Tàu du lịch có thể thân thiện môi trường hay không?

Khi gió thổi những đám mây đen ô nhiễm trên các bãi biển của đảo Mallorca, thủ phạm đã rõ ràng: một tàu du lịch ở cảng Palma.

Thành phố Tây Ban Nha này đã đăng ký 1 triệu hành khách đi tàu du lịch trong 9 tháng đầu năm 2022. Dữ liệu cho thấy 370 tàu du lịch đã cập cảng trong cùng kỳ. Điều này làm cho Palma trở thành một trong những cảng quan trọng nhất đối với các tàu du lịch ở Địa Trung Hải - nơi có những hậu quả tiêu cực đối với môi trường.

Palma đứng thứ hai ở châu Âu, sau Barcelona, ​​​​trong số các thành phố bị ô nhiễm không khí lớn nhất do các tàu du lịch thải phát, theo các nhà hoạt động của Diễn đàn Người Mallorca chống lại các tàu du lịch cỡ lớn.

Diễn đàn này nói rằng chỉ riêng trong năm nay, các tàu du lịch ở Palma đã thải phát 38.500 tấn CO2, 890 tấn nitơ điôxit và 635 tấn lưu huỳnh điôxit. Các nhà hoạt động nói: “Các công ty vận chuyển vẫn chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp để bảo vệ môi trường, khí hậu và sức khỏe cộng đồng”.

Chậm thay đổi

Trong bảng Xếp hạng Hành trình của Hiệp hội môi trường NABU - một tổ chức phi lợi nhuận ở Đức chuyên đưa ra đánh giá hàng năm về nỗ lực bảo vệ môi trường và khí hậu của các công ty vận tải biển lớn nhất thế giới - đã phát hiện các nhà khai thác tàu du lịch rất thiếu chú trọng việc bảo vệ môi trường và khí hậu. Công ty Hurtigruten của Na Uy được xếp hạng tốt nhất năm nay, chỉ đạt 50% mục tiêu. Các công ty khác trong bảng xếp hạng thậm chí còn hoạt động tồi tệ hơn.

“Kết quả một lần nữa cho thấy các biện pháp bảo vệ môi trường và khí hậu vẫn chưa được đặt lên hàng đầu trong hoạt động của các công ty du lịch và đóng tàu mới”, NABU viết.

Christian Kopp, nhân viên chính sách vận tải của NABU, cho biết trong khi chắc chắn có những trường hợp ngoại lệ và một số phát triển tích cực, tiến trình bảo vệ môi trường và khí hậu “rõ ràng là đang diễn ra quá chậm”.

Thế nhưng Helge Grammerstorf, giám đốc của Hiệp hội Du thuyền Quốc tế (CLIA), kịch liệt bảo vệ hành động của ngành tàu du lịch. Ông nói: “Các hãng tàu du lịch không chỉ làm nhiều mà còn làm mọi thứ có thể”.

Ông cho biết: “Họ đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong nhiều công nghệ khác nhau trong những năm gần đây, đưa ngành này trở thành người tiên phong và là động lực đổi mới cho toàn ngành vận tải biển. Tuy nhiên, các công ty chỉ có thể đưa những gì có sẵn trên thị trường vào tàu của họ”.

Trung hòa khí hậu là mục tiêu dài hạn

Ngành tàu du lịch lập luận rằng đơn giản là vì chưa có loại công nghệ truyền động dễ sử dụng và không phát thải khí hậu. Hiện tại, khí tự nhiên hóa lỏng là nhiên liệu thay thế hứa hẹn nhất, trong khi nhiên liệu hydro, điện và nhiên liệu điện tử vẫn đang được phát triển.

Tuy nhiên, ngành tàu du lịch đang theo đuổi các mục tiêu đầy tham vọng. Giám đốc CLIA Grammerstorf hứa hẹn đến năm 2030, những tàu đầu tiên sẽ được cung cấp năng lượng theo cách trung hòa carbon. Và cách này sẽ áp dụng cho toàn bộ đội tàu từ năm 2050.

