Các bang của Úc tranh cãi, đối đầu về việc mở cửa hay tiếp tục phong tỏa giữa dịch COVID-19

Trước tình hình dịch COVID-19 ngày càng khó kiểm soát, Thủ tướng Úc Scott Morrison tuần trước đã bày tỏ quan điểm rằng đất nước cần mở cửa trở lại. Kể từ đó, cuộc tranh luận về vấn đề này đã trở thành một tranh cãi giữa các bang về kế hoạch quốc gia mở cửa biên giới các bang trước Giáng sinh.

Vấn đề là không phải tất cả các bang Úc đều muốn mở cửa biên giới bang một cách nhanh chóng.

Tại các thành phố lớn nhất phía đông của Úc là Sydney và Melbourne, tình trạng nhiễm COVID-19 gia tăng đã dẫn đến việc cách ly phong tỏa hàng tháng trời và ban hành các quy định nghiêm ngặt về quyền đi lại giữa các tiểu bang.

Các doanh nghiệp đang gặp khó khăn, gia đình bị chia rẽ, và tình trạng bất ổn đang diễn ra đang ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của mọi người. Do vậy, các bang này muốn mở cửa trở lại.

Tuy nhiên, ở các vùng khác, gồm cả các bang Tây Úc và Queensland, lại không muốn mở biên giới và cho phép vi rút xâm nhập.

Sau 18 tháng thành công trong việc ngăn chặn COVID, các chính trị gia Úc hiện đang bị buộc phải chuyển từ chiến lược zero COVID (đưa số ca mắc COVID-19 về 0) sang sống chung với vi rút.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào họ có thể thuyết phục tất cả người Úc ủng hộ kế hoạch quốc gia khi chính một số nhà lãnh đạo của các bang phản đối kịch liệt.

Các bang phía đông dính đòn nặng

Trong một thời gian, cùng với nước láng giềng New Zealand, thành công của Úc đã khiến cho phần lớn thế giới phương Tây phải ghen tị. Khi số trường hợp và ca tử vong do COVID toàn cầu tăng lên, Úc hầu như giữ cho mình miễn nhiễm COVID.

Chính phủ Úc đã đóng cửa biên giới vào tháng 3.2020, ngay sau khi các đợt bùng phát toàn cầu đầu tiên bắt đầu, và kể từ đó, bất kỳ sự lây nhiễm nào bên trong đất nước đều được dập tắt với những hạn chế khốc liệt.

Cho đến tháng 6, Úc đã hứng chịu một đợt bùng phát lớn của biến thể COVID-19 Delta rất dễ lây lan ở New South Wales.

Chính quyền địa phương ban đầu đặt ra các hạn chế nhẹ, nhưng khi các ca tiếp tục bùng nổ, họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc áp đặt một cuộc phong tỏa. Kể từ đó, dịch đã lan đến Melbourne, thuộc bang Victoria, và sau đó đến thủ đô Canberra.

Tính đến 3.9, hơn một nửa dân số 25 triệu người của Úc đang bị phong tỏa, gồm toàn bộ dân số của ba tiểu bang và vùng lãnh thổ - NSW, Victoria và ACT.

Đối mặt với áp lực kinh tế ngày càng tăng, số lượng trường hợp gia tăng và các cuộc biểu tình bạo động chống phong tỏa, thủ tướng Morrison đã tuyên bố bắt đầu chấm dứt chính sách zero COVID của Úc vào ngày 22.8.

Ông muốn người Úc đi theo mô hình của Mỹ, Vương quốc Anh và Liên minh Châu Âu, những quốc gia đã bắt đầu chấp nhận cuộc sống chung với COVID, sử dụng vắc xin để giảm thiểu số ca nhập viện trong khi cho phép giao thông nội địa tự do.

Theo kế hoạch quốc gia của Úc, quốc gia này sẽ mở cửa trở lại với những hạn chế hạn chế khi ít nhất 70% số người đủ điều kiện đã được tiêm hai liều vắc xin.

Tuy nhiên, quốc gia này đã gặp khó khăn trong việc tiêm chủng cho người dân do nguồn cung vắc xin không đủ. Tính đến 3.9, khoảng 37% người trên 16 tuổi ở Úc đã tiêm hai liều, so với ít nhất 60% ở Mỹ và hơn 78% ở Anh.

Phản đối mở cửa

Tại phòng khám của mình ở Perth (thành phố miền tây nước Úc), bác sĩ đa khoa Donough O'Donovan cho biết rất nhiều bệnh nhân của ông - đặc biệt là những người cao tuổi - lo lắng về một đợt bùng phát COVID-19 tiềm ẩn ở Tây Úc.

"Những người như vậy rất sợ mở cửa... họ lo lắng về những gì sẽ xảy ra, và mọi người đang nói với họ rằng COVID sẽ tới đây và chúng ta sẽ bị ảnh hưởng tệ như NSW”, O'Donovan nói.

Các bang Tây Úc, Nam Úc, Queensland và Tasmania đã cố gắng giữ cho các trường hợp COVID-19 gần bằng 0 và do đó, nhà lãnh đạo các bang này không mặn mà với việc thúc đẩy mở cửa biên giới lại.

Thủ hiến Tây Úc Mark McGowan cho biết việc mở cửa trở lại sớm để "cố tình nhập vi rút" sẽ là "hoàn toàn điên rồ"

McGowan đăng trên Facebook: "Chúng tôi hiện không có hạn chế nào trong tiểu bang của mình, chất lượng cuộc sống tuyệt vời và một nền kinh tế mạnh mẽ đang hỗ trợ đáng kể cho các nỗ lực cứu giúp ở các khu vực khác của đất nước".

"Tây Úc chỉ muốn có những quyết định xem xét hoàn cảnh của tất cả các bang và vùng lãnh thổ, không chỉ riêng Sydney".

Thủ hiến Queensland Annastacia Palaszczuk thừa nhận rằng COVID có thể sẽ thâm nhập vào biên giới của bang, nhưng bà ấy yêu cầu mô hình chi tiết hơn về việc mở cửa sẽ ảnh hưởng đến trẻ em chưa được tiêm chủng như thế nào.

"Thay vì tranh cãi và chỉ trích, chúng ta hãy có một cuộc trò chuyện đàng hoàng, có giáo dục và không có gì sai khi đặt những câu hỏi tử tế về sự an toàn của gia đình", bà nói, sau khi bị buộc tội hù dọa khi chỉ tập trung vào tình huống xấu nhất như nói về số ca tử vong.

Hiệp hội Y tế Úc (AMA) dường như đồng ý với các nhà lãnh đạo tiểu bang bảo thủ, khi trong một bức thư gửi Thủ tướng Morrison, họ đã cảnh báo rằng hệ thống y tế của Úc chưa sẵn sàng cho một đợt bùng phát COVID lớn.

"Nếu chúng ta mở cửa cho COVID, chúng ta có nguy cơ chứng kiến ​​các bệnh viện công của chúng ta sụp đổ và một phần của điều này bắt nguồn từ việc chính quyền tiểu bang và liên bang thiếu đầu tư dài hạn vào năng lực bệnh viện công", Chủ tịch AMA, Tiến sĩ Omar Khorshid viết.

Phát biểu hôm 3.9, Thủ tướng Morrison cho biết chính phủ đang kiểm tra khả năng đối phó với dịch COVID của hệ thống bệnh viện Úc trước khi mở cửa trở lại - và việc chuẩn bị đã được tiến hành trong một thời gian.

Nước Úc sẽ đi về đâu?

Kể từ khi bắt đầu đại dịch, Melbourne đã trải qua hơn 210 ngày trong tình trạng bị phong tỏa - lâu nhất so với bất kỳ thành phố nào của Úc - và căng thẳng đang bắt đầu bộc lộ.

Vào ngày 5.8, chính quyền tiểu bang đã ra lệnh người dân Victoria phải ở trong nhà sau khi phát hiện một số ít trường hợp vượt biên từ New South Wales. Công dân chỉ được phép rời khỏi nhà vì những lý do cần thiết, chẳng hạn như mua hàng tạp hóa.

Ngay bên kia biên giới, bang New South Wales đang ghi nhận hơn 1.000 trường hợp COVID-19 mới hằng ngày, con số cao nhất mà Úc từng chứng kiến ​​kể từ đầu đại dịch.

Các nhà lãnh đạo của New South Wales và Victoria đã chấp nhận kế hoạch của Morrison để dừng chiến lược zero COVID, và cả hai đều hứa hẹn nhiều tự do hơn cho người dân khi đạt được các mục tiêu vắc xin nhất định. Vào 2.9 New South Wales đã trở thành tiểu bang đầu tiên của Úc đạt tỷ lệ bao phủ vắc xin liều đầu tiên là 70% và người dân hiện được phép tập thể dục không giới hạn ở một số khu vực nhất định.

Nhà dịch tễ học Tony Blakely làm việc tại Melbourne cho biết, chiến lược zero COVID của Úc chỉ là một biện pháp ngăn cách cho đến khi đủ dân số được tiêm chủng hoặc xuất hiện các phương pháp điều trị mới được phát hiện giúp chúng ta sống an toàn với COVID.

Tony Blakely nói rằng việc sống theo chiến lược zero COVID về lâu dài sẽ không bền vững. Nhưng Tony Blakely cũng nói rằng bất kỳ việc mở cửa trở lại nào cũng cần được quản lý cẩn thận, đồng thời đề xuất chính phủ liên bang nên đảm bảo tất cả các cộng đồng đặc biệt - những người dễ bị tổn thương - được tiêm chủng 70%.

Tony Blakely nói: “Nếu bạn mở cửa và tỷ lệ bao phủ vắc-xin ở những khu vực đó chỉ là 40% và ở những nơi khác là 90%, thì bạn gặp phải một vấn đề thực sự”.

Với những cuộc cãi vã và đối đầu giữa các bang, không rõ điều gì sẽ xảy ra khi các mục tiêu tiêm chủng của Úc được đáp ứng.

Có thể là một số bang của Úc mở cửa với phần còn lại của thế giới trước khi mọi người được phép lái xe từ bang này sang bang khác.

"Bạn có thể gặp phải tình huống nực cười khi ai đó ở New South Wales có thể đến Canada trước khi họ có thể đến Cairns, hoặc ai đó ở Victoria có thể đến Singapore hoặc Bali trước khi họ có thể đến Perth".