Việt Nam có tới 54 dân tộc anh em, lại phân chia thành nhiều vùng miền khác nhau. Vì vậy, văn hóa, phong tục thờ cúng nói riêng cũng khác nhau. Tuy nhiên, theo chuyên gia phong thủy Băng Sơn, mỗi gia đình nên chỉ có một bàn thờ để thể hiện sự tôn kính, nhất tâm, không hỗn tạp và trên ban thờ phải có đủ chân đèn, lư hương, bình hoa.
Mỗi gia đình chỉ nên có 1 bàn thờ
Nói về điều này, chuyên gia phong thủy Băng Sơn cho biết: “Người miền Trung, miền Nam, ngoài thờ tổ tiên còn thờ Chúa Xứ, mẫu mẹ. Đặc biệt là ở miền Nam, người dân lập rất nhiều bàn thờ trong nhà để thờ cúng. Họ lập ban thờ tổ tiên riêng, bà Chúa Xứ riêng, gia thần riêng, quan âm riêng, bàn thờ Bác Hồ riêng và đặc biệt bàn thờ Tổ Cô, Ông Mãnh riêng lại đặt ngoài cửa.
Người miền Bắc thì lập ít bàn thờ hơn, hầu như mỗi gia đình có một bàn thờ gia đình. Sự khác nhau này bắt nguồn từ nét văn hóa, giao thoa văn hóa khác nhau. Tại vùng đất mới khai phá, người dân còn thờ cây hương ngoài trời. Cây hương đó thắp cạnh bàn thờ, nhiều gia đình cũng lập điện thờ, bàn thờ thần tài, miếu thờ.
Điện thờ được lập là do quan niệm tôn giáo, tín ngưỡng của từng người, không phụ thuộc vào truyền thống của cha ông. Đó cũng là do căn mạng, duyên số của mỗi người. Nói về bàn thờ thần tài, đây là theo một truyền thuyết của Trung Quốc nhưng khi sang đến Việt Nam thì nó biến tấu thành bàn thờ thổ công, thổ địa, tức là thờ gia thần”.
Cũng theo chuyên gia phong thủy Băng Sơn, tại miền Bắc, nhiều gia đình còn tồn tại quan niệm chỉ có con trưởng mới thờ cúng gia tiên còn các con thứ chỉ thờ gia thần. Tuy nhiên, mọi người không nên có quan niệm này.
“Theo tôi, nên chăng cả con trưởng lẫn con thứ đều thờ gia thần, gia tiên. Vì đó cũng là đạo lý uống nước, nhớ nguồn của người Việt. Tổ tiên sinh ra ta thì không kể ta là con trưởng hay thứ cũng đều nên thờ cúng. Thờ cúng là việc tùy tâm mỗi người nhưng trong một ngôi nhà không nên có quá nhiều bàn thờ. Theo tôi, theo phong tục Việt Nam thì nên chăng, mỗi gia đình nên chỉ có một bàn thờ để thể hiện sự tôn kính, nhất tâm, không hỗn tạp. Về mặt mỹ quan thì người ta cũng không thích thú gì khi vào ngôi nhà thấy có những 3, 5, thậm chí là 7 bàn thờ. Nhiều bàn thờ gây cho người ta cảm giác lạnh lẽo.
Nói thêm về việc thờ cúng, trong sách Việt tổ tiên, ông bà từ 5 đời trở lên thì được thờ tại nhà thờ tổ, nhà thờ họ. Còn tại gia đình thờ đến hết đời thứ 4”, chuyên gia phong thủy Băng Sơn nói.
Ban thờ bắt buộc phải có chân đèn lư hương, bình hoa
Theo chuyên gia phong thủy Băng Sơn, với gia đình thờ Phật, bàn thờ Phật đặt cao nhất. Việc thờ cúng cốt ở tâm nhưng bắt buộc phải có bình hoa, nước, không có thịt động vật.
