Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng giải pháp 'cứu' cảng Cát Lái

Doanh nghiệp rơi vào "thảm cảnh"

Nhiều doanh nghiệp vận tải hàng hóa đã phản ánh tình trạng ùn tắc giao thông bên ngoài cảng Cát Lái khiến doanh nghiệp không thể giao nhận hàng đúng thời gian quy định trong hợp đồng. Năng lực vận chuyển hàng hóa cũng giảm hẳn, thay vì một ngày vận chuyển được từ 13-14 container nhưng vì ùn tắc giảm chỉ còn 5-7 container.

Ngoài tình trạng ùn ứ giao thông thường trực trên Liên tỉnh lộ 25B, Xa lộ Hà Nội... xe của doanh nghiệp vận tải hàng hóa cho cảng chỉ được chạy vào ban đêm. Do đó, chi phí cho một lần vận chuyển hàng cũng tăng lên.

Hiện nay lượng hàng hóa, container tồn bãi ở cảng Cát Lái luôn gần hết công suất, nhất là dung lượng dành cho hàng nhập chạm ngưỡng 100% công suất. Trước tình hình trên, nếu hàng hóa tiếp tục chậm luân chuyển sẽ làm cho cảng hết sức chứa, phải tạm thời ngưng tiếp nhận tàu, chờ giải phóng bớt hàng trên bãi.

Những khó khăn trên sẽ dẫn đến nguy cơ phải gián đoạn hoạt động như đã xảy ra tại các cảng của Mỹ, châu Âu, Trung Quốc trong các đợt dịch vừa qua. Điều này sẽ gây tác động tiêu cực cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Chiều nay (4.8), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn cho việc lưu thông hàng hóa tại cảng Cát Lái.

Theo đó, Bộ trưởng cho biết có 2 nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái. Thứ nhất là nhiều nhà máy, doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải dừng hoạt động theo yêu cầu của chính quyền các địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội.

Một số ít doanh nghiệp đủ điều kiện thực hiện “3 tại chỗ”, “2 địa điểm, 1 cung đường” nhưng cũng đều phải cắt giảm sản lượng. Tình trạng này dẫn đến việc các doanh nghiệp dừng hoạt động không thể tiếp nhận các container nguyên liệu nhập khẩu, container bị lưu lại cảng nhiều gây ùn tắc tại cảng.

Thứ hai là tình trạng thiếu nhân lực cho dây chuyền sản xuất tại cảng. Theo báo cáo của Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, để duy trì hoạt động liên tục cho cảng Cát Lái, lượng nhân sự cần thiết phải có mặt tại hiện trường trong ngày khoảng 500 người.

Tuy nhiên, tác động của dịch COVID-19 đã làm lực lượng lao động của cảng Cát Lái hiện tại giảm xuống khoảng 50%. Nhưng do đặc điểm sản xuất của cảng khác với các nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất là hoạt động không tập trung trong nhà kín mà phân tán tại nhiều địa điểm ở ngoài trời nên mô hình này ít hiệu quả.

Kiến nghị 6 giải pháp

Trước thực trạng trên, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ 6 giải pháp gỡ khó cho cảng Cát Lái.

Thứ nhất, Bộ Công Thương đề xuất nâng cao năng lực giải phóng hàng hóa ra khỏi cảng, rà soát và làm việc cụ thể với từng chủ hàng có hàng tồn tại cảng. Đồng thời chủ động điều chỉnh xếp container từng khu vực để tăng khả năng tiếp nhận hàng nhập khẩu, nâng tối đa khả năng xếp dỡ container trên bãi, điều chuyển bớt các container rỗng ra ngoài phạm vi cảng, điều chỉnh thời gian tiếp nhận container hàng xuất phù hợp.

Phối hợp với các bên điều tiết lượng hàng nhập về cảng Cát Lái, tạm thời ngưng chuyển container hàng nhập từ các cảng khu vực Cái Mép, Hiệp Phước về Cát Lái mà các chủ hàng cần nhận trực tiếp ở khu vực Cái Mép hoặc Hiệp Phước, các cảng khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long nơi gần nhà máy, doanh nghiệp của mình.

Các chủ hàng, hãng tàu cần hạn chế số chuyến tàu hoặc giãn tiến độ nhập container với hàng nhập của các doanh nghiệp, nhà máy đang giảm quy mô và sản lượng sản xuất.

Thứ hai, Bộ Công Thương đề xuất Tổng cục Hải quan nghiên cứu cơ chế cho phép cảng Cát Lái vận chuyển container hàng nhập khẩu nói chung, trong đó có cả loại container tồn đọng trên 90 ngày từ cảng Cát Lái về lưu giữ, thông quan, giao cho khách hàng tại cảng Tân cảng Hiệp Phước, các ICD Tân cảng Long Bình, ICD Tân cảng Nhơn Trạch, ICD Tân cảng Sóng Thần.

Qua đó sẽ giảm tải và tăng năng lực chứa tại cảng Cát Lái, giảm tình trạng ùn tắc hiện nay. Về phía Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn cũng cam kết chịu trách nhiệm đảm bảo nguyên trạng hàng hóa, nguyên container khi vận chuyển và lưu trữ.

Thứ ba, Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ là những nơi có cảng biển được ưu tiên tiêm vắc xin chống dịch COVID-19 cho những người công tác tại cảng, kể cả các nhân viên giao nhận, lái xe.

Thứ tư, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Y tế phối hợp với địa phương xem xét phương án khi có ca nhiễm COVID-19 thì một mặt cách ly những đối tượng liên quan, mặt khác vẫn cho phép cảng hoạt động nhằm đảm bảo mục tiêu kép.

Thứ năm, Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ giao các bộ, ngành, địa phương có liên quan xem xét, giải quyết các kiến nghị của Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn.

Thứ sáu, kiến nghị giao Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn xem xét giảm giá lưu container, lưu bãi cho hàng hóa ở cảng Cát Lái của các doanh nghiệp đang bị dừng sản xuất do tác động của dịch COVID-19.

"Với 6 giải pháp nêu trên thì hy vọng tình trạng ùn tắc hàng hóa ở cảng Cát Lái sẽ được cải thiện, tránh tác động tiêu cực đến hoạt động xuất nhập khẩu, tạo luồng hàng thông thoáng cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong bối cảnh khó khăn bởi dịch bệnh như hiện nay", đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Theo số liệu của Hiệp hội Cảng biển Việt Nam (VPA), sản lượng container năm 2020 của cảng Cát Lái đạt 5.585.086 TEU, chiếm trên 71% sản lượng container của cả khu vực cảng TP.HCM.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, sản lượng container của cảng Cát Lái đạt 2.891.339 TEU, chiếm trên 66,7% sản lượng container của cả khu vực cảng TP.HCM, trong đó nếu chỉ tính riêng sản lượng container xuất nhập khẩu trong tháng 6 của năm 2021 thì cảng Cát Lái đạt 486.213 TEU, chiếm khoảng 86% sản lượng container xuất nhập khẩu của cả khu vực cảng TP.HCM.

Như vậy, cảng Cát Lái đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cảng biển khu vực TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung.