Thế giới màu sắc kỳ lạ trong đôi mắt của chó, mèo và vì sao mắt chúng phát sáng trong đêm

Chó, mèo chắc chắn nhìn thế giới khác với con người, nhưng thật hoang đường khi nghĩ rằng thế giới quan của chúng chỉ là màu đen, trắng và xám ảm đạm.

Trong khi hầu hết loài người nhìn thấy đầy đủ các màu từ đỏ đến tím, chó mèo thiếu một số cơ quan tiếp nhận ánh sáng trong mắt cho phép chúng nhìn thấy một số màu nhất định, đặc biệt là trong dải màu đỏ và xanh lục. Nhưng chúng vẫn có thể nhìn thấy màu vàng và màu xanh lam.

Những gì chúng ta nhìn thấy là màu đỏ hoặc cam, thì đối với một con chó có thể chỉ là một màu sẫm. Đối với một chú chó, một quả bóng màu cam sáng nằm trên bãi cỏ xanh trông chẳng hề nổi bật như ta thấy mà trong mắt chú chó thì đó có thể là một quả bóng sẫm trên một đám cỏ rám nắng khác. Ngược lại, nếu là một quả bóng màu xanh lam nằm trên bãi cỏ thì ta sẽ rất khó phát hiện ra do mắt ta tuy nhạy với màu cam nhưng lại không nhạy với màu xanh lam, nhưng với một chú chó thì quả bóng màu lam đó lại cực kỳ nổi bật trên bãi cỏ.

Giờ còn có cả công cụ xử lý hình ảnh trực tuyến cho phép bạn tự mình xem một bức ảnh cụ thể sẽ trông như thế nào trong mắt thú cưng của bạn.

Động vật không thể sử dụng ngôn ngữ nói để mô tả những gì chúng nhìn thấy, nhưng các nhà nghiên cứu đã dễ dàng huấn luyện những con chó chạm vào một đĩa màu sáng bằng mũi để nhận phần thưởng. Sau đó, họ huấn luyện những con chó chạm vào một chiếc đĩa có màu khác với những chiếc đĩa khác. Khi những chú chó được huấn luyện tốt không thể tìm ra đĩa nào để bấm, các nhà khoa học biết rằng chúng không thể phân biệt được màu sắc. Những thí nghiệm này cho thấy rằng chó chỉ có thể nhìn thấy màu vàng và màu xanh lam.

Ở phía sau nhãn cầu của chúng ta, võng mạc của con người chứa 3 loại tế bào hình nón đặc biệt chịu trách nhiệm tạo ra tất cả các màu sắc mà ta có thể nhìn thấy. Khi các nhà khoa học sử dụng một kỹ thuật gọi là điện não đồ để đo cách mắt chó phản ứng với ánh sáng, họ phát hiện ra rằng chúng có ít loại tế bào hình nón này hơn chúng ta. So với 3 loại của người, chó chỉ có 2 loại tế bào cảm nhận ánh sáng hình nón.

Chó không những nhìn thấy ít màu sắc hơn chúng ta mà còn có thể chúng không nhìn rõ bằng. Các thử nghiệm cho thấy cả cấu trúc và chức năng của mắt chó đều khiến chúng nhìn mọi thứ ở khoảng cách xa mờ hơn. Mặc dù ta nghĩ thị lực hoàn hảo ở người là 20/20, nhưng thị lực điển hình ở loài chó có lẽ là gần 20/75. Điều này có nghĩa là những gì một người có thị lực bình thường có thể nhìn thấy từ khoảng cách 75 mét, thì một con chó phải cần cách 20 mét để nhìn rõ như vậy. Rất may, do các chú chó không... đọc báo nên thị lực có lẽ không ảnh hưởng đến đời sống của chúng cho lắm.

Có thể có rất nhiều sự khác biệt về khả năng thị giác giữa các giống chó. Trong những năm qua, các nhà lai tạo đã chọn những con chó săn thị giác như chó săn xám để có thị lực tốt hơn những con chó như chó bulgie.

Nhưng đó không phải là kết thúc của câu chuyện. Trong khi con người gặp khó khăn khi nhìn rõ trong ánh sáng mờ, các nhà khoa học tin rằng chó có thể nhìn rõ cả vào lúc hoàng hôn hoặc bình minh cũng như vào giữa ngày. Điều này là do so với con người, võng mạc của chó có tỷ lệ phần trăm và mật độ tế bảo cảm nhận thị giác khác cao hơn. Đó là các tế bào que vì hình dạng của chúng hoạt động tốt hơn trong điều kiện ánh sáng yếu so với tế bào hình nón.

Chó cũng có một lớp mô phản chiếu ở phía sau mắt giúp chúng nhìn được trong điều kiện ít ánh sáng hơn. Tapetum lucidum giống như gương này thu thập và tập trung ánh sáng có sẵn để giúp chúng nhìn thấy khi trời tối. Tapetum lucidum là thứ mang lại cho chó và các động vật có vú khác khả năng phản chiếu ánh mắt phát sáng khi bạn nhìn vào đèn pha vào ban đêm hoặc khi bạn cố gắng chụp một bức ảnh có đèn flash.

Tầm nhìn của loài chó tương tự với nhiều loài động vật khác, bao gồm cả mèo và cáo. Các nhà khoa học cho rằng điều quan trọng đối với những loài săn mồi này là có thể phát hiện chuyển động của con mồi về đêm và đó là lý do tại sao thị giác của chúng phát triển theo cách này. Khi nhiều loài động vật có vú phát triển khả năng kiếm ăn và săn mồi trong điều kiện chạng vạng hoặc bóng tối, chúng đã từ bỏ khả năng nhìn thấy nhiều màu sắc mà hầu hết các loài chim, bò sát và linh trưởng đều có. Loài người không tiến hóa để hoạt động cả đêm, vì thế chúng ta vẫn giữ cho mình thế giới tràn màu sắc và thị lực tốt hơn khi đủ sáng.

Trước khi bạn cảm thấy tiếc vì chó không thể nhìn thấy tất cả các màu sắc của cầu vồng, hãy nhớ rằng một số giác quan khác của chúng phát triển hơn nhiều so với của loài người. Chúng có thể nghe thấy những âm thanh có tần số cao hơn từ khoảng cách xa hơn và mũi của chúng hoạt động mạnh hơn nhiều.

Mặc dù chú chó nhà bạn có thể không dễ dàng nhìn thấy món đồ chơi màu cam đó trên bãi cỏ, nhưng nó chắc chắn có thể ngửi thấy món đồ chơi và dễ dàng tìm thấy khi nó muốn.