Nếu không, có thể thay thế bằng nắm gạo để trên đĩa để cúng. Nước của hoa nên thay thường xuyên để tránh uế tạp bàn thờ gia đình. Dưới bàn thờ gia tiên thì bát hương thờ gia thần to nhất đặt ở giữa. Hai bên là hai bát hương thờ gia tiên, Tổ Cô, Ông Mãnh. Người mới mất không được đưa lên bàn thờ mà phải lập bàn thờ riêng.
“Trên bàn thờ gia tiên bắt buộc phải có “tam sa”, tức là chân đèn, lư hương, bình hoa. Trên bàn thờ của gia đình nên để đèn dầu hoặc nến, không nên thắp đèn điện bởi đèn điện là lửa âm. Hoa trên bàn thờ là hoa tươi thì tốt hơn và không nên để quá nhiều hoa nhựa bởi nhựa là vật âm, vật chết, hút nhiều âm khí.
Nước của bình hoa cũng chú ý nên thay thường xuyên. Ngọn lửa của đèn tượng trưng cho lửa của trời. Nước tượng trưng cho đất. Cây hương thắp tượng trưng cho con người. Ngọn lửa hương là tâm của con người dâng lên trời đất. Hoa là tạo vật của trời đất-nếu không có hoa thì thay bằng nắm gạo vì gạo được coi là ngọc thực, thờ xong có thể đem xuống nấu ăn.
Những yếu tố này kết hợp với nhau gọi là “tam dương khai thái”, gia chủ nhất định sẽ cầu được may mắn. Gia chủ cần chú ý, phòng thờ, bàn thờ phải quét, lau dọn sạch sẽ, trang nghiêm chứ không phải kiêng động mà để bàn thờ phủ bụi bẩn.
Về việc cúng bái, cúng gia tiên nên cúng vào buổi chiều, buổi trưa giờ Ngọ là âm, buổi sáng là thờ thần. Về việc đốt vong, gia đình chỉ nên đốt vong cho người chết vào ngày giỗ, ngày rằm tháng 7. Khi đốt hết tuần hương đầu tiên là có thể hạ đồ thờ, vàng mã xuống. Hoặc nếu muốn nhanh hơn thì có thể cháy hết 2/3 tuần hương, châm thêm một nén hương mới. Đốt mã xong, khi lửa đã tắt hết thì rưới rượu 3 lần vì rượu được coi là tinh hoa của trời đất. Vừa đốt, gia đình vừa đọc bài chú để người dưới cõi âm nhận được tấm lòng của dương thế”, chuyên gia Băng Sơn cho biết.
Chuyên gia Băng Sơn nói thêm, hiện nhiều gia đình có thói quen đốt hương vòng. Tuy nhiên, hương vòng chỉ nên đốt vào ngày Tết, lúc giao thừa còn ngày thường nên thắp hương thẳng, mỗi bát cắm một nén, cắm nhiều hương, nhiệt độ bàn thờ cao cũng không tốt.
Lễ vật trên bàn thờ gia tiên cũng không nên quá nhiều vì người âm về chỉ hưởng hương mà thôi. Nhắc đến những điều tối kỵ của bàn thờ, chuyên gia Băng Sơn cho biết thêm, bàn thờ Phật kỵ quay vào khu nhà vệ sinh, nhà tắm, nhà ăn, giường ngủ vị Phật là chay tịnh. Còn bàn thờ gia đình cũng kị quay vào nhà vệ sinh, kê ở góc nhà, kê trên tầng tum, chỗ tối tăm, hôi hám.
“Người xưa có câu “Linh tại ngã, bất linh tại ngã”, hay “Trung hiếu, nhất tâm thiên địa bạch/thờ cũng là tùy tâm, lòng trung hiếu, kính thành của mỗi người và mỗi người có niềm tin riêng vào việc thờ cúng tâm linh còn với những người thờ cúng to tát nhưng làm điều thất đức thì việc thờ cúng ấy cũng chẳng có tác dụng”, chuyên gia Băng Sơn kết nói
Như Cương (Chuyện Đời)
>> Xem thêm sự kiện Phong Thủy
