Băn khoăn phương án áp thuế GTGT 5% với phân bón

Chiều 24.6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng việc Chính phủ đề xuất mức thuế 5% đối với mặt hàng phân bón và các mặt hàng nông nghiệp là có cơ sở, tuy nhiên cần đánh giá nhiều chiều và phân tích thấu đáo.

Đại biểu đề nghị làm rõ giá phân bón tăng thời gian qua có phải do tăng thuế không? Phân bón tăng là do chi phí đầu vào, do vật tư… Do đó, nếu tăng mức thuế mặt hàng này lên 5% thì cần phải đánh giá hết sức kỹ lưỡng.

“Nếu doanh nghiệp được khấu trừ 5% này thì họ được đầu tư mở rộng thêm. Giá phân bón trong nước có thể cạnh tranh được với giá nhập khẩu thì người dân được lợi chứ không phải bị thiệt”, ông An phân tích.

Để hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp thì cần nhiều phương án, chính sách khác nhau, đại biểu Trịnh Xuân An đề nghị cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng vấn đề này. Đại biểu không đồng tình với ý kiến đề nghị khấu trừ hoặc đưa về mức thuế suất 0%.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) nêu rõ, việc đưa mặt hàng phân bón trở thành đối tượng chịu thuế là hoàn toàn phù hợp. Điều này giúp cho doanh nghiệp được khấu trừ đầu vào, tạo sự bình đẳng với phân bón nhập khẩu. Qua đó giúp cho doanh nghiệp giảm giá bán cho nông dân, tăng thu nhập cho ngân sách nhà nước. Đại biểu cũng nêu rõ, hầu hết các nước trên thế giới đều coi phân bón là đối tượng chịu thuế như Nga, Trung Quốc, Thái Lan...

Theo đại biểu Tô Ái Vang (Sóc Trăng), cử tri có nhiều tâm tư liên quan đến chi phí đầu tư cho mỗi kỳ canh tác gồm giá phân bón, giá thuốc bảo vệ thực vật, giá xăng dầu, giá thuê nhân công, vận chuyển tăng gấp nhiều lần. Sự mâu thuẫn giữa giá nông sản và giá phân bón kéo dài thời gian qua vẫn luôn là vấn đề nóng của nông nghiệp Việt Nam.

Do đó, đại biểu đề nghị xem xét sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng theo hướng phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất GTGT 0%.

Theo đó, nếu dự luật vẫn giữ 5% đối với mặt hàng phân bón thì nông dân phải bỏ ra khoảng 6 nghìn tỉ đồng. Còn nếu dự thảo luật áp dụng thuế GTGT 0% đối với mặt hàng phân bón thì khoảng 2 nghìn tỉ đồng thay vì được bổ sung vào nguồn thu NSNN thì nguồn này sẽ hỗ trợ lại cho doanh nghiệp và nông dân. Như vậy nông dân sẽ được giảm đáng kể chi phí đầu vào.

Theo đại biểu, Quốc hội và Chính phủ nên chọn cái được cho nông dân để thể hiện rõ các chính sách sẽ được luật hóa.

Đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu. Theo xu thế và khuyến cáo, hướng đi tất yếu của nông nghiệp Việt Nam hiện nay là tăng cường sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ.

Bên cạnh giá phân bón vô cơ diễn biến phức tạp, thị trường phân bón hữu cơ được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ kép. Vì vậy, đại biểu nhận thấy, nếu dự thảo luật đưa mặt hàng phân bón là đối tượng chịu mức thuế suất 5% như dự kiến thì tăng áp lực cho nông dân trong điều kiện ngành nông nghiệp chịu nhiều tổn thương nhất.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) đồng tình mặt hàng phân bón thuộc đối tượng áp dụng mức thuế suất GTGT 0%.

Bà Thúy đề nghị là nên quy định mặt hàng phân bón là đối tượng áp dụng thuế suất 0% nhằm giảm giá thành sản phẩm hơn nữa cũng như khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Quy định như vậy càng có lợi cho doanh nghiệp sản xuất nông nghiệp và doanh nghiệp sản xuất phân bón.

Đại biểu Khang Thị Mào cho biết bản chất thuế giá trị là thuế gián thu có tính trung lập, tính kinh tế cao thể hiện ở 2 khía cạnh: Thuế GTGT không chịu ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh của người nộp thuế, do vậy thuế GTGT không phải là yếu tố của chi phí sản xuất, đơn thuần là khoản thu được cộng thêm vào giá bán của người cung cấp dịch vụ; thuế GTGT không bị ảnh hưởng bởi quá trình tổ chức và phân chia quá trình sản xuất kinh doanh.

Lý do thứ hai, theo quy định của luật, giá của phân bón thuộc danh mục bình ổn giá, do đó cần đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ với người tiêu dùng.

Theo đại biểu Khang Thị Mào, qua việc nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi muốn ưu đãi đối với lĩnh vực nào đó sẽ có 2 phương án: đưa vào diện không chịu thuế hoặc áp dụng thuế 0%.

Trong tình hình thị trường phân bón thế giới và trong nước tiếp tục tăng, đại biểu Khang Thị Mào đề nghị hết sức cân nhắc việc áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) nhấn mạnh cần có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón, từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế với mức thuế suất là 5% ở cả 2 góc độ.

Một là nhìn từ góc độ tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Góc độ thứ hai là tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân ra sao, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp thế nào để Quốc hội xem xét, cân nhắc một cách thận trọng trước khi biểu quyết thông qua.

Ngoài ra, theo đại biểu, không tăng thuế suất thuế GTGT đối với mặt hàng phân bón, nhưng bổ sung doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước vào khoản 1 điều 5 của dự thảo luật là đối tượng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Theo ông Tuấn, để khuyến khích phát triển nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, sạch, luật cần phải phân loại "mặt hàng phân bón" ra thành 2 nhóm hàng hóa.

Đó là "phân bón hóa học" và "phân bón hữu cơ", trong đó đặc biệt ưu tiên miễn thuế GTGT đối với mặt hàng phân bón hữu cơ như nhiều quốc gia đang làm. Điều này nhằm định hướng và chuyển dần thói quen sử dụng phân bón hóa học sang sử dụng phân bón hữu cơ, đồng thời chuyển dần nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam sang nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sạch.