Grammerstorf cho biết, thực tế là phần lớn các tàu du lịch sẽ tiếp tục chạy bằng nhiên liệu diesel - loại nhiên liệu có hiệu suất môi trường đặc biệt kém - là bằng chứng cho thấy ngành công nghiệp này còn cả một hành trình dài phải đi. Nhưng ông nói thêm rằng thiết bị tiêu chuẩn của tàu đã bao gồm hệ thống xử lý khí thải giúp giảm đáng kể lượng khí thải.

Giáo sư Alexis Papathanassis ở khoa du lịch và quản lý tàu du lịch tại Đại học Khoa học Ứng dụng Bremerhaven, cũng chỉ ra những nỗ lực của ngành tàu du lịch. Ông nói: “Các công ty vận chuyển đang cố gắng bắt kịp tốc độ với công nghệ mới nhất, một phần với mục đích giảm chi phí năng lượng”.

Việc này khá phức tạp, bởi thực tế là việc đóng một tàu du lịch (có thể kéo dài khoảng 20 năm) thường cần khoản đầu tư vài trăm triệu euro. Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, những tàu du lịch ngày nay có thể trở nên lỗi thời chỉ sau vài năm, trong khi việc trang bị thêm cho chúng rất tốn kém và thường kèm theo những hạn chế.

Thêm vào đó là sự cạnh tranh kinh tế giữa các công ty vận chuyển, theo nhận định của các chuyên gia. Các công ty tự nguyện tuân thủ các quy định môi trường không bắt buộc phải đối mặt với chi phí bổ sung và do đó gặp bất lợi về kinh tế.

Papathanassis nói: “Quy định đóng một vai trò lớn. Ví dụ ở Na Uy, các yêu cầu nghiêm ngặt đã được áp dụng đối với tàu du lịch ở một số địa điểm ở đó, cũng như ở Nam Cực. Đây là cách các tiêu chuẩn được tạo ra. Kết quả là, các công ty vận chuyển phải thích ứng nhanh hơn".

Cung cấp điện trên bờ là giải pháp ?

Vấn đề cung cấp điện trên bờ cho thấy tình trạng ô nhiễm có thể được giải quyết như thế nào. Tối đa 10% lượng khí thải diesel trên tàu du lịch xảy ra khi tàu đang trong cảng với năng lượng được cung cấp thông qua máy phát điện diesel trên tàu tiếp tục chạy. Hậu quả là một lượng lớn khí thải được tạo ra gần bờ biển, làm ô nhiễm không khí, đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Cơ sở hạ tầng điện trên bờ có thể thay đổi tình trạng này ,bằng cách cho phép tàu kết nối với lưới điện địa phương và ngừng chạy các động cơ ồn ào và gây ô nhiễm.

Theo quy định của EU, tất cả các cảng lớn phải cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết này từ năm 2030. Theo CLIA, khoảng 40% tàu du lịch trên toàn thế giới đã có kết nối điện trên bờ — và trong 5 năm tới, con số đó dự kiến sẽ tăng lên 70%. .

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chính các cổng sạc. Grammerstorf cho biết: “Cho đến nay, chỉ có 29 trong số khoảng 1.000 cảng tàu du lịch được trang bị phù hợp. Các cảng cũng phải làm gì đó để đảm bảo chúng tôi đạt được tiến bộ ở đây”.

Cảng của thành phố Kiel (Đức) sẽ có một trong những kết nối điện trên bờ lớn nhất thế giới. Vào thời điểm cơ sở hạ tầng này hoàn thành vào năm 2023, sáu tàu du lịch sẽ được cung cấp năng lượng xanh cùng một lúc.

Chính quyền cảng Palma cũng bị chỉ trích vì điều này. Dù là cảng quan trọng nhất của Mallorca dành cho các tàu du lịch, nhưng nó không có cơ sở hạ tầng cho nguồn điện trên bờ. Và theo cảng vụ, điều này sẽ không sớm thay đổi. Và như vậy, những đám khói sẽ tiếp tục trôi trên Palma mỗi khi có tàu du lịch cập cảng.