôi không nhận, cái đó là do mình thôi.

- Từng là “nạn nhân” bị kỳ thị trong quãng thời gian tấu hài bị lên án là nhảm và rẻ tiền, chị đã làm vì để thay đổi định kiến dư luận, cũng như vượt qua thời đoạn vô cùng khó khăn đó mà tiếp tục bám trụ với nghề đến hôm nay?

Hồi đó tôi không có lao đao gì cả, ai nói thì nói, ai chửi thì chửi, kệ... tôi vẫn cứ làm! Vì tôi đủ tư duy để suy nghĩ tôi nên làm gì, tôi làm thế nào là đúng hay như nào là sai? Bỏ ngoài tai thị phi dư luận, tôi làm vì đam mê và mang tiền về nuôi sân khấu, gầy dựng niềm mơ ước thuở nào. Nhờ đi tấu hài tôi mới có đủ tiền giữ được sân khấu cho đến hôm nay là 16 năm rồi.

Và bây giờ đang trong thời điểm lặp lại y chang sự việc cách đây mười mấy năm là gameshow đang bị lao đao. Ngày xưa, tôi đã tìm ra những hướng đi mới cho sân khấu khi tấu hài bị khán giả quay lưng, đó là việc tập trung vào chính kịch. Và hiện tại cũng vậy, tôi nhìn thấy gameshow hài đang tồn tại quá nhiều, công chúng ngán ngẩm thì người ta sẽ lại tìm đến kịch. Vì vậy mà trong thời gian gần đây, sân khấu kịch hay cụ thể là dòng chính kịch đang hồi sinh, đây là tín hiệu đáng mừng!

- Có ý kiến cho rằng hiện nay nhiều nghệ sĩ mải mê chạy show gameshow vì nhận thấy cái lợi trước mắt, dẫn đến việc họ không còn thời gian đầu tư về kịch bản, diễn xuất... khiến chất lượng nghệ thuật giảm dần đi, đã góp thêm nhiều tiết mục tệ hại vào “kho” hài nhảm làm khán giả thêm phần “bội thực”, chị nghĩ sao về quan điểm này?

Vấn đề này xuất phát từ nhận thức của từng người, mình phải biết bản thân mạnh ở vai trò nào, sức khỏe mình đến đâu và làm bao nhiêu là đủ? Bởi thị phần giải trí như miếng bánh, nghệ sĩ như những người anh em, đồng đội, cần phải biết sẻ chia. Nếu mình ôm hết thì đương nhiên việc quá tải, “bội thực” là tất yếu và hậu quả tới ngay lập tức, nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một bộ phận nhỏ nghệ sĩ trong showbiz hiện tại đang làm “rầu nồi canh”, cũng như gameshow, có chương trình tầm bậy nhưng cũng có gameshow rất là tốt, nên không thể đánh đồng cứ gameshow là nhảm.

Tuy nhiên, tôi không phủ nhận ở thời điểm hiện tại, gameshow nhảm đang chiếm lĩnh thị trường. Vì vậy, nghệ sĩ cần tỉnh táo để chọn lựa chương trình phù hợp, tránh bị đánh đồng theo dư luận. Còn việc khán giả tẩy chay gameshow thì đó là quan điểm của mỗi người, nhưng nói thật là khi còn trong Hội đồng Nhân dân, tôi từng bày tỏ ý kiến với những người làm công tác định hướng, phải làm sao quản lý được gameshow hài trước khi quá muộn bởi nó đang xuất hiện quá nhiều, như “nấm mọc sau mưa” và nhảm cũng quá nhiều luôn!

- Không chỉ bị chỉ trích về vấn đề nhảm, gameshow hài hiện nay còn bị lên án ở mức báo động chuyện nói tục để tạo tiếng cười được cho là rẻ rúng, với tư cách là người làm nghề lâu năm, chị có suy nghĩ ra sao?

