Bảy loại án tử hình tiếp tục duy trì thêm 6 tháng

Sau khi Quốc hội ra Nghị quyết lùi thời gian thi hành Bộ luật Hình sự 2015 và các luật có liên quan đến 1.1.2017 để sửa chữa một số điều luật có sai sót, thì mới đây, Văn phòng Chính phủ cũng cho biết Thủ tướng đã tạm dừng việc ký ban hành 7 nghị định hướng dẫn chi tiết các luật nói trên.

Như vậy, từ sai sót của một số điều luật đã tác động dây chuyền đến bốn bộ luật hình “khung sườn” -Bộ luật Hình sự 2015; Bộ luật Tố tụng hình sự 2015; Luật thi hành tạm giữ, tạm giam; Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự -cùng nhiều nghị định hướng dẫn.

Luật sư Trịnh Vĩnh Phúc, Đoàn luật sư TP.HCM, cho rằng việc chậm áp dụng những điều luật có sai sót của Bộ luật Hình sự 2015 để sửa chữa là hết sức cần thiết. Có điều, chỉ vì một số sai sót mà hoãn thi hành cả những quy định tiến bộ của bộ luật này và các luật có liên quan thì thiệt thòi cho người dân.

Theo ông Phúc, Bộ luật Hình sự 2015 và các luật liên quan (cũng như các nghị định hướng dẫn) chứa đựng nhiều quy định đề cao, bảo vệ quyền con người vàcó lợi cho người dân. Nhưng vì hoãn thi hành (sáu tháng) nên tòa án chưa thể áp dụng để xét xử, vẫn phải căn cứ vào Bộ luật Hình sự 1999 (cũ).

Thiệt hại trước hết thuộc về các bị can, bị cáo vìtheo Luật tạm giữ, tạm giam, từ ngày 1.7.2016, người bị tạm giữ, tạm giam sẽ được quyền gặp người thân và gia đình. Nhưng vì lùi thời hạn áp dụng luật nên những người này phải chịu thiệt thòi… Hay như, theo luật mới, người dân có “quyền im lặng” nhưng vì hoãn áp dụng nên người dân chưa được hưởng quyền này.

Tương tự, Bộ luật Hình sự 2015 đã bỏ án tử hình đối với bảy tội danh cũng như nhiều tôi danh khác (tội kinh doanh trái phép, tội hoạt động phỉ, tội đăng ký kết hôn trái pháp luật, tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, tội báo cáo sai trong quản lý kinh tế...) có lợi cho người dân; nhưng vì luật hoãn thi hành nên người dân chưa được hưởng lợi.

Nhìn ở khía cạnh quyền lợi của giới luật sư, luật sư Nguyễn Kiều Hưng, Hãng luật Giải Phóng, cho rằng lẽ ra từ 1.7.2016 các luật sư chỉ cần đăng ký để được bào chữa cho các bị can bị cáo, hoặc chỉ cần có đơn yêu cầu của người thân, thì bây giờ ông và các đồng nghiệp sẽ vẫn xin cấp giấy bào chữa theo thủ tục cũ. Khó khăn trong việc xin cấp giấy bào chữa tưởng được sẽ cởi bỏ kể từ ngày 1.7.2016 nhưng giờ bị kéo dài thêm sáu tháng nữa.

“Chúng tôi chuẩn bị kế hoạch và đã đầu tư nhiều thời gian công sức cho những kiến nghị pháp lý giúp thân chủ được hưởng lợi theo quy định mới của Bộ luật Hình sự 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015… Giờ luật hoãn thi hành nên mọi kế hoạch, chuẩn bị của chúng tôi bị đổ vỡ, tất nhiên là sau một thời gian nữa, tình trạng pháp lý của vụ án đã khác, chúng tôi lại phải làm lại từ đầu”, luật sư Hưng nói.

Chưa hết, việc hoãn thi hành Bộ luật Hình sự 2015 và các luận liên quan cũng gây thiệt hại về vật chất cho xã hội. Đó là khoản kinh phí cho các buổi tập huấn của cơ quan tố tụng để áp dụng luật mới,cũng như rất nhiều cuốn sách luật đã được xuất bản nhưng không thể sử dụng…

Quang Bảo