Bước tiến mới: Tạo ra trứng người từ tế bào gốc

Công bố trên tạp chíScience, nhóm nghiên cứu cho biết họ đã dùng công nghệ chuyển tế bào máu người thành tế bào gốc rồi sau đó chuyển tiếp thành tế bào trứng chưa trưởng thành.

Thực tế thì trứng này chưa thể dùng để thụ tinh hay làm ra em bé và cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để biến chúng thành trứng có ích và an toàn phục vụ cho sinh sản. Nhưng dưới mắt của nhiều nhà khoa học, thành công này đã là một bước tiến rất quan trọng.

TS Amander Clark, nhà sinh học phát triển của đại học Los Angeles (Hoa Kỳ), không liên quan gì đến nghiên cứu, nhận định: “Lần đầu tiên các nhà khoa học chứng minh một cách thuyết phục rằng họ có thể làm ra được trứng người ở giai đoạn rất non”.

Kỹ thuật này được hy vọng một ngày nào đó sẽ giúp hàng triệu phụ nữ vô sinh trên thế giới do điều trị ung thư hoặc những lý do khác có được hạnh phúc làm mẹ.

Tuy nhiên viễn cảnh làm ra trứng người với số lượng lớn trong phòng thí nghiệm lại đặt ra những vấn đề đạo đức và xã hội. Về lý thuyết, ngày nào đó người ta có thể làm ra những đứa trẻ từ máu, tóc hay tế bào da của con cái, ông bà, thậm chí từ… người chết.

Ronald Green, nhà đạo đức y sinh của đại học Dartmouth, nhận định: “Nếu thế thì sẽ có nhiều chuyện kinh hoàng xảy ra”.

Thậm chí người ta còn có thể làm ra những đứa trẻ từ tế bào đánh cắp của những người nổi tiếng, như từ tế bào da sót lại trên một lon soda hay từ sợi tóc rớt lại trên ghế ngồi.

Green nói tiếp: “Một phụ nữ muốn có con của diễn viên và đạo diễn nổi tiếng George Clooney ư? Rất đơn giản, chỉ cần kêu người làm tóc của ông ta bán vài sợi tóc và thế là có nhiều đứa con của George Clooney mà không có sự đồng ý của ông ấy”.

Trong nhiều năm qua các nhà khoa học đã cố gắng tạo ra trứng và tinh trùng từ tế bào gốc. Năm 2012, Saitou đã công bố việc làm ra trứng và tinh trùng chuột trưởng thành từ tế bào gốc rồi dùng chúng tạo ra những con chuột khỏe mạnh. Tuy nhiên, làm ra trứng và tinh trùng người không phải là điều dễ dàng và trong nhiều năm trời mọi nỗ lực đều thất bại.

Cuối cùng thì Saitou và các đồng nghiệp cũng thành công. Trong bài báo trênScience, họ mô tả các công đoạn: Đầu tiên là chuyển tế bào máu người thành tế bào gốc vạn năng cảm ứng (induced pluripotent stem cells), nghĩa là tế bào có khả năng chuyển thành bất kỳ tế bào nào trong cơ thể.

Mấu chốt ở đây là họ tạo ra một buồng trứng nhân tạo nhỏ, đưa tế bào gốc vạn năng cảm ứng vào trong và biến chúng thành tế bào trứng. Toàn bộ quá trình này diễn ra trong lò ủ của phòng thí nghiệm. Theo các nhà khoa học Nhật Bản, bước tiếp theo họ sẽ tạo ra tế bào trứng người trưởng thành và tinh trùng cũng bằng cách này.