Từ TP.Long Xuyên chạy dọc theo tuyến quốc lộ 91 hướng về TP.Châu Đốc, tỉnh An Giang, đến địa phận xã Mỹ Đức, H.Châu Phú bạn dễ dàng bắt gặp hình ảnh những sạp nhãn được người dân bày bán cặp mé lộ. Những chùm nhãn tươi rói, ngọt lịm, thơm dịu được trưng ra khiến những du khách gần xa phải vấn vương, không ngớt lời khen ngợi.
Chị Đỗ Thị Nhung (55 tuổi, chủ sạp nhãn) đon đả giới thiệu: “Mua nhãn đi chú, nhãn xuồng cơm vàng ngọt lắm”. Qua lời chị, được biết những người bán nhãn ở đây đều lấy hàng từ các nhà vườn thuộc ấp Mỹ Phó xã Mỹ Đức hoặc các ấp Khánh An, Khánh Mỹ xã Khánh Hòa, H.Châu Phú về bán lại cho khách. Hiện tại khu vực này có khoảng 20-30 sạp nhãn bày bán cặp lề đường.
Xã Mỹ Đức, H.Châu Phú có khoảng 20-30 sạp nhãn bày bán cặp mé lộ - Ảnh: Tô Văn
Đang nhanh tay cân nhãn cho khách, chị Nhung nói: “Giống nhãn xuồng có tiếng rồi, giá thời điểm này khoảng 50.000- 60.000 đồng/kg. Đầu vụ thì mắc hơn từ 60.000 - 65.000 đồng/kg. Tuy nhiều khách mới mua lần đầu chê mắc, nhưng khi họ đã ăn thử thì “chơi” luôn vài ký mang về làm quà. Nhất là thứ bảy hoặc Chủ nhật tụi tui bán vài chục ký là chuyện bình thường”.
Theo hướng dẫn của chị Nhung, PV tìm đến khu vực trồng nhãn ở xã Khánh Hòa và Mỹ Đức. Thời điểm này, những vườn nhãn xuồng cơm vàng đang thu hoạch, từng chùm nhãn trĩu cành, chỉ cần với tay là hái được. Nhiều nông dân có kinh nghiệm trồng nhãn ở xã Khánh Hòa cho biết loại nhãn này tương đối dễ trồng, sau khi cây giống được trồng xuống, khoảng 3 năm sẽ cho đợt trái đầu tiên.
Nhờ thích nghi với vùng đất giồng cát ở địa phương nên nhãn sinh trưởng tốt, trái ngọt, thơm, cơm dày. Chất lượng vượt trội nên nhãn xuồng cơm vàng ngày càng được thị trường ưa chuộng, thương lái ở nhiều nơi tìm về mua. Trước giá trị kinh tế của cây nhãn xuồng cơm vàng, hiện nhà vườn đang mở rộng diện tích trồng nhãn xuồng cơm vàng thay cho giống nhãn thường của địa phương.
Chị Nguyễn Thị Linh (32 tuổi, chủ vườn nhãn ở xã Khánh Hòa, H.Châu Phú) cho biết vợ chồng chị đã từng trồng rất nhiều giống nhãn nhưng hơn 10 năm nay vợ chồng chị chuyển sang trồng nhãn xuồng cơm vàng và thấy giống nhãn này tương đối phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng tại địa phương. Hơn 2.000m2 nhãn xuồng của vợ chồng chị Linh đang bước vào thu hoạch rộ, giá bán tại vườn ở mức ổn định 40.000 đồng/kg.
Nhờ thích nghi với vùng đất giồng cát ở địa phương nên nhãn sinh trưởng tốt, trái ngọt, thơm, cơm dày - Ảnh: Tô Văn
“Nếu so với năm trước thì thời điểm này giá nhãn cao hơn nhiều, thu nhập khá hơn năm rồi. Đang thu hoạch rộ nhưng giá nhãn vẫn giữ ở mức ổn định chứ không rớt giá như năm ngoái. Vụ trước nhãn còn bị thiệt hại phân nửa do thời tiết bất lợi, mưa nhiều, khiến nhãn thối và rụng”, chị Linh bộc bạch.
Cũng theo chị Linh, việc chăm bón, tưới nước cho nhãn không quá vất vả, chủ yếu tập trung chăm sóc vào thời điểm nắng nóng trong năm. Đến khi cây nhãn bắt đầu trổ hoa chỉ cần xịt sâu, bón thúc cho cây bằng phân lân, phân chuồng để cây có sức nuôi hoa, nuôi trái là được. Nhãn Mỹ Đức cho trái to hơn các loại nhãn khác, khi đủ ngày thu hoạch, khoảng 30 - 40 trái đã nặng 1 kg. Do số lượng cây còn rất ít vì vậy trái được xem là đặc sản “hiếm”, nên dù có giá bán lẻ từ 50.000 - 60.000 đồng/kg vẫn hút khách.
Nhãn xuồng cơm vàng thường trổ hoa vào cuối tháng 4 âm lịch và thu hoạch rộ vào tháng 6 âm lịch hằng năm. Mỗi cây nhãn có thể cho thu hoạch từ vài chục đến trên 100kg trái mỗi vụ. Nếu cây được chăm sóc tốt có thể thu hoạch đến 200kg trái. Nhờ chi phí đầu tư thấp, lợi nhuận mang về tương đối ổn định, nên từ năm 2012 đến nay, nhiều hộ dân ở xã Khánh Hòa đã lập vườn trồng nhãn xuồng cơm vàng.
So với các loại nhãn khác, nhãn Mỹ Đức cho trái to hơn. Khi đủ ngày thu hoạch, khoảng 30 - 40 trái đã nặng 1kg - Ảnh: Tô Văn
Theo thống kê, toàn xã Khánh Hòa hiện có gần 63ha đất trồng nhãn, tập trung nhiều ở 2 ấp Khánh An và Khánh Mỹ. Còn trên địa bàn xã Mỹ Đức hiện có trên 25ha tập trung nhiều ở ấp Mỹ Phó, còn lại nằm rải rác toàn xã.
“Trước tình trạng giống nhãn đặc sản có nguy cơ mai một, để duy trì, bảo vệ và phát triển nguồn gien quý của giống nhãn Mỹ Đức, từ những cây nhãn chất lượng tốt tại nhiều khu vườn, H.Châu Phú phối hợp Sở Khoa học - Công nghệ cùng Viện Cây ăn quả miền Nam đang thực hiện khôi phục giống nhãn Mỹ Đức”, một cán bộ có trách nhiệm cho biết.
Tô Văn