Nếu chúng ta có tìm hiểu sâu hơn về hài kịch thì chúng ta sẽ biết có nhiều trường phái hài khác nhau như hài dân gian, hài hiện đại, hài chèo, hài cải lương, hài điện ảnh... Ở đây, hài nói tục giãn thanh thì nó rơi vào trường phái hài dân gian. Nếu mình chỉ nghe mà không xem diễn xuất thì dễ hiểu lầm là nó tục. Nhưng khi kết hợp vô câu chuyện, cùng cách thể hiện, đại từ của người diễn viên thì nó sẽ trở nên thanh. Có những người vận dụng phương pháp này bị sai hay hiểu trường phái hài này bị sai thì khán giả khi xem sẽ dễ cảm thấy “xốn”. Cho nên, nếu người nghệ sĩ không hiểu rõ thể loại hài này, mà chỉ vận dụng một cách bắt chước, không có tìm hiểu, sáo rỗng từ nét diễn của các bậc tiền bối thì sẽ ra nông nổi như mọi người đã thấy.

Và nếu khán giả có xem hài nước ngoài và hiểu ngôn ngữ của họ thì sẽ thấy họ nói rất tục nhưng cái tục đó lại rất là thanh. Vấn đề là mình vận dụng và phát huy như thế nào! Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây rằng tất cả phụ thuộc vào tầm hiểu biết của mỗi người và nhận thức được việc mình làm, vậy thôi.

- Bên cạnh vấn đề chuyên môn, một thực trạng khác về nghệ sĩ trẻ cũng đang khiến dư luận vô cùng bức xúc thời gian qua, đó chính là văn hóa “kính trên nhường dưới”, thậm chí có những bạn trẻ đã có hành động vô lễ với bậc tiền bối. Nếu gặp phải tình huống đó, chị sẽ xử lý ra sao?

Văn hóa “kính trên nhường dưới” là điều đầu tiên mà tôi dạy các học trò, phải biết lễ phép, cúi chào những anh chị hơn mình về tuổi nghề. Bất cứ bạn nào hỗn hào, không biết chào người lớn thì dù có đóng tiền học tôi cũng trả lại, không dạy. Đó là điều tiên quyết mà tôi, anh Minh Nhí, anh Hữu Châu yêu cầu ở học trò mình. Thậm chí với anh Hữu Châu, anh ấy dữ lắm, người nào không nghiêm túc anh ấy thẳng tay chọi dép để răn đe và nhờ nghiêm khắc như vậy nên các học trò của chúng tôi khi thành tài đều ngoan ngoãn, lễ phép và rất thương thầy cô.

Vì vậy, nếu một người được đánh giá là kém văn hóa thì chúng ta cần tìm hiểu nguồn gốc, xuất xứ của họ với những tiêu chí sau: họ sinh ra trong gia đình thế nào, được giáo dục ra sao, nhận thức đến đâu...?, chúng ta sẽ tự có câu trả lời phù hợp. Nên khi mình bị xúc phạm bởi đối tượng thuộc phạm trù vừa nêu trên thì hãy xem đó là bình thường. Tôi không xem những người đó là nghệ sĩ hay đồng nghiệp, tôi chỉ xem họ là người bình thường ở một cái giới mà không bao giờ tôi chấp. Bởi vì họ không hiểu được rằng khi mình tôn trọng người khác, thì ngược lại người khác sẽ tôn trọng lại mình, đúng không? Cho nên, tôi thường nói với các học sinh của mình rằng: “Các con ơi, làm ơn hãy làm người trước đi rồi hẳn làm sao!”.

Bây giờ quả báo là nhãn tiền, liền ngay trước mắt, bạn vô lễ với người khác và lập tức bạn sẽ nhìn thấy hiệu ứng từ dư luận. Tôi không khắt khe quá nhưng tôi mong là những bạn trẻ có suy nghĩ, hành động chưa đúng mực như vậy, bị lên án một đôi lần như thế để họ hiểu được là họ đang bị sai, để sửa đổi, chứ tôi và các nghệ sĩ thâm niên khác, không hề muốn vùi dập tài năng của bất kỳ ai.