Vì sao nhiều loại vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng tại TP.HCM bị hết hàng?

Liên quan đến hàng loạt vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) tại TP.HCM đã bị hết hàng, ngày 16.5, Sở Y tế TP.HCM thông tin, hiện vắc xin DPT-VGB-HiB (vắc-xin phối hợp 5 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi do Hib và viêm màng não mủ do Hib) và vắc xin DPT (Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván hấp phụ) đã hết hoàn toàn.

Cụ thể, vắc xin DPT-VGB-HiB được cấp lần gần nhất vào tháng 10.2022 và đã hết từ đầu tháng 3.2023, vắc xin DPT được cấp lần gần nhất là tháng 2.2023 và đã hết từ đầu tháng 5.2023. Nguy cơ các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván sẽ bùng phát trong thời gian tới nếu nguồn vắc xin này không kịp thời cung cấp để tiêm phòng cho trẻ.

Các loại vắc xin khác trong Chương trình TCMR chỉ còn với số lượng rất hạn chế và dự kiến sẽ hết trong vài tháng tới nếu không được cung cấp thêm. Theo đó, đến cuối tháng 5.2023, TP sẽ hết các loại vắc xin viêm gan B, vắc xin viêm não Nhật Bản; đến giữa tháng 6.2023, sẽ hết vắc xin lao (BCG); đến tháng 7.2023 sẽ hết vắc xin bại liệt (bOPV) và vắc xin sởi; đến tháng 8 .2023 sẽ hết vắc xin uốn ván (VAT) và đến hết tháng 9.2023 sẽ hết vắc xin sởi và rubella (MR).

Theo Sở Y tế TP.HCM, từ trước đến nay, hàng tháng, Sở Y tế chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC) báo cáo dự trù vắc xin trong Chương trình TCMR cho Dự án TCMR khu vực phía Nam (do Viện Pasteur TP.HCM đảm trách) và được cung ứng vắc xin từ Viện mỗi 2 tháng. Lần gần nhất, HCDC nhận vắc xin là ngày 24.4.2023 (gồm các vắc xin BCG, bOPV, viêm não Nhật Bản, sởi, uốn ván và viêm gan B).

Tuy nhiên, ngày 3.4.2023, Bộ Y tế có ban hành văn bản số 1810/BYT-KH-TC về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên. Cụ thể là, từ năm 2023, Bộ Tài chính không bố trí ngân sách trung ương cho Bộ Y tế mua vắc xin cho TCMR, vitamin A cho trẻ em dưới 5 tuổi, thuốc kháng HIV (ARV), thuốc chống lao cho các đối tượng không có thẻ Bảo hiểm y tế... mà đề nghị thực hiện theo quy định về phân cấp ngân sách.

Bộ Y tế đề nghị UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương bố trí ngân sách địa phương, và các nguồn huy động hợp pháp khác để triển khai mua sắm, cung ứng thuốc, vắc xin nêu trên (bao gồm cả việc cung ứng vắc xin phòng bệnh do vi rút Rota theo Nghị quyết số 104/NQ-CP ngày 15.8.2022 của Chính phủ về lộ trình tăng số lượng vắc xin trong Chương trình TCMR giai đoạn 2021- 2030) theo quy định. Bộ Y tế yêu cầu, UBND tỉnh, thành phố khẩn trương chỉ đạo Sở Y tế và các đơn vị liên quan chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai mua sắm, cung ứng thuốc, vắc xin... theo quy định, phục vụ công tác tiêm chủng mở rộng và phòng chống dịch, bệnh tại địa phương.

Trước tình hình trên, Sở Y tế đã chuẩn bị sẵn sàng nguồn lực và xây dựng Kế hoạch cung ứng vắc xin trong Chương trình TCMR tại TP.HCM năm 2023, trong đó chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiến hành thủ tục mua sắm theo đúng quy định, cụ thể là giao HCDC khẩn trương xây dựng kế hoạch đấu thầu vắc xin thuộc Chương trình TCMR.

Trong quá trình chuẩn bị đấu thầu vắc xin với tinh thần khẩn trương, lần đầu tiên thực hiện theo yêu cầu của Bộ Y tế, đến ngày 12.5.2023, Sở Y tế nhận được công văn hỏa tốc của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Theo đó, Sở Y tế cũng đã có văn bản gửi dự trù vắc xin thuộc Chương trình TCMR cho những tháng còn lại của năm 2023 và dự trữ trong 6 tháng đầu năm 2024 để được cung ứng trở lại như trước.

Sở Y tế cho rằng, tình trạng tạm gián đoạn cung ứng một số loại vắc xin trong Chương trình TCMR như hiện nay tại TP là bất khả kháng. Sở chỉ đạo các cơ sở TCMR trên địa bàn vẫn duy trì hoạt động thường xuyên theo lịch cố định để tiêm chủng các loại vắc xin hiện còn, đồng thời lập danh sách trẻ đến lịch tiêm chủng nhưng chưa được tiêm để mời ra tiêm ngay khi vắc xin được cung ứng trở lại.

Sở Y tế TP.HCM rất mong Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sớm cung ứng trở lại các vắc xin thuộc Chương trình TCMR.

Sở nhấn mạnh, vắc xin thuộc chương trình này đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe trẻ em và kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng. Để tạo được sự bảo vệ tốt nhất cho trẻ, vắc xin cần phải được tiêm đúng lịch và đủ liều, trong trường hợp lịch tiêm chủng bị gián đoạn thì trẻ cần phải được tiêm bù sớm nhất khi có thể.