Khác với ngày thường, trong ngày Tết, bàn thờ gia tiên có rất nhiều lễ vật cần đặt lên và cúng. Vậy thì phải sắp xếp và bài trí sao cho đúng phong thủy và đúng cách.
Sắp xếp bàn thờ sao cho đúng
Sau phần dọn dẹp sạch sẽ sẽ là việc sắp xếp và bài trí bàn thờ. Trước hết là phần bài vị bố trí bát hương, tùy theo kích cỡ bàn thờ, mà chủ nhà chọn cho vừa vặn, không quá to cũng đừng quá nhỏ so với diện tích mặt bàn thờ. Thông thường, có từ 1 đến 3 bát hương. Bát hương ở chính giữa có kích thước lớn nhất, rồi đến bình hoa, mâm quả…
Phía trước bát hương: Ở giữa bày cái đài nhỏ với ba chén đựng nước sạch. Hai bên là hai đĩa bày hoa quả tươi và trầu cau, hoặc tiền vàng mã. Phía sau bát hương sẽ là bình để hoa tươi, hương và nến. Tùy theo chất liệu mà sự bày trí cũng khác.
Với đồ sứ: Bộ tam sự bao gồm bát hương, hai cây đèn (hoặc hai con hạc đội đèn), bộ ngũ sự có thêm hai bình (dựng cắm hoa tươi và để hương); bộ thất sự có thêm hai bình (đựng nước và gạo). Với đồ đồng: Tam sự có đỉnh đồng thay thế bát hương, và hai con hạc, ngũ sự có thêm hai ống hương và thất sự có thêm đôi đèn.
Ngoài ra, gia chủ cũng nên chú ý khi bố trí bàn thờ Phật cần cao hơn và tách biệt bàn thờ gia tiên.
Ngày tết phải có mâm ngũ quả
Sau phần sắp xếp bàn thờ sẽ là phần bày biện mâm ngũ quả. Trong các gia đình người Việt thì việc bày biện mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên là phần không thể thiếu trong những ngày Tết. Tùy theo vùng miền có các sản vật khác nhau, miễn sao gồm đủ 5 loại quả có màu sắc khác nhau biểu tượng cho ngũ hành. Ở miền Bắc thì phổ biến là dùng chuối xanh, hồng hoặc quýt đỏ, lê trắng, bưởi vàng, hồng xiêm xám. Một mặt ngũ quả biểu tượng cho ngũ hành, mặt khác nó là đại diện cho 5 điều người ta mong ước nhất là: Phú (giàu) – quý (sang trọng) – thọ (sống lâu) – khang (khỏe mạnh) – ninh (bình yên).
Mâm ngũ quả sẽ được xếp ở chính giữa bàn thờ. Sau đó các vị trí hai bên và xung quanh mới xếp đặt các thứ bánh trái khác. Khi xếp đặt các thứ bánh trái hoặc lễ vật khác thì các nhà phong thủy khuyên rằng nếu bàn thờ ngoài tiên tổ còn có bát hương bà cô ông mãnh thì nên đặt lễ vật cân đối cả hai bên trái phải. Trong trường hợp gia đình không có bàn thờ gia tiên mà chỉ có bàn thờ ông Táo thì nên xếp đặt theo nguyên tắc tả thanh long hữu bạch hổ, ở bên tay phải của ban thờ xếp lễ vật cao hơn bên trái (lưu ý phải và trái là nói theo hướng của bàn thờ chứ không phải theo tay phải và tay trái của người đứng trước bàn thờ).
Có một số điều cần lưu ý là gia chủ không nên sử dụng các loại cành vàng lá ngọc hay hoa giả để cắm trên bàn thờ.
Minh An (T.H)