Quan hệ Mexico - Ecuador căng thẳng vì vụ đột kích đại sứ quán

"Tất cả nhân viên ngoại giao sẽ rời Ecuador ngay lập tức", Mexico chỉ trích vụ đột kích vi phạm luật pháp quốc tế.

Theo một đoạn phim từ hiện trường, cảnh sát có vũ trang bao vây đại sứ quán - nơi được bảo vệ theo tiêu chuẩn ngoại giao. Cơ quan quản lý trại giam quốc gia Ecuador (SNAI) sau đó cho biết cựu Phó tổng thống Gras đã bị đưa đến trại giam La Roca.

Căng thẳng giữa hai quốc gia Mỹ Latinh leo thang trong vài ngày qua và lên đến đỉnh điểm khi Mexico ngày 5.4 quyết định chấp thuận quyết định tị nạn của cựu Phó tổng thống Gras. Chính trị gia này từng bị kết án hai lần vì tội tham nhũng. Ở lần gần nhất Ecuador cáo buộc ông biển thủ tiền dành cho công tác khắc phục hậu quả động đất năm 2016.

Cựu Phó tổng thống Gras tuyên bố mình là nạn nhân của đàn áp chính trị, né tránh lệnh bắt bằng cách chạy vào Đại sứ quán Mexico xin tị nạn từ tháng 12.2023. Theo chính phủ Ecuador, ông được cấp quy chế tị nạn ngoại giao “trái với khuôn khổ pháp lý thông thường”.

Quan chức Đại sứ quán Mexico Roberto Canseco chỉ trích: “Vụ đột kích hoàn toàn không thể chấp nhận. Những gì bạn thấy chính là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế lẫn quyền bất khả xâm phạm của Đại sứ quán chúng tôi tại Ecuador. Thật sự man rợ, họ không thể vi phạm tiêu chuẩn ngoại giao như vậy”.

Mexico dự định kiện lên Tòa án Công lý quốc tế (ICJ). Ngoại trưởng Alicia Bárcena cho biết phía Ecuador chẳng hề báo trước và thậm chí quan chức Canseco đã bị tấn công. Đoạn phim từ hiện trường cho thấy ông này xô xát với cảnh sát bên ngoài đại sứ quán rồi bị quật ngã.

Trả lời báo giới vào ngày 6.4, Ngoại trưởng Ecuador Gabriela Sommerfeld giải thích sở dĩ họ thực hiện đột kích là vì có nguy cơ cựu Phó tổng thống Gras tẩu thoát. Ông cáo buộc Mexico vi phạm nguyên tắc không can thiệp chuyện nội bộ khi cho một chính trị gia Ecuador liên quan án tham nhũng tị nạn trong đại sứ quán.

Sau vụ việc, lần lượt Brazil, Colombia, Argentina, Uruguay, Cuba, Honduras cũng lên tiếng chỉ trích Ecuador vi phạm luật pháp quốc tế về bảo vệ đại sứ quán lẫn quyền cơ bản về tị nạn. Nicaragua cũng cắt đứt quan hệ ngoại giao với Ecuador như Mexico.

Cựu quan chức ngoại giao Mỹ Eric Farnsworth nhận xét vụ đột kích là hành vi bốc đồng không cần thiết, biến một đối tượng phạm tội thành nạn nhân, trao cho đối thủ cái cớ tập hợp lực lượng chống lại Tổng thống Daniel Noboa, ngoài ra còn gây ra khủng hoảng giữa Ecuador với các nước khác.