Bắt cướp cũng cần có lòng nhân

Chiếc xe taxi bốn bánh lao trực diện vào chiếc xe máy hai bánh rõ ràng là một nguy cơ rất lớn có thể cướp sinh mạng của người lái xe hai bánh.

Gạt qua một bên khía cạnh luật pháp, lòng nhân đạo nào, tình người nào cho phép con người gây một hành động có thể giết người như vậy?

Người ta có thể giết người để ngăn chặn hành vi giật túi xách trên đường hay không?

Không thể bào chữa rằng việc lao xe như vậy không có ý định giết người. Bằng trực giác, người ta phải thấy hành động đó rất nguy hiểm. Làm sao người ta có thể bất chấp tính mạng một con người khi chỉ nghĩ tới việc ngăn chặn việc giật túi xách? Lòng nhân trong xã hội hiện nay xuống thấp tới như thế hay sao?

Tôi nhớ tới những người trộm chó bị bắt, bị hành hạ, đánh đập, giết chết, thiêu sống! Tôi nhớ tới những cuộc đuổi bắt trường gà, sòng bài… có súng nổ và người chết. Tôi nhớ tới những trường hợp người chết trong phòng tạm giam… Những trường hợp đó có liên quan gì tới tâm lý xem thường sinh mạng con người đang lan tràn và không/chưa có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu như hiện nay?

Tôi nhớ tới con số vài chục ngàn người chết hàng năm vì tai nạn giao thông. Nhớ tới con số hàng ngàn trẻ em chết đuối mùa nước lũ, khi tắm sông, té vào công trình xây dựng không biển báo… những tai nạn đó có được sự quan tâm đúng mức của xã hội và của chính quyền không? Xã hội thiếu lòng nhân thì con người ít quan tâm tới sinh mạng đồng loại!

Người tài xế thuật lại khi nghe “tiếng kêu cứu của hai người phụ nữ, ông đã nhanh chóng nhấn ga, lao thẳng vào tên cướp mà không kịp suy nghĩ”. Tôi lo lắng vì phản ứng của ông là “nhấn ga, lao thẳng vào tên cướp”, điều này cho thấy quan tâm tới sinh mạng con người không là bản năng của ông, ít nhất trong trường hợp gặp cướp giật này! Khi xem nhiều lời khen người tài xế taxi là “hiền lành, đôn hậu, nghĩa hiệp”, tôi càng thực sự lo lắng hơn! Chắc chắn trong một xã hội có tình người hơn, người ta sẽ nhìn vào sinh mạng con người trước khi nhìn vào cái túi xách bị cướp giật; nhìn vào hành động có thể gây chết người trước khi nhìn vào hành động giật cái túi xách! Đó là lý do tôi cho rằng trong xã hội nước ta tâm lý xem thường sinh mạng con người đang lan tràn và không/chưa có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu!

Lòng nhân, cùng với sự trung thực, là các giá trị căn bản nhất của xã hội con người. Chắc nhiều người Việt Nam nhận thấy những giá trị đó đang bị đảo lộn, bị tổn hại nặng nề trong xã hội hiện nay. Hơn lúc nào hết, dân tộc chúng ta đang rất cần xây dựng, củng cố và phát triển các giá trị đó. Bởi vì, một xã hội không thể tồn tại và phát triển lành mạnh nếu các thành viên của nó không thương nhau, không tin nhau!

Trở lại việc săn bắt cướp giật. Tôi nghĩ rằng dân chúng rất cần và có quyền sống trong một xã hội có an ninh và đó là một trong những lý do chính quyền được thành lập. Nền an ninh xã hội được gìn giữ từ cái gốc của các giá trị đạo đức như sự trung thực, lòng nhân đạo, tính công bằng, bình đẳng… Các hoạt động săn bắt cướp, trấn áp, xét xử tội phạm… chỉ là xử lý phần ngọn. Một xã hội thiếu lòng nhân và tính trung thực tự trong lòng nó sẽ phát sinh trộm cắp, cướp giật, chém giết mà không lực lượng phòng chống tội phạm nào ngăn chặn nổi. Khi đạo đức xã hội suy đồi tới một ngưỡng nào đó, tội phạm phát sinh ngay trong lòng lực lượng phòng chống tội phạm!

Do đó, thay vì đồng tình, thán phục, tung hô anh tài xế taxi lao xe vào người cướp giật, tôi nghĩ chúng ta nên phân tích tính thiếu nhân đạo trong hành vi của anh. Việc bắt người cướp giật là trách nhiệm của công an, việc làm của anh tài xế kia vừa gây nguy hiểm cho sinh mạng một con người, mà cũng có thể nguy cho chính anh. Sinh mạng của bất kỳ ai cũng phải được quý trọng! Chính quyền Canada không tôn vinh, cũng không khuyến khích dân thường tham gia bắt cướp vì sợ người dân không có nghiệp vụ có thể làm nguy tính mạng của người cướp lẫn tính mạng của nạn nhân hay của chính người can thiệp nếu băng cướp phản ứng bằng vũ khí! Lý do giản dị biết bao mà cũng nhân đạo và có tinh thần trách nhiệm biết bao!

Rất mong trong tương lai không xa lòng nhân, cùng với tính trung thực và tinh thần trách nhiệm, trở thành căn bản tự nhiên cho đời sống xã hội của chúng ta!

(ngày 22 thàng 4 năm 2017)

Lê Học Lãnh Vân